همزمان با این مراسم از کتاب «مبانی فن نوازندگی تار و سه تار»که شامل مطالب کلاسهای محمد رضا لطفی در طول یک ترم بوده و توسط یکی از شاگردان او بنام « محسن درخشنده» گردآوری و آوا نگاری شده و توسط نشر خنیاگران منتشر شده رونمایی شد.
در ابتدای این مراسم «شهاب منا» مدیر انتشارات خنیاگران ضمن خیر مقدم به حاضرین در سالن در باره این مراسم گفت: خوشحالم که همزمان با پنجمین سال درگذشت محمدرضا لطفی و روز معلم این برنامه را بصورت مشارکتی بین کتابخانه هنر فرهنگسرای ارسباران و نشر خنیاگران برگزار کرده ایم.
وی در ادامه گفت: برای این برنامه از هنرمندان بزرگی چون حمید متبسم، علی اکبر شکارچی، ارشد طهماسبی و چند هنرمند بزرگ دیگر دعوت کرده بودیم که متاسفانه هر کدام بنا به دلایلی موف به حضور در این جمع نشدند.
وی در باره اینکه چرا پنج سال پس از درگذشت محمدرضا لطفی تصمیم به انتشار این کتاب گرفته شد گفت: در باره متد نوازندگی اساتید موسیقی معمولا اشتراک نظر ندارند. برخی اصولا متد را برگرفته از موسیقی غربی میدانند و به آنچه در نوازندگی ردیف در باره تکنیک اشاره شده بسنده میکنند.
** نگاه ویژه لطفی به متد
برخی دیگر معتقدند در آغاز نوازندگی و در زمان آموزش مبانی این هنر بهره گیری از متد برای ارتقای سطح نوازندگی بسیار لازم است. محمد رضا لطفی از جمله اساتیدی بود که نگاه قابل تاملی به متد داشت و معتقد بود برای پرورش تکنیک در نوازندگی متد و بهره گیری از آن بسیار لازم است.
وی افزود: این کتاب حاوی مطالب مربوط به کلاسهای فن نوازندگی مرحوم لطفی است که در آن به فنون لازم برای نوازندگی سازهای تار و سه تار با دقت اشاره شده است.
مدیر نشر خنیاگران در باره روند انتشار و تدوین این کتاب گفت: مرحوم لطفی از جمله اساتیدی بود که چندان تمایلی به اینکه شاگردان مطالب مربوط به کلاسها را بصورت فایل صوتی ضبط کنند نداشت. اما واقعا تمایل داشت که نتیجه این کلاسها روزی بصورت مکتوب در اختیار هنرجویان قرار گیرد. به همین خاطر او یکی از شاگردان خود را بنام « محسن درخشنده» مسئول مکتوب کردن مطالب ارایه شده در کلاسها کردند و بدنبال آن مجوز ضبط مطالب را هم به وی دادند.
**انتشار این کتاب با اجازه وراث استاد لطفی بود
شهاب منا افزود: ۱۰ سال قبل این مطالب مکتوب شده بود اما در سال ۹۱ این مطالب به موسسه خنیاگران آورده شد و کارهای ابتدایی چاپ این کتاب آغاز شد. در همان سال این کتاب به تعداد محدود بصورت نشریه داخلی در اختیار هنرجویان مکتب خانه میزرا عبدالله قرار گرفت که زیر نظر خود مرحوم لطفی به هنرجویان فروخته می شد. اما تمایل قلبی مولف این کتاب بر انتشار عمومی این کتاب بود تا اینکه موفق شدیم از وراث استاد لطفی یعنی خانواده و فرزند ارشد این هنرمند فقید یعنی « سروش لطفی» اجازه انتشار این کتاب در تیتراژ بالا اخذ کنیم و این کتاب امروز بصورت رسمی رونمایی می شود.
وی در ادامه سخنان خود به سرفصل های این کتاب اشاره کرد و گفت: این کتاب دارای پنج فصل شامل مدلهای مضرابی ، پایه و استفاده از دورهای مضرابی برای ساخت پایه ،تکنیک های مضرابی ، اتودهای دست چپ و تکیه و تحریر است.
از اهداف این کتاب باید به رسیدن به متدهایی که با موسیقی ایرانی همسو باشند و مورد استفاده در ردیف نوازی قرار گیرند و رسیدن به یک مرجع کامل نوازندگی برای تمرین هنرجویان و از همه مهم تر رسیدن و پرورش خلاقیت در نوازندگی اشاره کرد.
** لطفی معلمی تمام عیار
مدیر نشر خنیاگران در انتهای سخنان خود به یکی از ویژگی های بارز مرحوم لطفی اشاره کرد و گفت: او هنرمندی بود که وقتی در کرسی معلمی قرار می گرفت با تمام تمرکز و دقت و با حوصله بی پایان و دقت و ریزبینی مثال زدنی به امر آموزش مشغول می شد.
در ادامه این مراسم بهروز همتی از شاگردان قدیمی استاد لطفی به مناسبت روز معلم و سالگرد انتشار این کتاب که با سالروز درگذشت استاد لطفی همزمان بود سخنانی را ایراد کرد. وی گفت: هرساله در روز معلم مقام معلم را گرامی میداریم و به همین مناسبت به جشن و پایکوبی می پردازیم اما در طول سال آنچنان که باید به مقام این انسان های شریف توجه نمی کنیم.
وی ضمن ابراز خوشحالی از برگزاری چنین مراسمی ،گفت: قبل از این معمولا کتابهایی از این دست بر اساس همت نویسندگان و تلاش خود آنها منتشر می شد و بطور عمومی شاهد چنین مراسمی نبودیم اما خوشحالم که از این کتاب طی چنین مراسمی رونمایی می شود.
** وزیری پایه گذار آموزش متدیک
وی در ادامه افزود: قبل از علینقی خان وزیری پدیده متدهای مدون برای آموزش وجود نداشت و متدها شفاهی و سینه و به سینه به شاگردان منتقل می شد و این وزیری بود که برای نخستین بار اقدام به تدوین متدهای نوازندگی برای ویلن کرد.
وزیری پس از بازگشت به ایران با جرح و تعدیل مطالب مربوط به متد در کتب موسیقی غربی و نگاه عمیق تر به موسیقی ایرانی در این باره کتابی نوشته است. و پس از تاسیس هنرستان موسیقی مرحوم خالقی با کمک موسی معروفی کتابهای متد نوازندگی برای تار و سه تار را نوشت و در همین زمان هم مرحوم صبا کتاب متدهای نوازندگی برای سنتو و ویلن را به رشته تحریر درآورد.
** حرمت کلمه «استاد» را نباید قربانی تعارفات روزمره کرد
بهروز همتی در ادامه گفت: معمولا کسانی دست به تالیف کتاب می زنند که به مقام «استاد کامل» رسیده باشند و معمولا در روزکار ما هرکسی به خود اجازه این کار را می دهد. البته که نوشتن کتاب در ذات ایرادی ندارد اما در چنین روزگاری به راستی جای چنین کتابی در عرصه آموزش موسیقی خالی بود.
وی در ادامه گفت: برای احترام به یک عمر ممارست عاشقانه و تلاش امثل مرحوم لطفی و سایر هنرمندانی مانند او باید عادت کنیم تا از بکاربردن کلمه استاد درباره هر کسی بیشتر دقت کنیم. اگر لطفی استاد بود که بود، نباید این لقب در حد تعارفات روزمره تنزل شان و مقام پیدا کند و باید تلاش کنیم تا کلمه استاد جایگاه رفیع و واقعی خود را حفظ کند.
به گفته وی ،لطفی در زمینه تعلیم و نوازندگی مقام شامخی داشت و در بداهه نوازی و بداهه نویسی هنرمند قهاری بود. او یک استاد کامل بود.
** لطفی متفکری تمام عیار بود
رامین جزایری دیگر شاگرد قدیمی استاد لطفی در بخش بعدی این مراسم گفت :چنین مراسمی بهانه ایست که یاد لطفی را گرامی بداریم اما در اصل باید تلاش کنیم تا روش آنها و طرز تفکر ریشه ای و عمیق آنها را بیاموزیم و به این مهم که بزرگان موسیقی چگونه موسیقی را فراگرفتند برسیم.
همتی گفت: روزی از لطفی پرسیدم چگونه از جوانی چنین با کیفیت و زیبا ساز می زدید.
او گفت: مهم اینست که حال موزیسین خوب باشد و با پرورش ارتقا کیفیت حال همه چیز درست می شود.
** نوازندگی خوب نیازمند مبانی قوی است
وی افزود : لطفی پایه و مبانی موسیقی را بدرستی آموخته بود و باید بپذیریم رسیدن به حال خوب بدون کسب مهارت های لازم در مبانی و پایه ها امکان ندارد.
امروزه شاهدیم در کلاسهای موسیقی نواختن را می آموزند اما در باره چگونگی نواختن زیبا چندان دقتی ندارند لطفی استادی بود که جدای از نوازندگی به مسایل بسیار ممی از قبیل چگونگی درست نواختن از انتخاب ساز و نحوه نشستن و مضراب گیری همه و همه را با دقت و وسواس آموزش می داد.
لطفی انسان بزرگی بود. او به تعداد زیاد آثاری داشت که امروزه هنرمندان فقط در صورت توفیق به خلق یکی از این آثار زیر و رو می شوند.
لطفی معتقد بود معلم موسیقی خود باید نوازنده و هنرمندی قابل باشد و در همین راستا بود که او شیوه تدریس بسیار خاصی داشت. او عاشق موسیقی بود و در همه مراحل زندگی در لحظه به لحظه زیستن تمام افکارش محو موسیقی و ارتقای آن بود.
** لطفی شاگرد بهترین هنرمندان زمان خود بود
حمید سکوتی دیگر شاگرد قدیمی استاد لطفی در بخش دیگری از این مراسم گفت: چیزی که شیوه نوازندگی و هنر لطفی را منحصر بفرد کرده بود دوران شاگردی او بود. او مضراب گیری و شیوه های کلاسیک را از کسانی مثل صبا و هرمزی آموخته بود اما شخصیت هنری و خلاقیت منحصربفردی داشت تمام این پیشینه و خصوصیات فردی باعث شده بود تا او در نوازندگی به امضای شخصی خود برسد. او بسیاری از قطعات کلاسیک را با خلاقیت و قدرت خود چنان دگرگون کرده که شنونده تا اصل آنرا نشنود متوجه قدرت نوازندگی لطفی نخواهد شد. لطفی هنرمندی بود که شبیه هیچ فردی نبود.
در ادامه این مراسم محسن بخشنده هنرمندی که کتاب مبانی فن نوازندگی تار و سه تار را با اجازه و پیشنهاد خود مرحوم لطفی از میان مطالب و سخنان لطفی در کلاسهای درس وی گردآوری و تدوین و آوا نگاری و منتشر کرده در سخنانی گفت: دوست داشتم در این مراسم کسانی در باره لطفی سخن بگویند که از لطفی درک محضر کرده بودند. متاسفانه ما با این اساتید زندگی نکردیم فقط از کلاسهای آنها استفاده کردیم. باید بگویم این کتاب که امروز رونمایی میشود پایان راه آموزش نیست اما یکی از مهم ترین مراجع در آموز ردیف به معنای عام آن است. در حقیقت این کتاب دارویی است برای بیماری های نوازندگی چون مطالب آن از دل ردیف برای اصلاح تکنیک نوازندگی استخراج شده است.
وی در پایان ،گفت: والاترین بحث در تربیت نوازنده بحث خلاقیت و زایش هنری است.
