اسلام دینی کامل است و برای همه جنبه‌های زندگی انسان حتی نوع تغذیه و آداب غذا خوردن رهنمود‌هایی دارد. در این مطلب شیوه زندگی سالم در اسلام درباره آداب غذا خوردن و آداب اسلامی تغذیه گردآوری شده است.
۱. میانه‌روی در خوردن غذا
میانه روی و رعایت اعتدال در خوردن غذا از اصول اولیه شیوه زندگی سالم در اسلام است. در همه جای قرآن اسراف و پرخوری امری ناپسند و نکوهیده معرفی شده است. حضرت علی (ع) در این باره فرموده اند: «کم خوردن نفس را گرامی‌تر و تندرستی را پایدارتر می‌کند» و «هر گاه خداوند بخواهد بنده خود را اصلاح گرداند، سه چیز نصیب او کند: کم گویی، کم خوری و کم خوابی.»
۲. تنوع در دریافت مواد غذایی
تنوع در خوردن غذا و دریافت همه گروه‌های مواد غذایی هم از نظر علمی و هم در طب اسلامی سفارش شده است. برای نمونه، در آیه ۱۷۲ سوره بقره در قرآن کریم سفارش شده است که از غذا‌های پاک و پاکیزه و حلال و قابل خوردنی استفاده کنید و شکرنعمت‌های خدا را به جای آورید.
۳. توجه به طبیعت غذا
توجه به مزاج غذا و هماهنگی با مزاج خود فرد نیز به سلامت جسم کمک می‌کند. به طور کلی شناخت طبع خود و نیز شناخت مزاج غذا‌ها موجب می‌شود انسان از مواد غذایی به بهترین صورت استفاده کند و کمتر به بیماری و کسالت مبتلا شود.
۴. نوشیدن آب قبل از غذا
در اسلام توصیه شده است، نیم ساعت قبل از خوردن غذا یک لیوان آب را در سه جرعه بنوشید و از آشامیدن آب در بین غذا یا بلافاصله بعد از آن پرهیز کنید.
۵. خوردن غذا به هنگام گرسنگی
خوردن غذا به هنگام گرسنگی و نوشیدن آب در هنگام تشنگی یکی از شیوه‌های زندگی سالم در اسلام است و سفارش شده است، وقتی کاملا گرسنه شدید، غذا میل کرده و قبل از سیر شدن کامل، دست از خوردن غذا بکشید.
۶. شستن دست‌ها
در روایات آمده است، قبل از غذا دست‌ها را با آب و صابون بشویید و بدون خشک کردن بر سفره بنشینید.
شیوه زندگی سالم در اسلام (آداب غذا خوردن)
۷. نگاه کردن به غذا
ابتدا به زیبایی‌های سفره و غذا نگاه کنید تا از آگاهی و لذت معنوی نعمت خوردن نیز بهره‌مند شوید. همچنین از نگاه کردن به صورت دیگران در هنگام خوردن غذایشان پرهیز کنید و اگر چند نفر بر سر یک سفره نشسته اند هرکس از غذای جلوی خودش بخورد.
۸. یاد خدا قبل از خوردن
در ابتدای شروع خوردن غذا بسم الله بگویید و اگر بر سر سفره چند جور غذا بود، مستحب است در شروع هرکدام، نام خدا را ذکر کنید.
۹. خوردن غذا با دست راست
با دست راست غذای خود را بخورید. همچنین در روایات آمده است برخی غذا‌ها را با سه انگشت دست راست (انگشت شست همراه با انگشت اشاره و انگشت وسط) میل کنید. این کار باعث می‌شود که با برداشتن لقمه‌های کوچک در حدود نصف غذای معمول، احساس سیری کنید.
۱۰. آغاز و پایان دادن غذا با نمک
بهتر است قبل از شروع به خوردن غذا و بعد از اتمام آن دو مرتبه انگشت خود را با نمک آغشته کرده و به دندان‌های خود بکشید. این کار باعث خنثی شدن محیط اسیدی دهان و سالم ماندن دندان‌ها و رفع بسیاری از بیماری‌های معده می‌شود. پیامبر خدا (ص) می‌فرمایند: هر کسی که غذای خود را با نمک آغاز کند و با نمک به پایان ببرد، از هفتاد و دو درد، که جذام و برص (پیسی) از آن جمله است، در امان می‌ماند.
۱۱. خوردن دو وعده غذا در روز
دو وعده غذا در روز میل کنید. یک وعده ابتدای روز و یک وعده ابتدای شب و اگر عادت به خوردن ناهار دارید، ناهار را سبک میل کنید.
۱۲. خوب جویدن غذا
غذا را به خوبی بجوید. این کار باعث تحریک بیشتر مرکز احساس سیری در هیپوتالاموس مغز می‌شود و از پرخوری و به تبع آنچاقی و مشکلات آن پیشگیری می‌کند. همچنین موجب ترشح کامل غدد بزاقی و در نتیجه هضم بهتر غذا و ضدعفونی شدن فضای دهان می‌شود.
۱۳. ایجاد محیط آرام و بانشاط
غذا را در محیطی آرام و بانشاط میل کنید و در هنگام خوردن غذا نیز با آرامش و به آهستگی این کار را انجام دهید. اهمیت این موضوع به حدی است که طبق فرمایش امام رضا (ع)، مدت زمانی که سر سفره غذا می‌مانید، جزو عمر محسوب نمی‌شود.
۱۴. صحبت نکردن در هنگام خوردن غذا
صحبت کردن و مشغول کردن ذهن به مسائل متفرقه مانند مطالعه کردن و … در هنگام غذا خوردن در اسلام مذموم است؛ زیرا مغز متوجه مسائل دیگر شده و شخص هنگام سیری را احساس نکرده و این امر باعث پرخوری می‌شود.
۱۵. در آوردن کفش‌ها
در آوردن کفش‌ها هنگام خوردن غذا، نشسته غذا خوردن و نخوابیدن بلافاصله بعد از غذا، از آداب غذا خوردن و شیوه زندگی سالم در اسلام است.
۱۶. فوت نکردن غذا
در کتب اسلامی آمده است برای خنک کردن غذای داغ خود، از فوت کردن بپرهیزید. این کار در آداب اجتماعی نیز پسندیده نیست و می‌تواند باعث انتقال بیماری و استشمام بوی دهان فرد برای دیگران باشد. همچنین توجه داشته باشید خوردن غذای بسیار داغ نیز برای سلامتی مضر است و بایستی از آن پرهیز شود. پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) پیروان خود را از خوردن غذای خیلی داغ و یا خیلی سرد منع کرده‌اند و می‌فرمایند غذا را خنک کن، زیرا که در غذای خیلی داغ برکت نیست و از خوردن آب خیلی سرد بپرهیز که معده را تباه می‌کند.
۱۷. خلال دندان بعد از غذا
در پایان خوردن غذا بهتر است دندان‌ها را خلال کنید و مسواک بزنید.
۱۸. شکر خدا در پایان غذا
در اسلام آمده است: «اذا اکلت او شربت فقل: الحمدلله» ; اگر چیزی خوردی یا نوشیدی، خدا را سپاس گو.
نظر شما درباره شیوه زندگی سالم در اسلام درباره آداب غذا خوردن چیست و چقدر به این آداب پایبندید؟ آیا شما نیز نتایج مثبت رعایت این آداب را تجربه کرده اید؟
