این روزها نام هند به دلایل متفاوت در سراسر جهان برسر زبانهاست که یکی از جالب ترین موارد آن ‘نهضت ساخت سرویسهای بهداشتی ‘ در تمام این کشور پهناور یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون نفری است.
هم اکنون در کنار انجام پروژه هایی مانند ساخت موشک و زیردریایی و همچنین ساخت کارخانه های مختلف و گسترش خدمات بانکی دیجیتالی در مقیاس جهانی، این کشور بزرگترین پروژه ساخت دستشویی و توالت در تاریخ را در دست اجرا دارد.
این پروژه که به ‘تب ساخت دستشویی و توالت’ معروف شده است برای شرکت هایی که در آن مشغول شده اند یک ‘ثروت بادآورده’ به همراه دارد چرا که بر اساس طرح ‘هند تمیز’ که توسط نارندرا مودی نخست وزیر هند معرفی و پیگیری می شود قرار است با صرف بودجه ای افزون بر ۲۰ میلیارد دلار بیش از ۱۱۱ میلیون توالت در عرض پنج سال در این کشور ساخته شود.
هدف عمده این طرح علاوه بر ارتقا بهداشت عمومی و سلامت، پاسداری از ‘امنیت’ و ‘عزت’ مردم بخصوص زنان عنوان شده است چرا که بر اساس عادتی که قرنها قدمت دارد هندی ها مانند بسیاری از کشورهای دیگر در آسیا و آفریقا بویژه در مناطق روستایی اجابت مزاج در فضای باز را بخشی از زندگی عادی خود می دانستند. این باعث می شود زنان و دختران در معرض حملات بسیاری قرار بگیرند.
از زمان شروع این طرح در سال ۲۰۱۴ تا کنون، فروش سیمان و مواد ساختمانی به میزان ۸۱ درصد و تجهیزات مربوط به توالت و دستشویی ۴۸ درصد افزایش یافته است.
پایگاه اینترنتی خبری ‘دی ان ای’ هند درباره همین موضوع خاطرنشان می کند که حتی فروش شوینده ها نیز در کشور بسیار زیاد شده است.
تخمین زده شده است که حدود ۸۰ میلیون دستشویی در خانه های هند در طول این مدت ساخته شده است. هدف آن است که تا اکتبر (آذرماه) سال ۲۰۱۹ ، که اتفاقا همزمان با صدوپنجاهمین سالگرد ولادت مهاتما گاندی رهبر استقلال این کشور نیز هست تمام کشور به استانداردهای بهداشت عمومی مطرح در سطح جهان دست یابد. حتی گاندی بزرگ نیز نهضتی برای تمیز کردن هند آغاز کرد که هنوز پس از سالهای طولانی به بار ننشسته است.
کارشناسان پیش بینی می کنند تا سال ۲۰۲۱ منافع حاصل از این طرح برای شرکت های دست اندرکار به بالای ۶۲ میلیون دلار برسد.
اما ساختن توالت به تنهایی برای غلبه بر این عادت ناپسند اجتماعی و غیربهداشتی کافی نیست. کارشناسان می گویند این بخش از طرح ارتقا بهداشت اجتماعی در واقع آسان ترین قسمت کار است زیرا دولت و شرکت ها در آن دخیل هستند که هر یک به خاطر دسترسی به اهداف خود آن را به پیش می برند. در حالیکه چالش واقعی آنجا آغاز می شود که مردم ترغیب شوند به استفاده از دستشویی عادت کنند و آن را به بخشی از زندگی روزمره تبدیل کنند. به همین خاطر است که کارشناسان بین المللی این پروژه را دولت مودی را در واقع بزرگترین ‘طرح ایجاد تغییر در رفتار’ در تاریخ بشر می دانند. باید در نظر داشت که بیش از ۱٫۱ میلیارد نفر انسان در کره زمین از توالت استفاده نمی کنند و در فضای باز به اجابت مزاج می پردازند.
انجام این تغییرات در میان افراد عامی و روستاییان چنان دشوار است که از سیاستمدار تا ستاره سینما همه به میدان آمده اند. افراد مشهور به نوبت به عنوان سفیران ارتقا استفاده از توالت برگزیده می شوند و حتی بالیوود با استفاده از ستاره های بزرگ خود فیلم های پرخرجی در باب این معضل می سازد.
با این حال، اجرای این پروژه سود اقتصادی عظیمی برای شرکت های خارجی تولید کننده مواد شوینده و بهداشتی مانند دتول نیز داشته است.
منابع خبری هند اعلام کرده اند که فروش این مواد فقط در سال گذشته، حدود ۱۱درصد افزایش یافته و به ۱۰۵ میلیون دلار رسیده است.
با اینحال، نخست وزیر هند از سه سال پیش با راه اندازی هند تمیز در نظر دارد تا سال ۲۰۱۹ به رویای رهبران این کشور برای داشتن هندی تمیز جامه عمل بپوشاند.
‘مودی ‘ در دوم اکتبر ۲۰۱۴ با جارویی در دست در منطقه ‘والمیکی نگار’حاضر شد و جنبش ‘بهارات آبیهان’ (هند را تمیز کنید) را آغاز کرد. ‘والمیکی نگار’ منطقه‌ای در دهلی است که ساکنان آن عموما کارگران نظافتچی هستند.
در پی این حرکت نخست وزیر حدود چهار میلیون نفر از کارکنان ادارات دولتی و میلیون ها دانش آموز نیز دراقدامی هماهنگ برای نظافت و تمیز کردن شهرها و نقاط مختلف آغاز کردند.
با گذشت بیش از سه سال از طرح ‘هند تمیز’ توسط نخست وزیر هند براساس آمارهای دولتی همچنان بیش از ۳۰۰ میلیون نفر از جمعیت یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون نفری هند در اماکن عمومی رفع حاجت می کند .
منتقدان می‌گویند هند که اغلب در زمره کثیف‌ترین کشورهای جهان خوانده می شود، فقط با ساخت توالت، تغییر نخواهد کرد.
بسیاری از شهرهای هند پر است از زباله و بسیاری از رودخانه‌های این کشور از جمله رود مقدس گنگ پر است از زباله و مدفوع انسانی و حیوانی.
آرون جیتلی ‘ وزیر اقتصادی و دارایی هند نیز سال گذشته در مقاله ای در روزنامه تایمز او ایندیا نوشت: ‘ این غم انگیز است که بیشترین تعداد افرادی که در جهان در اماکن عمومی قضای حاجت می کنند در هند زندگی می کنند.’ وی اظهار کرد برغم برنامه های اجرا شده تا سال ۲۰۱۴ ،تنها ۳۹ درصد از مردم به توالت دسترسی داشته اند.
وی رفع حاجت در ملا عام را مربوط به جنبه های رفتاری ،اجتماعی وفرهنگی دانست و افزود: تغیر رفتار نیمی از جامعه برای رفع نکردن حاجت در اماکن عمومی کار بسیار دشواری است .
براساس اعلام بانک جهانی،حدود ۴۰ درصد از کودکان هندی به علت پائین بودن سطح بهداشت از نظر جسمانی ،توانایی پائینی دارند.
در ادامه ، این گزارش تاکید می کند که هزینه فقدان نظافت عمومی برابر با شش درصد تولید ناخالص است.
براساس مطالعات انجام شده توسط صندوق کودکان سازمان ملل درخصوص تاثیر بهداشت آمده است خانواده هایی که در اماکن عمومی قضای حاجت نمی کنند به طور متوسط سالیانه ۵۰ هزار روپیه (بیش از ۶۰۰ دلار) در هزینه های پزشکی ،زندگی و حفاظت صرفه جویی می کنند.
یکی از مواردی که مودی در شعارهای انتخاباتی خود گنجانده بود و حدود پنج ماه پس از رفتن به دفتر نخست وزیری نخستین فاز آن را به اجرا درآورد، پاکسازی چهره کشور از آلاینده های محیطی است.
اجرای طرح پاکسازی هند در قالب کمپینی بنام ‘سواچ بهارات’ به اجرا درمی آید که در زبان هندی به معنی ‘پاکسازی کشور’ می باشد. این کمپین برای نخستین بار در روز استقلال هند توسط نخست وزیر اعلام شد. او خود در این مراسم افتتاحیه جارو بدست گرفت و مشغول تمیز کردن خیابان شد.
این کمپین بزرگترین کمپین پاکسازی هند است که سه میلیون نفر از کارکنان دولت، مدارس و دانشگاه ها در آن عضو هستند. مودی از همه مردم هند خواسته که به این کمپین بپیوندند و سالانه یکصد ساعت از وقت خود را به آن اختصاص دهند.
این کمپین ملی، چهار هزار و ۴۱ شهر را پوشش می دهد و هدف ؛ پاکسازی خیابان ها ، جاده ها و زیرساخت های آنها می باشد.
این تلاش ها برای پاکسازی هند درحالی صورت می گیرد که برخی مخالفان حزب بهاراتیاجاناتا می گویند که مقصر پاکیزه نبودن شهر بیش از مردم، دولت است چون زباله ها و نخاله های ساختمانی را جمع آوری نمی کند، خدمات شهری مناسبی ارایه نمی دهد و همین شرایط موجب می شود که آلودگی روی آلودگی تلنبار شود و مردم هم انگیزه ای برای پاکیزه نگه داشتن محل زندگی خود نداشته باشند.
