گروه: .
تاریخ: 15:48 :: 2021/12/11
نمایش نتایج معدن‌کاوی ایران و آلمان در موزه ملی

موزه ملی ایران برای نشان دادن تاریخ معدن‌کاوی در دنیا و نمایش پیشینیۀ تجارب و دستاوردهای انسان در استخراج معادن، با همکاری دو موزه «معدن» آلمان و «زنجان»، بیش از ۲۰۰ اثر تاریخی را در معرض نمایش قرار داده است. امکان بازدید حضوری از نمایشگاه موزه معدن آلمان در بوخوم که از نوروز ۱۴۰۰ به صورت مجازی به نمایش درآمده بود، فراهم شد.

موزه ملی ایران برای نشان دادن تاریخ معدن‌کاوی در دنیا و نمایش پیشینیۀ تجارب و دستاوردهای انسان در استخراج معادن، با همکاری دو موزه «معدن» آلمان و «زنجان»، بیش از ۲۰۰ اثر تاریخی را در معرض نمایش قرار داده است. امکان بازدید حضوری از نمایشگاه موزه معدن آلمان در بوخوم که از نوروز ۱۴۰۰ به صورت مجازی به نمایش درآمده بود، فراهم شد. همچنین در گالری مقابل این نمایشگاه در سالن دوران اسلامی موزه ملی ایران، مرد نمکی شماره یک و برخی از آثار به دست آمده از آن کاوش که سال‌ها قبل از معدن چهرآباد زنجان به دست آمده بود، به نمایش درآمده‌اند.

 

  • نمایشگاه «مرگ در نمک» تعدادی از آثار به دست آمده از معدن چهرآباد زنجان را که در طول سال‌های گذشته کاوش شده‌اند، به نمایش گذاشته است. این نمایشگاه به دنبال همکاری مشترک موزه زنجان، موزه ملی ایران و موزه معدن آلمان در بوخوم برگزار شده است
  • «مردان نمکی» نامی است که به شش مومیایی کشف‌شده در زمستان سال ۱۳۷۲ در معدن نمک چهرآباد استان زنجان داده شده‌است. در بین آن‌ها جسد یک زن و یک پسر نوجوان نیز وجود دارد. تعدادی از مردان نمکی بر اثر ادامهٔ کار معدن با بولدوزر، به‌شدت آسیب دیده‌اند. در سال ۲۰۰۸ میلادی بهره‌برداری از معدن متوقف شد و جسد ششمین مرد نمکی به دلیل کمبود امکانات لازم برای نگهداری از آن، دست نخورده در معدن باقی ماند
  • از میان مردان نمکی به دست آمده، سه مرد نمکی مربوط به زمان هخامنشیان (حدود ۴۰۰ پیش از میلاد) و دو مرد نمکی دیگر نیز مربوط به اواخر دوران ساسانی (حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ پس از میلاد) هستند
  • بررسی اجساد نشان داده است که مشکلات سلامتی همتون انگل و بیماری کبد در میان آن‌ها رایج بود احتمالا از گوه‌های فلزی یا چوبی و چکش های سنگین برای استخراج نمک استفاده می‌کردند و همچنین مجهز به اشیایی مانند چاقو با غلاف چرمی چراغ و ظروف کوچک بودند
  • برای نخستین بار استخراج نمک در معدن چهرآباد در دوره هخامنشی آغاز شد با توجه به بررسی جسد چهار معدن کاری که در اثر ریزش سقف و دیواره معدن کشته شدند افراد اهل منطقه نبودند و احتمالاً در چارچوب یک برنامه حکومتی به معدن آمده بودند آنها در اردوگاه مجاور معدن سکونت داشتند و خوراک آنها عمدتا شامل گوشت و غلات نان و نوعی فرنی یا مخلوط چند غذا و میوه بود
  • پیراهن به دست آمده از کاوش‌های انجام شده در معدن چهرآباد زنجان بعد از مرمت در معرض نمایش قرار گرفته است
  • بررسی اجساد نشان داده است که مشکلات سلامتی مانند انگل و بیماری کبد در میان آن‌ها رایج بود احتمالا از گوه‌های فلزی یا چوبی و چکش‌های سنگین برای استخراج نمک استفاده می‌کردند و همچنین مجهز به اشیایی مانند چاقو با غلاف چرمی چراغ و ظروف کوچک بودند
  • در فصل سوم کاوش‌های باستان‌شناسی معدن نمک چهرآباد زنجان، هیأتی از دانشگاه بوخوم و موزۀ این شهر در آلمان، دانشگاه سوئیس و ادارۀ کل میراث فرهنگی استان زنجان همکاری کردند. این کاوش‌ها براساس تفاهمنامه‌ای میان ادارۀ کل میراث فرهنگی استان زنجان، دانشگاه بوخوم و موزۀ معدن بوخوم آلمان انجام شد
  • کارگران معدن چهرآباد بر اساس نوع کار لباس می‌پوشیدند، مثلا مرد نمکی چهار شلواری با برش گسترده بر تن داشت که آزادی حرکت در کار را برایش فراهم می‌کرد شلوار و رویه آن از پشم بود؛ لباس‌ها با برندهای راه راه یا پارچه‌های قلاب‌دوزی شده قرمز مزین شده بودند
  • کمربند پهن مردنمکی 3 از نخ‌های رنگارنگ بافته شده بود بیشتر منسوجات یافت شده در معدن نمک چهرآباد مربوط به دوره ساسانی است این لباس‌ها الگوهای متعدد و تزیینات فراوان مانند طرح راه راه گلدوزی و پارچه رنگی هستند که اغلب بافت ماهرانه‌ای داشته‌اند، لباس‌ها بیشتر تکه‌ها و طرح‌های مختلف تشکیل شده‌اند که به صورت جداگانه بافته برش خورده و سپس به هم دوخته شده‌اند
  • دو نفر از معدن‌کاران این دوره شلوارک پوشیده بودند کارگران برای محافظت خود از سرما و محیط سنگلاخی جوراب شلواری گرم و ضخیم می‌پوشیدند، بالاپوش بلوز کوتاه یک تکه و کمربند پارچه‌ای پوشش آنها را کامل می‌کرد. چرم بز گوسفند و گاو برای تولید لباس و تجهیزات استفاده می‌شدند، نمونه‌هایی از شنل دستکش کفش چکمه و نیام چاقو در کاوش‌ها به دست آمده است
  • عمارت ذوالفقاری در محله قدیمی "دالان آلتی"در ضلع شمالی سبزه میدان و مسجد جامع؛ ساختمان مسکونی و اداری حکمران زنجان بوده که اکنون فقط عمارت بیرونی باقی مانده که به نام «عمارت محمود خان ذوالفقاری» معروف است. این بنا در سال 75 در فهرست آثار ملی ثبت شد. سال 79میراث فرهنگی استان زنجان مرمت بنا را آغاز کرد که با انتقال مجموعه آثار بدست آمده از معدن نمک چهرآباد در سال 86موزه موقت مومیایی‌ها در این مکان بوجود آمد و در سال 88نخستین موزه باستان‌شناسی استان زنجان در عمارت ذوالفقاری به نام «موزه مردان نمكي» افتتاح شد
  • کاسه‌های سفالین، خمره ذخیره آرد، کاشی ستاره‌ای و زرین فام و ظروف مسی قلم‌زنی فقط تعدادی از آثاری است که از کاوش‌های انجام شده در معدن نمک چهرآباد زنجان به دست آمده‌اند
  • یافته‌های به دست آمده از کاوش در چهرآباد؛ علاوه بر معدنکاری و تاریخ استحصال نمک، اطلاعات منحصربه‌فردی درباره زندگی معدنکاران از حدود دو هزار و پانصد سال پیش تا سده‌های اخیر خصوصا دوره های هخامنشی، ساسانی و صفوی ارائه کرده است
  • نوارهای ساخته شده از پوست گاو در معدن نمک چهرآباد زنجان او برای کشیدن و یا بستن اشیا به یکدیگر به کار می رفت در دوره هخامنشیان کیسه های درست شده از پوست بز برای حمل نمک از معادن استفاده می‌شد از دوره صفوی ابزاری مشابه به جا مانده که در برابر آب نفوذ ناپذیر بوده و به احتمال زیاد برای ذخیره سازی مایعات کاربرد داشت است
  • نمایشگاه «انسان در جستجوی منابع»: گزیده آثار معدنکاری باستانی از موزه معدن آلمان در بوخوم  200 اثر تاریخی از پنج قاره دنیا است که در گالری موقت بخش دوران اسلامی موزه ملی ایران به نمایش درآمده است
  • این نمایشگاه پیشینه تجارب و دستاوردهای انسان در استخراج معادن، تامین منابع برای ساخت ابزار، بهبود کیفیت و توانایی‌های فنی، تلاش برای تسلط بر طبیعت اطرا، استخراج منابع و افزودن آن‌ها به دارایی‌ها و داشته‌های بشری است که منجر به گسترش فناوری‌ها، شکل‌گیری حرفه‌ها، داد و ستد و تخصصی شدن صنایع شد
  • نقش برجسته (سنگ نگاره) موسوم به سنگ لینارس، متعلق به قرن دوم پیش از میلاد تا سده دوم میلادی که از اسپانیا به دست آمده است
  • این آثار حاصل هفتاد سال پژوهش باستان‌شناسی معدن توسط موزه معدن آلمان (بزرگترین موزه معدن جهان) در قاره‌های مختلف است
  • چکش بازآفرینی شده از دنیای غرب باستان که با پژوهش‌های باستان‌شناسان موزه معدن آلمان در بوخوم به دست ‌آمده و بازآفرینی شده‌اند
  • نمایشگاه «انسان در جستجوی منابع» نشان می‌دهد که معدن‌کاوی و استفاده از منابع نقش بسیار مهمی در توسه و پیشرفت فرهنگ و تمدن بشر داشته و در تغییرات اقتصادی،‌ اجتماعی و فرهنگی بشر موثر بوده است
  • از ابزارهای چندکاره در معادن دنیای باستان، می‌توان به تبر دستی اشاره کرد که احتمالا برای خارج کردن ریشه‌های خوراکی، قصابی و آب از درون خاک استفاده می‌شده است
  • بخشی از آثار به نمایش درآمده از موزه معدن بوخوم آلمان در قالب مولاژ درنمایشگاه «انسان در جستجوی منابع» در موزه ملی ایران به نمایش درآمده‌اند
  • قدیمی‌ترین اشیای به نمایش درامده در این نمایشگاه ابزارهای سنگی موسوم به تبردستی هستند که در صحرای الجزایر کشف شده‌اند و بیش از 250 هزار سال قدمت دارند
  • کتاب «ماهیت فلزات» به زبان لاتین که در ان به وضعیتِ آن زمان معدنکاری، پالایش و ذوب فلزات پرداخته است. کتاب را «گئورگ بائر» نوشته است. این کتاب به دلیل تاخیر در تهیه گراورهای چوبی یک سال پس از مرگ نویسنده در سال 1556 منتشر و پس از انتشار به مدت 180 سال یک متن معتبر از معدنکاری محسوب می‌شود
  • سکۀ مسی که محل کشف آن ناشناخته مانده اما متعلق به دوره امپراطوری رم و از سده های دوم و سوم میلادی است. روی این سکه تصویر یولیا دومنا و پشت آن تصویر استریمون الهه رودخانه نقش بسته است
  • از آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه می‌توان به قطعات اخرای سرخ، شاخ و کوبه سنگی از معدن تاسوس یونان اشاره کرد که حدود بیست هزار سال قدمت دارند
  • در این نمایشگاه مواد مختلفی مانند سنگ چخماق و دیگر کانی‌ها، شاخ، استخوان چرم، گل، فلزو کاغذ به نمایش درآمده‌اند که هر کدام بازگو کننده بخشی از داستان کهن ارتباط انسان و منابع هستند
  • نمایشگاه «انسان در جستجوی منابع» رویداد مهمی در رویکرد جدید تبادلات فرهنگی بین کشورها محسوب می‌شود که برای نخستین بار منتخبی از آثار پنج قاره دنیا را نمایش داده است