مصرف سوخت و چگونگی جلوگیری از قاچاق آن، سال‌هاست که ذهن سیاست‌گذاران و حتی عموم مردم را به خود مشغول کرده است. مرکز پژوهش‌های مجلس به تازگی در گزارشی به بیان برخی راهکارها و توصیه‌های ساده برای کاهش مصرف سوخت در ایران می‌‌پردازد که حاوی نکات ارزنده‌ای برای سیاست‌گذار است.
به گزارش تجارت‌نیوز، هسته پژوهشی مجلس در گزارش خود اشاره می‌کند که در سال ۹۵ کل مصرف انرژی در ایران بیش از ۱۳۴۸ میلیون بشکه نفت خام بوده که ۳۵ درصد از آن در بخش خانگی، ۲۴ درصد بخش صنعت، ۱۷ درصد بخش کشاورزی و ۲۴ درصد در بخش حمل‌و‌نقل است. از این میزان مصرف در بخش حمل‌و‌نقل، شاهد مصرف ۴۷ درصدی بنزین، ۳۵ درصدی گازوئیل و ۱۵ درصدی CNG هستیم.
بازوی پژوهشی مجلس در بخش دیگری از گزارش خود به افزایش روزافزون مصرف بنزین در کشور اشاره می‌کند. به‌گونه‌ای که مصرف بنزین از ۶۹ میلیون لیتر در سال ۹۳ به ۸۰ میلیون لیتر در سال ۹۶ رسیده و پیش‌بینی می‌شود که این میزان مصرف در سال ۹۸ به ۸۸ میلیون و در دو سال آینده به ۱۲۰ میلیون لیتر برسد. این افزایش مصرف برای گازوئیل نیز به وضوح دیده می‌شود، به نحوی که مصرف گازوئیل در کشور از ۴۷ میلیون لیتر در سال ۹۵ به ۵۰ میلیون لیتر در سال ۹۶ رسیده است.
کاهش ۱۵ میلیونی مصرف بنزین، تنها از طریق CNG
هسته پژوهشی مجلس در ادامه به دلایل رشد بیش از اندازه مصرف بنزین و گازوئیل در ایران اشاره می‌کند و از خودروهای پرمصرف به عنوان یکی از عوامل اصلی آن نام می‌برد. گزارش مذکور با ذکر مثال در این خصوص عنوان می‌کند که در خصوص خودروی تیبا با حجم موتور ۱٫۵ لیتر، متوسط مصرف سوخت در حدود ۶٫۹۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است، در حالی که متوسط مصرف سوخت در مورد تعدادی از خودروهای خارجی و وارداتی با حجم موتور ۱٫۵ لیتر در حدود ۵٫۹۶ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است.
گزارش مذکور از قاچاق بی‌رویه به عنوان یکی دیگر از عوامل مصرف بیش از حد سوخت در ایران یاد می‌کند. به‌نحوی که روزانه بیش از ۱۱٫۵ میلیون لیتر سوخت به خارج از کشور قاچاق می‌شود و بالغ بر ۸۰ درصد از آن گازوئیل است. مرکز پژوهش‌های مجلس علت اصلی رشد بی‌رویه قاچاق گازوئیل را سوءاستفاده از سهمیه اختصاص‌یافته به مرغداری‌ها و گلخانه‌ها می‌داند و براساس اطلاعات ستاد مبارزه با قاچاق کالا، عنوان می‌کند که ۸۰ درصد از قاچاق سوخت از یک استان صورت می‌گیرد.
بازوی پژوهشی مجلس در گزارش خود به برخی راهکارها برای مقابله با افزایش مصرف بنزین اشاره می‌کند که از آن جمله می‌توان به تغییر سوخت برخی از وسایل نقلیه از بنزین به CNG است. به نحوی که اگر سوخت مصرفی سه میلیون وسیله نقلیه از بنزین به CNG تغییر یابد، مصرف بنزین بیش از ۱۵ میلیون لیتر در روز کاهش خواهد یافت. همچنین در حالی که ظرفیت عرضه ۳۹٫۶ میلیون مترمکعب در روز CNG وجود دارد، فقط ۲۰٫۶ میلیون مترمکعب استفاده می‌شود. اگر بتوان مصرف CNG را فقط ۱۲ میلیون مترمکعب در روز افزایش داد، مصرف بنزین در روز ۱۰ میلیون لیتر کاهش می‌یابد.
گزارش مذکور در ادامه به بهبود تکنولوژی خودروها نیز اشاره می‌کند و با ذکر یک مثال می‌نویسد: در حال حاضر، کامیون‌ها به ازای ۱۰۰ کیلومتر پیمایش، ۷۰ لیتر نفت‌گاز مصرف کرده که با جایگزینی آنها با کامیون‌های نو می‌توان مصرف نفت‌گاز را به ۳۰ لیتر به به ازای ۱۰۰ کیلومتر پیمایش کاهش داد.
مرکز پژوهش‌های مجلس از احیای کارت سوخت همراه با سهمیه‌بندی به عنوان یکی از عوامل غیرقیمتی مهار تقاضا نام می‌برد و بر لزوم احیای دوباره آن تاکید می‌کند. این گزارش ادامه می‌دهد که استفاده از این روش در سال ۱۳۸۶ مصرف بنزین را به شدت کاهش داد، به طوری که مصرف بنزین از روزانه ۷۳٫۶ میلیون لیتر در سال ۱۳۸۵ به روزانه ۶۴٫۵ میلیون لیتر در سال ۱۳۸۶ و به کمتر از ۶۰ میلیون لیتر در سال ۱۳۹۰ رسید.
