تغییر سبک زندگی، در تمامی وجوه زندگی انسان امروز تأثیر گذاشته است؛ از تغییر در ذهن تا تغییر در کوچکترین بخشهای زندگی مثل غذا خوردن، موسیقی و … . پیشرفت و همهگیر شدن تکنولوژی کمکم دارد بر سبک و سلیقه فرهنگ مردم نیز تأثیر میگذارد. امروزه کمتر کسی را میتوان یافت که از گوشیهای هوشمند استفاده نکند و یا به اینترنت دسترسی نداشته باشد. تمام اینها موجب شده تا روشهای جدیدتری را برای پر کردن اوقات فراغت و زمانهای مرده خود امتحان کند. گفته میشود یکی از علتهای رونق نشر دیجیتال در سالهای گذشته در جهان همین امر است. هرچند نشر مکتوب و سنتی همچنان خواهان بسیاری دارد و با فاصله قابل توجهی در صدر است، اما اقبال به سمت کتابهای نشر دیجیتال به ویژه کتابهای صوتی حکایت از پوستاندازی نشر به سمت کاربرد ایدههای نو و تغییر سلیقه و سبک کتابخوانی مردم دارد.
تجارتهای پرسود نشر دیجیتال در جهان
طبق بررسیهای صورت گرفته، نشر دیجیتال و به ویژه کتابهای صوتی هر سال در جهان اقبال بیشتری مییابند. کارشناسان بر این باورند که در آینده نه چندان دور، رقابت برای در دست گرفتن بازار این محصولات در جهان افزایش خواهد یافت. آمارهای مؤسسات و مجموعههای مختلف نشان میدهد که میزان فروش این محصولات رفتهرفته رو به افزایش است؛ اگرچه این رشد قطرهای اتفاق بیفتد. میزان تولید کتابهای صوتی در صنعت نشر دیجیتال بیشترین سرعت رشد را طی سالهای اخیر تجربه کردهاند. در آمریکا که بزرگترین فروشگاههای محصولات دیجیتال در جهان وجود دارد، تنها در سال ۲۰۱۷ بیش از ۲/۵ بیلیون دلار گردش مالی در این بخش اعلام شده است؛ رقمی که در مقایسه با دوره مشابه سال ۲۰۱۶، اندکی رشد داشته است. به گفته مدیر انجمن نشر این کشور، ۲۶ درصد جمعیت این کشور در سال ۲۰۱۷ به استفاده از کتابهای صوتی علاقه نشان داده و از این محصولات استفاده کردهاند. با توجه به اقبال عمومی به سمت این کتابها، تولید کتابهای صوتی نیز رفتهرفته در آمریکا رو به گسترش است؛ به طوری که در گزارش سالانه ناشران آمریکایی در ۲۰۱۷ عنوان شده که تولید کتابهای صوتی در این کشور ۳۳/۹ درصد افزایش یافته است؛ به عبارت دیگر بیش از ۷۹ هزار عنوان کتاب صوتی در این سال تولید کردهاند؛ یعنی ۲۹ درصد افزایش نسبت به سال گذشته.
طبق بررسیهای انجام شده، ۴۸ درصد مخاطبان این دسته از آثار را جوانان زیر ۳۵ سال تشکیل میدهند. کتابهای چاپی همچنان در آمریکا محبوبیت دارد، بنابر آمارهای اعلام شده ۷۴ درصد مردم آمریکا در سال ۲۰۱۸ کتاب خواندهاند که در میان آنها، کتابهای چاپی بیشترین محبوبیت را دارند. با وجود همه این آمارها، کتابهای صوتی به نسبت دیگر قالبها در حال فراگیر شدن هستند؛ به طوری که در سال ۲۰۱۸، از هر پنج آمریکایی، یک نفر از کتابهای صوتی استفاده میکند.
چین؛ بازار پرقدرت کتابهای صوتی در آسیا
نتایج حاصل از نظرسنجی در کشور چین که توسط آکادمی مطبوعات و نشر این کشور انجام داده، نشان میدهد که به طور متوسط هر چینی بزرگسال حدود ۵ عنوان کتاب مکتوب در سال ۲۰۱۷ میلادی مطالعه کرده است. با وجود این، استفاده از کتابهای صوتی نیز در چین در حال افزایش است؛ بنا بر بررسیهای انجام شده، عمده مخاطبان بزرگسال چینی از طریق سیستم عاملهای تلفن همراه از این امکانات استفاده میکنند و میزان استفاده از این دست از آثار در سال ۲۰۱۷، ۲۲/۸ بوده است که بیانگر رشد شش درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته است.
همچنین استفاده از کتابهای صوتی در میان مخاطبان کودک نیز در حال افزایش است. ۲۲/۷ درصد کودکان زیر ۱۸ سال عنوان کردهاند که از این دست از آثار استفاده میکنند. بیشتر نیز به کتابهای حوزه هنر و ادبیات اقبال نشان میدهند. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که افزایش میزان استفاده از کتابهای صوتی در چین، به دلیل کمبود وقت شهروندان برای مطالعه است.
پوستاندازی نشر در آمریکای لاتین
استفاده از کتابهای صوتی در بازار کشورهایی چون انگلستان و آمریکا در حال افزایش است، اما این بازار محدود به این مناطق نیست، هرساله بازارهای جدیدی در برخی از مناطق جهان در حال شکلگیری است؛ بازارهایی مانند آمریکای لاتین که در حال پوستاندازی و حرکت به سمت استفاده از امکانات نوین کتابخوانی است. گفته میشود رشد میزان استفاده از قالبهای جدید و نوین کتاب به ویژه کتابهای صوتی به دلیل سهولت توزیع تولیدات دیجیتال، افزایش استفاده از گوشیهای هوشمند و مقرون به صرفه بودن این آثار در مقایسه با منابع چاپی روز به روز در این مناطق در حال افزایش است. در این میان، کتابهای اسپانیاییزبانی که به این طریق تولید میشوند، بیشترین فروش را دارند. طبق بررسیها در آمریکای لاتین نیز بیشتر مصرفکنندگان این دست از کتابها جوانان زیر ۳۰ سال هستند. ۵۰ درصد از آنها طی یک سال حداقل یک کتاب خواندهاند. تحقیقات storytel نشان میدهد که عمده مصرفکنندگان آثار به زبان اسپانیایی در آمریکای لاتین زنان هستند(حدود ۵۲ درصد) و بیشتر داستانهای تاریخی، عاشقانه و جنایی میخوانند. آنها نیز بیشتر در اوقات کار کردن، رانندگی و یا رفت و آمد از کتابهای صوتی استفاده میکنند. با وجود این اقبال، کمبود تنوع و محتوا از جمله چالشهای ناشران در حوزه کتاب صوتی در این مناطق است.
آمارهای فروش مجموعههایی مانند گودریدرز نشان میدهد که اقبال به کتابهای صوتی هرساله در حال افزایش است؛ به عنوان مثال در سال ۲۰۱۸ از هر ۱۰ عنوان کتاب فروخته شده، یک عنوان کتاب صوتی بوده است. در چنین شرایطی بسیاری از دستاندرکاران حوزه نشر معتقدند که میتوان از کتابهای صوتی با عنوان یکی از بزرگترین بخشهای تجارت در عرصه کتاب یاد کرد.