«فاطمه رضوان مدنی» رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره خدمات حوزه اعتیاد، درمان، کاهش آسیب و بازتوانی معتادان گفت: یک سری خدمات پیشگیری از جمله برنامه‌های اجتماع محور برای کاهش آسیب و پیشگیری از اعتیاد ارائه می‌شود. این خدمات در محلات شهری و روستایی، محیط‌های نظامی، آموزشی و مهدهای کودک، کارگاهی و همچنین در فضای مجازی نیز یک سری از اقدامات پیشگیرانه را انجام می‌دهیم.وی ادامه داد: با توجه به اینکه در سال ۹۹ شیوع پاندمی کرونا را تجربه کردیم، برنامه‌های اجتماع محور از فضای حضوری به فضای مجازی منتقل شد و در سال ۹۹ بیش از ۵ هزار و ۱۵۷ تیم در ۶۶۴۵ محیط بالغ بر ۲۴ میلیون نفر را تحت پوشش قرار داده‌اند، این افراد هم به صورت حضوری و به صورت مجازی خدمات را دریافت کرده‌اند.
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با اشاره به خط ملی اعتیاد گفت: خط ملی اعتیاد با شماره ۰۹۶۲۸ در سال ۹۹ بالغ بر ۴۸۹۷۳۴ تماس داشته‌ایم که ۹۸.۵ درصد آن تماس موفق بوده است. از این طریق خدمات را به افرادی که نیازمند دریافت خدمات هستند، ارائه شده است. در سه ماهه ابتدای سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۱۱۰ هزار تماس با خط ملی اعتیاد برقرار شده است. میانگین سنی تماس گیرندگان در سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰، حدود ۲۵ سال بوده است.
رضوان‌مدنی با بیان اینکه ۸۲ درصد تماس گیرندگان با خط ملی اعتیاد زنان هستند، تصریح کرد: افرادی که با این خط تماس برقرار کرده‌اند، عمدتا مادران و همسران افراد معتاد بوده‌اند و سوالات آنها در خصوص آشنایی با مواد مخدر بوده و تقاضای مراکز مجاز ترک اعتیاد و چگونگی دستگیری فرد معتاد راهکارهای مختلفی درباره شیوه‌های درمان و … بوده است.
وی خاطرنشان کرد: خط ملی اعتیاد یک مرکز تلفنی تخصصی است و راهکارهای پیشگیری از اعتیاد، راهنمایی در زمینه درمان اعتیاد و ارجاع به مراکز درمان و بازتوانی اعتیاد را ارائه می‌دهد. متخصصان از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب در خط ملی اعتیاد آماده، پاسخگویی و مشاوره به تماس گیرندگان هستند که درباره شیوه‌های اعتیاد؛ مواد اعتیاد آور و روش‌های درمان خدمات ومشاوره ارائه می‌دهند.
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه دو گروه با این مرکز تماس می‌گیرند، تصریح کرد: دسته اول افرادی هستند که خود مصرف کننده بوده و به دنبال راه‌حلی برای درمان هستند، دسته دوم افرادی هستند که مصرف کننده نیستند، اما درباره فرد مصرف کننده سوالاتی دارند. برخی از تماس‌‌ها نیز از سوی والدینی است که فرزند نوجوان داشته و برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اعتیاد با این خط تماس برقرار می کند.
رضوان‌مدنی همچنین درباره مراکز کاهش آسیب گفت: مراکز گذری به عنوان مراکز دی‌آی‌سی، سرپناه‌های شبانه به عنوان شلتر و مراکزی که تلفیق این دو هستند. در مراکز گذری به صورت روزانه به افراد دارای اعتیاد خدمات کاهش آسیب ارائه می‌دهند. شلتر نیز مراکزی است که به افرادی که شب‌ها سرپناهی ندارند نیز خدمات ارائه می‌دهند. همچنین موبایل‌ون‌ها به صورت سیار خدمات کاهش آسیب ارائه می‌دهند در برخی از مناطق پر آسیب نیز از کانکس‌هایی برای ارائه خدمات کاهش آسیب استفاده می‌شود.
وی با اشاره به فعالیت این مراکز در سال گذشته گفت: در سال ۹۹، ۱۰۴ مرکز دی‌آی‌سی یا گذری داشتیم که از این تعداد ۱۳ مرکز متخص زنان است. همچنین ۷۰ مرکز شلتر داریم که ۲۱ مرکز برای زنان در نظر گرفته شده است و مراکز دی‌آی‌سی شلتر نیز ۳۵ مرکز هستند که ۶ مرکز برای زنان اختصاص داده شده است. همچنین ۳۷ موبایل‌ون و ۲۶ کانکس به زنان و مردان معتاد خدمات ارائه می‌کردند. همچنین ۲۳ تیم سیار مستقل و ۱۴۰ تیم سیار وابسته به مراکز گذری به معتادان متجاهر در مناطق پر آسیب خدمات کاهش آسیب ارائه می‌دهند.
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور تصریح کرد: در مناطقی که مراکز کاهش آسیب حضور دارند شهروندان عادی نیز زندگی می‌کنند از سوی دیگر ما مراکز در محلات و مناطقی راه‌اندازی می‌کنیم که آسیب در آن مناطق بیشتر است. پیشنهاد ما به ستاد مبارزه با مواد مخدر این بود که در خصوص این موضوع اقدامات کارشناسی بیشتری صورت گیرد و نکات مثبت و منفی این اقدام سنجیده شود. در نهایت آن چیزی که به نفع مردم است انجام دهیم با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری افراد آسیب دیده عائله نظام هستند و نمی‌توانیم از ارائه خدمت به این افراد صرف نظر کنیم بنابراین باید تلاش کنیم با اقداماتی که انجام می‌دهیم آسیب‌ها را کاهش دهیم. در حال حاضر مجددا در خصوص جابجایی مراکز کاهش آسیب نظرات تخصصی بررسی می‌شود و مضرات و فواید هر دو دیدگاه سنجیده می‌شود تا بتوانیم به یک نتیجه مطلوب که به نفع همه افراد جامعه است برسیم.
رضوان مدنی درباره نظارت بر مراکز ماده ۱۶ گفت: برای کاهش مشکلات ناشی از عدم نظارت بر مراکز سازمان بهزیستی اقداماتی را در این خصوص انجام داده است البته یک سری از مراکز بدون مجوز و در قالب کمپ و خانه‌های بهبودی فعالیت می‌کنند. سازمان بهزیستی برای نظارت بر مراکزی که دارای مجوز هستند دستورالعمل تاسیس، اداره و انحلال مراکز و موسسات درمان و کاهش آسیب را در سال ۹۳ تدوین کرده است.
وی همچنین درباره فعالیت مراکز غیرمجاز و تخلفاتی که در برخی از مراکز مجاز بهزیستی انجام می‌شود، تصریح کرد: در حال حاضر یک سری از کمپ‌ها مجوز از سازمان بهزیستی نداشته و عملکرد نامناسبی دارند و متاسفانه در برخی موارد منجر به بدنامی مراکز تحت نظارت سازمان بهزیستی نیز می‌شوند مسئولیت برخورد با این مراکز متخلف با قوه قضاییه و نیروی انتظامی است. سازمان بهزیستی نیز یک کارگروه تخصصی تشکیل داده و چارچوب طرح ارزیابی مراکز اقامتی بهبود و بازتوانی را مشخص کرده و این بخشنامه به استان‌ها اعلام شده است. در حال حاضر فعالیت‌های این مراکز را رصد می‌کنیم همچنین در خصوص رتبه‌بندی این مراکز اقداماتی را انجام داده‌ایم و برای اینکه مشکلات مراکز اقامتی بهبود و بازتوانی کمتر شود اقدام به رتبه‌بندی مراکز کرده‌ایم با انجام این کار مراکز براساس رتبه‌ای که دارند هزینه دریافت می‌کنند. نظارت‌ها در سطح شهرستان، استان و بهزیستی کشور بررسی می‌شود و هر ماهه تخلفات موجود در مراکز بررسی می‌شود و نظارت بین دستگاهی نیز با حضور سایر دستگاه‌ها مانند شورای هماهنگی و دانشگاه علوم پزشکی انجام می‌شود.
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: همچنین به دلیل شرایط کرونا به صورت آنلاین مراکزی که دارای مجوز از سازمان بهزیستی هستند مجهز به دوربین مداربسته بوده و نظارت می‌شوند. هزار و ۱۴۶ مرکز اقامتی دارای مجوز از سازمان بهزیستی داریم که ۶۶ مرکز متعلق به زنان است ما دربازه‌های زمانی مختلف از این مراکز بازدید کرده و با مراکز متخلف برخورد می‌کنیم. در صورت تخلف به آنها اخطار و چنانچه ادامه پیدا کند مجوز این مراکز لغو می‌شود.