«علیرضا عرب» -کارشناس مسائل منطقه- در مصاحبه‌ای با خبرنگار بین‌الملل ایسکانیوز به بررسی ابعاد مختلف توافق سه جانبه امارات، اردن با رژیم صهیونیستی پرداخت. ایشان ضمن اشاره به عادی‌سازی در روابط رژیم صهیونیستی با سایر کشورها افزود: در توافق سه جانبه‌ای که بین اردن و اسرائیل وامارات اتفاق افتاد، اردن از چندین جهت از اهمیت خاصی برخوردار است؛ از اردن می‌توان به عنوان محل وصلی بین دو بازه عادی سازی قدیمی و عادی سازی جدید یاد کرد. اهمیت این توافق سه جانبه از این جهت است که دو نوع عادی سازی به هم پیوند داده شده‌اند.
«عرب» در پاسخ به سوالی در خصوص ارزیابی اهداف برخی کشورهای منطقه در شتاب بخشیدن به روابط رژیم صهیونیستی با سایر کشور ها تصریح کرد: اردن کشوری گرم و خشک و دارای کمبود منابع آبی است و طبق قرارداد «وادی عربه» سال ۱۹۹۴، اسرائیل موظف است تا مقداری از کمبود آب اردن را با استفاده از منابع آبی که تحت کنترل رژیم صهیونیستی قرار دارد، جبران کند. طبق ادعای طرفین، این توافق نامه به منظور جبران بحران کمبود آب در کشور اردن صورت خواهد گرفت. به موجب این توافق نامه، قرار است نیروگاهی خورشیدی با سرمایه‌گذاری امارات در اردن ساخته شود و برق تولید شده در این نیروگاه، برای تاسیسات آب شیرین کن اسرائیل مصرف شده و آب شیرین این تاسیسات به اردن فرستاده شود. از نظر این کارشناس مسائل منطقه، «جان کری» وزیر امور خارجه سابق آمریکا -در دولت باراک اوباما- نقش مهمی به عنوان یکی از مهمترین واسطه‌ها در انعقاد این توافق‌نامه سه جانبه داشت.
به گفته دکتر عرب، در روند عادی سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی، شاهد دو نوع از عادی سازی بودیم. نوع اول که می‌توان آن را «توافقات» یا «صلح سرد» نامید، در ابتدا با پیمان کمپ دیوید که در سال ۱۹۸۷ بین مصر و رژیم صهیونیستی انعقاد شد، آغاز شد. در گام‌های بعدی، پیمان «اسلو» در سال ۱۹۹۳ بین سازمان آزادی بخش فلسطین (ساف) و رژیم صهیونیستی؛ و پیمان «وادی العربیه» در سال ۱۹۹۴ بین اردن و رژیم صهیونیستی شکل گرفتند. این دو پیمان دراصل ابعاد سیاسی، نظامی و امنیتی به انجام رسید و ابعاد دیگر مانند فرهنگی، اقتصادی، توریسم، تکنولوژی و غیره آن اجرایی نشد.
تلاش برای عادی سازی روابط بین ملت‌های عرب با ساکنین سرزمین‌های اشغالی
این تحلیلگر سیاسی در ادامه افزود: از سال پیش تا کنون، با دومین نوع عادی سازی تحت عنوان «صلح گرم» مواجه شدیم. در این نوع از عادی سازی، قرار نیست روابط فقط به حوزه‌های سیاسی نظامی و امنیتی محدود شود، بلکه در ابعاد متنوع‌تری به تمام حوزه‌ها گسترش یابد؛ خصوصا این که قرار نیست روابط به دولت‌ها محدود شود و در سطح روابط بین مردم، نهادهای مدنی، جامعه مدنی و.. نیز گسترش یابد. به گفته دکتر عرب، در نوع دوم عادی سازی، پیمان‌ها و معاهداتی ایجاد شد که اولین و مهمترین آنها بین اسرائیل و امارات بود. پس از آن در جریان عادی‌سازی‌های سال اخیر، معاهداتی بین اسرائیل و بحرین؛ و بعد از آن سودان و مراکش انجام شد.
ایشان تاکید کرد که پیمان صلح امارات و رژیم صهیونیستی مهمترین نوع عادی سازی اخیر است؛ زیرا معاهده امارات با رژیم صهیونیستی دستاوردهایی را با خود به همراه داشت که نسبت به عادی سازی بحرین و سودان و مراکش این معاهده را در مقام بالاتری قرار می‌دهد. به گفته وی، توافق‌نامه امارات و رژیم صهیونیستی به صورت یک الگو محسوب می‌شود.
تحرکات جدید دولت جدید اسرائیل
به اعتقاد آقای عرب، روابط اردن و اسرائیل از نظر سیاسی و امنیتی نیز برای اسرائیل بسیار مهم است. مسئله دیگری که در خصوص این قرارداد باید مورد توجه قرار بگیرد، فقر اردن از نظر منابع آبی است. کمبود آب در اردن می‌تواند به اعتراضات اجتماعی و سیاسی منجر شود و اگر آب اردن تا حدودی توسط این توافق تامین شود باعث کاهش اعتراضات خواهد بود. وی با اشاره به بی‌مهری نتانیاهو نسبت به اردن اظهار کرد: اکثر استراتژیست‌های اسرائیلی و آمریکایی معتقدند که این قضیه نباید ادامه پیدا کند و روابط اردن و اسرائیل باید ترمیم شود، زیرا عدم وجود ارتباط خوب با اردن به نفع اسرائیل نیست.
از نظر این تحلیلگر مسائل منطقه، توافق سه جانبه اخیر نشان دهنده توجه دولت نفتالی بنت به اردن و ترمیم روابط با این کشور است. وی افزود: یکی از دلایل ورود امارات به این توافق، حساسیت‌زدایی در مسئله عادی‌سازی روابط اردن و اسرائیل است. مقامات رژیم صهیونیستی و سلطنت اردن امیدوار هستند که وجود امارات در این قرارداد میزان حساسیت‌ها را در جامعه اردن و نزد سیاسیون اسرائیل کاهش دهد. دکتر عرب معتقد است اینکه ما امروز شاهد هستیم رابطه بین اردن و اسرائیل علیرغم پیمان رسمی سال ۱۹۹۴، همچنان با مشکل مواجه است و ابعاد غیر سیاسی ندارد، صرفا به دلیل مخالفت افکار عمومی اردن است. اکثر اردنی‌ها مخالف رابطه با اسرائیل هستد؛ زیرا بیش از نصف مردم اردن، تبار فلسطینی دارند و نصف دیگر نیز همچنین مخالف رابطه با اسرائیل هستند.
دکتر عرب در ادامه با اشاره به تلاش آمریکا و اسرائیل برای الگوسازی بین اعراب برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی از طریق قرارداد سه جانبه اخیر، اظهار کرد: صهیونیست‌ها امیدوارند با تحولات اخیر و پیوستن کشورهای موج اول عادی‌سازی مثل مصر و اردن به کشورهای موج دوم عادی‌سازی مثل بحرین و دیگر کشورها، رابطه با رژیم صهیونیستی بین اعراب با اسرائیل رواج پیدا کند. علاوه بر این تاکید و اصرار دارند که عادی‌سازی‌ها صرفا در حد قرارداد و پیمان کاغذی باقی نماند و جنبه‌های عملی به خودش بگیرد و منافع کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدتی برای رژیم صهیونیستی داشته باشد.
علاوه بر این، سطح تنش هم در سرزمین‌های اشغالی بین فلسطینیان و ساکنین سرزیم‌ها اشغالی در مناطق کرانه باختری و در قدس و غزه در حال افزایش است. به گفته دکتر عرب، صهیونیست‌ها قصد دارند از این حربه برای کاهش تنش و کنترل فلسطینی‌ها استفاده کنند.
علیرضا عرب در نهایت در خصوص احتمال به نتیجه رسیدن تلاش صهیونیست‌ها گفت: در هرصورت شاهد اعتراضات و تجمعات مردمی در اردن هستیم. لذا ملت‌های عرب همچنان مخالف برقراری ارتباط با صهیونیست‌ها هستند.
منبع: ایسکانیوز