حجت‌الاسلام حسن روحانی، رئیس‌جمهور، دوشنبه ۲۰ اسفند سال جاری در سفری تاریخی و پراهمیت به عراق سفر کرد.
پیش از سفر روحانی، مقامات عراقی از جمله رئیس‌جمهور و رئیس پارلمان این کشور به ایران آمده بودند. اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، نیز آبان‌ماه امسال به عراق سفر کرده بود ولی تا قبل از سفر روحانی به این کشور، عالی‌ترین مقام دولتی جمهوری اسلامی ایران در ۵ سال اخیر به عراق نرفته بود که با این سفر، این انتظار پایان یافت.
در این سفر توافقات مهمی حاصل شد که در این گزارش ۷ نکته از این دستاوردها را می‌خوانید:
۱ ــ لایروبی اروندرود ــ شط‌العرب طبق توافقنامه۱۹۷۵
در بیانیه مشترکی که در جریان سفر روحانی به عراق منتشر شد، درباره توافقنامه ۱۹۷۵ الجزایر آمده است: «در خصوص شط العرب، طرفین بر عزم راسخ خود بر اجرای عهدنامه مربوط به مرز دولتی و حسن همجواری بین ایران و عراق مورخ ۱۳ ژوئن ۱۹۷۵ و پروتکل‌های ضمیمه و موافقتنامه‌های تکمیلی آن، با حسن نیت و با دقت، تأکید کردند و بر این اساس، طرفین تصمیم گرفتند تا عملیات مشترک پاکسازی و لایروبی شط العرب را به‌منظور بازگرداندن کانال اصلی قابل کشتیرانی (تالوگ) بر اساس عهدنامه ۱۹۷۵ مذکور و پروتکل مربوطه آن در اسرع وقت آغاز کنند».
۲ ــ توافق برای مبادلات تجاری به‌ارزش ۲۰میلیارد دلار
روحانی پیش از آغاز سفر خود به عراق، در فرودگاه مهرآباد تهران در این باره گفت: امروز روابط اقتصادی ما حدود ۱۲ میلیارد دلار در سال است و این روابط را به‌‌راحتی در سال‌های آینده می‌توانیم به ۲۰ میلیارد دلار برسانیم. عراق بسیاری از نیازهایش را می‌تواند از ایران تأمین کند، ایران نیز می‌تواند نیازهایش را از عراق تأمین کند.
وی همچین در نشست مشترک دو کشور، با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران مصمم به توسعه روابط تجاری و اقتصادی با عراق و افزایش حجم مبادلات از ۱۲ میلیارد دلار به ۲۰ میلیارد دلار است، گفت: تسهیل روابط بانکی و اجرای توافقات در این راستا می‌تواند یک فرصت تاریخی بزرگ برای دو دولت، دو ملت و فعالان اقتصادی به‌وجود آورد.
رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز با اشاره به توافقات و جلسات مختلف مقامات ایرانی و عراقی و در این زمینه گفت: افزایش مبادلات اقتصادی تا مرز ۲۰ میلیارد دلار از اهداف آینده نه‌‌چندان دور است.
وی افزود: در دیدار مشترک با وزرای صنعت و اقتصاد عراق قرار گذاشتیم که تا سال ۱۴۰۰ شمسی از نهایت فرصت‌های اقتصادی استفاده کنیم.
۳ ــ ایجاد منطقه تجاری مشترک
رئیس‌جمهور کشورمان در نشست خبری مشترک با «برهم صالح»، همتای عراقی خود گفت: در تمام زمینه‌ها ظرفیت لازم برای همکاری مشترک در زمینه‌های تجارت، سرمایه‌گذاری، ایجاد شهرک‌های مشترک صنعتی، بازارچه‌های مرزی، روابط گردشگری از جمله زائرین دو کشور و همچنین در زمینه انرژی، برق، گاز، بانک و روابط دو کشور در جاده و راه‌آهن و در مسائلی چون محیط‌زیست بین دو کشور داریم.
وی همچنین در دیدار با برهم صالح، تقویت بازارچه‌های مرزی و ایجاد شهرک‌های صنعتی در مرزهای دو کشور را در توسعه روابط فی‌مابین تأثیرگذار دانست و خاطرنشان کرد: آماده انتقال تجربیات و ارائه خدمات فنی و مهندسی به عراق و تشویق بخش خصوصی ایران برای سرمایه‌گذاری در عراق هستیم.
روحانی همچنین در جریان سفر خود به عراق، در دیدار با «محمد الحلبوسی» تأکید کرد: ایجاد بازارچه‌های مرزی در مرزهای مشترک دو کشور می‌تواند موجب تقویت روابط و همکاری‌های ایران و عراق شود.
۴ ــ گسترش همکاری‌های امنیتی
روحانی در نشست خبری مشترک با «عادل عبدالمهدی»، نخست وزیر عراق اظهار کرد: علاقمند به توسعه روابط امنیتی میان دو کشور هستیم. ما در سال‌های اخیر همیشه به یکدیگر یاری و کمک کرده‌ایم. ایران افتخار می‌کند که در کشورهای منطقه از جمله عراق از روز اول اعمال تروریستی داعش، حضور پیدا کرد و به ملت و ارتش عراق کمک‌های لازم از جمله مستشاری را انجام داد و امروز هم آماده است که این کمک‌ها را تا ریشه‌کن شدن کامل تروریسم در منطقه ادامه دهد.
نخست وزیر عراق نیز در این نشست تصریح کرد: همکاری‌های دو کشور در بهترین شرایط است و ما در حال پیش رفتن برای تقویت روابط امنیتی بین دو کشور هستیم و همین‌طور در زمینه فراهم آوردن شرایطی برای مردم کشور که حقیقتاً زندگی خوبی را داشته باشند.
رئیس‌جمهور پس از بازگشت از عراق، در فرودگاه مهرآباد تهران و در تشریح دستاوردهای این سفر گفت: در خصوص مسائل امنیتی منطقه نیز توافق‌های خوبی داشتیم و نظرات دو کشور به هم نزدیک است.
۵ ــ احداث راه‌آهن مرزی شلمچه ــ بصره
روحانی در دیدار برهم صالح با اشاره به ضرورت تلاش برای ایجاد تسهیلات لازم در روابط گمرکی، مرزی و استانداردهای کیفی برای توسعه مناسبات اقتصادی و تجاری دو کشور، خاطرنشان کرد: ایران و عراق می‌توانند روابط و همکاری‌های خود در بخش‌های مختلف از جمله انرژی، حمل‌ونقل، ترانزیت کالا، استفاده بهتر از منابع اروندرود، اتصال راه‌آهن دو کشور به هم برای تسهیل در تردد زائران به‌ویژه در ایام اربعین حسینی(ع) را گسترش دهند.
وی در نشست مشترک تجاری دو کشور، همکاری‌های دو کشور در زمینه حمل‌ونقل و ترانزیت را در گسترش روابط تجاری و اقتصادی مهم دانست و گفت: اتصال راه‌آهن عراق به راه‌آهن ایران که به‌واسطه کریدور شمال ــ جنوب به آسیای میانه و کشورهای آسیای شرقی متصل است، تأثیر بزرگی در روابط تجاری و اقتصادی منطقه خواهد داشت.
رئیس‌جمهور در نشست خبری با عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق، با بیان اینکه عملیات اجرایی راه‌آهن شلمچه ــ بصره آغاز می‌شود، تصریح کرد: با توجه به اتصال شبکه راه‌آهن ایران به خطوط آهن پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان و ترکیه امیدواریم در آینده بتوانیم راه‌آهن بین دو کشور را نیز به هم متصل کنیم که این کار با عملیات اجرایی ۳۵ کیلومتر خط‌آهن بین شلمچه و بصره انجام می‌گیرد. امروز توافقات لازم برای این کار انجام گرفت و امیدواریم هرچه سریع‌تر این گام مهم در راستای تقویت روابط بین دو ملت و حمل کالا، برداشته شود.
روحانی در نشست مشترک تجاری دو کشور اظهار کرد: ایران آماده توسعه مناسبات در بخش‌های مختلف از جمله انرژی و تأمین برق و گاز مورد نیاز عراق و اتصال راه‌آهن ایران به عراق است که این می‌تواند گام بزرگی در توسعه روابط اقتصادی و گردشگری دو کشور باشد.
وی در جمع نخبگان عراقی نیز تأکید کرد: ما تصمیم گرفتیم خطوط راه‌آهن دو کشور به یکدیگر متصل شود، روابط تجاری را تسهیل و پول ویزا را حذف می‌کنیم و دولت عراق هم اعلام خواهد کرد که این کار را انجام می‌دهد.
رئیس‌جمهور همچنین در جمع نخبگان، عشایر و رهبران مذهبی عراق در کربلا گفت: ما توافق کردیم که روند اتصال خطوط راه‌آهن دو کشور به‌‌سرعت انجام گیرد و راه‌آهن خرمشهر به بصره متصل شود تا به این ترتیب رفت و آمد بین مردم دو کشور تسهیل شود.
۶ ــ پرداخت یک‌سوم از بدهی‌های عراق به ایران
در روز اول سفر روحانی به عراق، از ۱۲ میلیارد دلار صادرات ایران به عراق ۴ میلیارد آن که برای صادرات برق و گاز است، به‌عنوان بخش اول از مطالبات ایران از عراق به حساب بانک مرکزی کشورمان واریز شد.
۷ ــ لغو هزینه صدور روادید از اواسط فروردین برای دو کشور
در اولین روز از سفر رئیس‌جمهور به عراق، خبر لغو هزینه روادید بین دو کشور اعلام شد.
پرویز اسماعیلی معاون اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور اولین خبر از رایگان‌شدن صدور ویزا برای زائران و گردشگران ایرانی و عراقی از اواسط فروردین ۹۸ را در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت.
روحانی نیز در این زمینه در نشست خبری با عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق و در پایان امضای ۵ سند همکاری میان تهران و بغداد اعلام کرد که دو کشور توافق کردند صدور ویزا برای زائران و گردشگران ایرانی و عراقی رایگان شود.
وی اظهار داشت: در مذاکرات با نخست‌وزیر عراق توافق شد که روابط مردم با یکدیگر بیش از پیش تسهیل شود و در همین راستا ایران اعلام می‌کند که برای ویزا مبلغی را دریافت نمی‌کند و طرف عراقی هم بعد از این اعلام، اعلام می‌کند که این کشور هم مبلغی را دریافت نخواهد کرد.
رئیس‌جمهور افزود: طرف عراقی در شرایط فعلی ترجیح می‌دهد روند صدور ویزا اجرا شود اما مبلغی برای ویزا دریافت نشود که این حرکت گامی در روند تسهیل روابط دو ملت است.
