بر اساس شانزدهمین گزارش فصلی کافه بازار، در فصل گذشته بیش از دو هزار برنامه به صنعت برنامه و بازی‌های موبایلی ایران اضافه شد. وضعیت کلی صنعت نشان می‌دهد که در میان ۳۶ دسته برنامه و بازی، ۲۳ دسته در کفه پویای بازار قرار دارند. اگرچه هیچ بازیگر بزرگی در این فصل وارد نشده یا هیچ بازیگری نتوانسته رشد بالایی را تجربه کند، ولی شاهد رشد درآمد در بسیاری از دسته‌ها بوده‌ایم. به طور مثال دسته «بازی معمایی» شاهد رشد ۱۴۳درصدی درآمد بوده است. پویایی صنعت بازی در کشور اثبات شده است و با توجه به فشارهای اقتصادی بالا، رشد اقتصادی در هر دسته نسبت به انقباض اقتصاد کلان، نشان از رشد کلی صنعت دارد. اما در فصلی که گذشت با قطعی اینترنت و سایر مؤلفه‌های اجتماعی و اقتصادی سرمایه‌گذاری شاخصی رخ نداد.
معرفی شاخص‌های گزارش
در گزارش بازار، شاخص‌های متنوعی مورد بررسی قرار گرفتند، این شاخص‌ها برای تحلیل رفتار مصرف‌کنندگان ۴۰میلیونی و ۲۲ هزار توسعه‌دهنده انتخاب شده‌اند. تمرکز در این گزارش براساس تعداد خریداران، میزان گردش مالی در هر دسته، تولیدکننده برنامه و شاخص رشد بوده است. شاخص تمرکز درآمد، مدت‌زمان رسیدن به ۱۰ هزار نصب فعال رشد نصب فعال و تعداد برنامه‌هایی که درآمد داشتند با یکدیگر وضعیت بازار محصولات دیجیتالی را بررسی می‌کند.
شاخص تمرکز بالا به معنای این است که تعداد بسیار کمی از رقبا سهم بسیار زیادی از بازار را دارند. هرچه این میزان پایین‌تر باشد، نشان می‌دهد هیچ بازیگری با سهم عمده در بازار وجود ندارد.
رشد نصب فعال برنامه‌ها نمایانگر آن است که کاربران به کدام دسته توجه بیشتری داشتند و نصب بیشتری صورت گرفته است. رشد منفی در این نمودار نشان‌دهنده اقبال کم کاربران به آن دسته و پاک‌کردن برنامه‌های آن دسته است. مدت‌زمان رسیدن به ۱۰ هزار نصب فعال شاخصی برای استارتاپ‌هاست که ببینند چقدر زودتر از میانگین دسته خود به ۱۰ هزار نصب فعال رسیده یا خواهند رسید:
دسته آموزش، جذاب از نظر سرمایه‌گذاری
نمودار وضعیت بازار محصولات دیجیتال نشان می‌دهد که آموزش بیشترین خریدار و رقیب را دارد. میزان پایین درصد تمرکز درآمد (سه درصد) حکایت از این دارد که با وجود رقابت بالا هیچ‌کدام از این برنامه‌ها نتوانستند از دیگری برتری چندانی داشته باشند. وضعیت دسته آموزش در شاخص‌های مختلف نشان‌دهنده پتانسیل بالای آن برای جذب سرمایه‌گذار است. چراکه بستر مناسب برای تولید محصولی با درآمد بالا در این دسته مهیاست.
درصد کمی از برنامه‌های منتشرشده در بازار به دسته آموزشی تعلق دارند، اما این دسته در پاییز ۹۸ از نظر افزایش تعداد برنامه حدود ۱۸ درصد رشد داشت که از تمام دسته‌ها بیشتر بود. در این فصل حدود ۳۳۵ برنامه جدید به دسته آموزش اضافه شده‌اند. میانگین نصب فعال برنامه‌های پرطرفدار این دسته ۳۹۰ هزار مورد است.
نصب فعال برنامه‌های دسته آموزشی در پاییز ۹۸ نسبت به فصل قبل ۱۳ درصد رشد داشته است. ۱۲۷ برنامه از این دسته بیش از ۱۰ هزار نصب فعال داشتند؛ این تعداد معادل حدود ۹ درصد از برنامه‌های همین دسته است. در دسته آموزشی‌ها به صورت میانگین حدود ۳۶۹ روز طول می‌کشد تا برنامه از مرز ۱۰ هزار نصب فعال عبور کند.
در فصل پاییز، شش‌هزارو ۷۶۵ برنامه از این دسته درآمد داشته‌اند. در این فصل، دسته آموزش در مقایسه با دسته‌های دیگر بیشترین درآمد را کسب کرده است که نشان از پویایی محتواها دارد. در حالی که میانگین رشد خریداران (کاربرانی که حداقل یک بار در فصل خرید کرده‌اند) ۲۶ درصد است؛ در دسته آموزشی این آمار ۴۰ درصد رشد داشته‌اند. احتمالا شروع فصل تحصیلی در این آمار نقش داشته است. ۸۸ درصد خریداران، اولین خرید خود را در این دسته تجربه کرده‌اند. ۱۱ درصد از مشتریان، خرید خود در فصل پاییز را دوباره تکرار کرده‌اند. اما ۹۷ درصد از کسانی که در فصل تابستان از این دسته برنامه خرید داشته‌اند، دیگر خرید خود را در پاییز تکرار نکرده‌اند. نرخ ریزش ۹۷درصدی نشان‌دهنده ضعف برنامه‌های دسته آموزش در نگه‌داشتن کاربران است.
دسته پیام‌رسان‌ها
در بین ۲۰ برند برتر جست‌وجوشده سه برند پیام‌رسان و شبکه اجتماعی در صدر است و سروش و ایتا تنها برندهای موجود در میان جست‌وجوهای دسته پیام‌رسان‌ها هستند. برندهای خارجی در صدر تقاضای مردم هستند و برندهای داخلی در این سال‌ها نزدیک این برندها هم نشده‌اند. به طور متوسط حدود ۵۳۱ روز طول می‌کشد تا یک پیام‌رسان مرز ۱۰ هزار نصب فعال را رد کند که طولانی‌ترین زمان در میان دسته‌هاست و نشان می‌دهد که اعتماد کاربران به برنامه‌های این دسته بسیار دیر حاصل می‌شود.
برنامه‌های دسته پیام‌رسان پنج درصد از کل برنامه‌های بازار هستند و در پاییز ۹۸ فقط یک درصد، به‌واسطه ۴۶ پیام‌رسان جدید، رشد کرده‌اند. دسته پیام‌رسان‌ها از نظر میانگین نصب فعال برنامه‌های پرطرفدار با چهار میلیون و ۸۷۳ هزار نصب در رتبه دوم بعد از دسته کاربردی‌ها قرار دارد. نصب فعال پیام‌رسان‌ها نسبت به فصل قبل هشت درصد افزایش یافته است. ۱۴۸ برنامه پیام‌رسان در این فصل آمار ۱۰ هزار نصب فعال دارند. تنها ۲۰۷ پیام‌رسان در بازار توانسته‌اند در فصل پاییز به درآمد برسند. تعداد خریداران این دسته حدود ۲۱ درصد بوده که از میانگین رشد معمولِ برنامه‌های دیگر چهار درصد پایین‌تر است. با توجه به مدل درآمدی پیام‌رسان‌ها این مهم عجیب به نظر نمی‌رسد. همچنین تعداد خریداران در فصل پاییز نسبت به فصل تابستان، ۹۵ درصد ریزش داشته است.
وضعیت این دسته در نمودار وضعیت بازار دیجیتال نشان می‌دهد که رقابت در بخش پیام‌رسان‌ها متوسط رو به پایین است؛ یعنی تقریبا رقیب جدی در بین برنامه‌های تازه ورود وجود ندارد؛ به‌علاوه که تمرکز بازار از نظر درآمد تقریبا کم است. چالش بزرگ در اینجا اعتماد است.
رشد منفی در دسته مذهبی
در دو فصل پاییز و زمستان رشد نصب فعال دسته مذهبی منفی است. فقط ۱۱ درصد از خریداران برنامه‌های مذهبی در فصل پاییز، دوباره خرید خود را تکرار کرده‌اند. به صورت دقیق‌تر آنها در ۹۰ روز دو‌بار یا بیشتر خرید داشته‌اند. نرخ ریزش فصلی خریداران در این دسته ۹۵ درصد است؛ یعنی ۹۵ درصد از کسانی که در تابستان خرید داشته‌اند در پاییز خرید خود را تکرار نکرده‌اند. در دسته مذهبی با وجود خریداران زیاد، رقبای زیادی هم دیده می‌شوند. میانگین نصب فعال برنامه‌های پرطرفدارِ این دسته ۸۷۷ هزار مورد است. با وجود هم‌زمانی ماه‌های محرم و صفر با فصل پاییز، رشد منفی نباید برای این دسته رخ می‌داد. تنها هزار و ۱۷۴ برنامه در این دسته فروشنده هستند و ۹ درصد از برنامه‌های فعال این دسته موفق به کسب درآمد شده‌اند که نشان می‌دهد برنامه‌های زیادی در این دسته جریان درآمدی ثابتی را برای خود طراحی نکرده‌اند و سرمایه توسعه خود را نه از برنامه بلکه از جای دیگری دریافت می‌کنند.
۸۵۰ برنامه در دسته مذهبی بیش از ۱۰ هزار نصب فعال دارند؛ این تعداد چیزی حدود هفت درصد از برنامه‌های دسته خودشان را تشکیل می‌دهند. در این دسته به‌طور میانگین ۲۸۴ روز طول می‌کشد تا یک برنامه بتواند آمار ۱۰ هزار نصب فعال را رد کند. بالا‌بودن رسیدن به ۱۰ هزار نصب فعال و حضور زیاد برنامه‌هایی که کمتر از ۱۰ هزار نصب فعال دارند، چالشی است که باید این برنامه‌ها حل کنند.
دسته بازی استراتژی: وفادارترین مشتریان و بیشترین درآمد
بازی‌های استراتژیک بیشترین درآمد را به‌ازای هر کاربر برای سازنده خود به ارمغان آورده‌اند. برنامه‌های استراتژی رتبه نخست در وفادار‌کردن مشتری را دارند. ۵۷ درصد از خریداران در ۹۰ روز، خرید خود را دوباره تکرار کرده‌اند. همچنین این دسته کمترین میزان نرخ ریزش فصلی خریداران را دارد. دسته استراتژی بیشترین میانگین درآمد از هر خریدار و بیشترین طول عمر مشتری را دارد؛ یعنی مشتریان این دسته از سایر دسته‌ها ماندگارتر و وفادارتر هستند. این دسته نشان داده ارزش بالایی برای سازندگان خود می‌تواند به وجود بیاورد. بررسی وضعیت بازار محصولات دیجیتال نشان می‌دهد که این دسته خریداران زیاد و رقبا یا فروشندگان کمی دارد و تمرکز کمتر از ۵۰ درصد است. همه این آمارها نشان از این دارد که این دسته می‌تواند پذیرای سرمایه‌گذار باشد و در فرصت کوتاه‌تری نسبت به سایر برنامه‌ها سازندگان را به درآمد و سود برساند. شاید پیدا‌کردن تیم در اینجا بسیار مهم باشد. برنامه‌های پرطرفدار این دسته به‌طور میانگین ۲۴۲ هزار نصب فعال دارند. اما بررسی نمودار رشد نصب فعال برنامه‌های این دسته عدد ۷- درصد را نشان می‌دهد. ۹۹ برنامه از این دسته، مرز بیش از ۱۰ هزار‌بار نصب فعال را شکسته‌اند. این نشان می‌دهد که برنامه‌های زیادی در این دسته هستند که نتوانسته‌اند توجه کاربر را به بازی خود جلب کنند. سرعت رسیدن به ۱۰ هزار نصب فعال در مورد دسته استراتژی بالاست. به طور متوسط ۲۵۰ روز نیاز است که یک برنامه از دسته استراتژی به این رکورد برسد. دسته استراتژی از این نظر در رتبه پنجم قرار دارد. دسته استراتژی سه درصد از کل برنامه‌های بازار را تشکیل می‌دهند. در فصل پاییز ۹۸ این دسته رشد صفر درصد را در مقایسه با سایر دسته‌ها تجربه کرد؛ اما این به معنی عدم تولید برنامه‌ای در این زمینه نیست. در پاییز، ۱۵ برنامه (بازی) جدید به این دسته در بازار اضافه شدند.
در این فصل لیست ۲۰ عبارت و کلمه برتر جست‌وجو شده کاربران در بازار اندروید ایرانی نشان از آن داشت که کاربران به دنبال بازی یا فیلترشکن بوده‌اند. رشد عمومی در درآمد صنعت رخ داده است. فضای رشد برای بازیگران در بازار اندروید وجود دارد و آنچه مشخص است عدم رغبت سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های ایرانی است.
