خواندن یا نخواندن کتابهایی که در قالب ژانر وحشت برای کودکان و نوجوانان نوشته شدهاند، موافقان و مخالفان بسیاری دارد. برخی از مخالفان بر این باورند که ادبیات این حوزه امکان دارد که ترسهایی را در کودکان ایجاد کند که تا بزرگسالی همراه آنها باشد؛ و در مقابل نیز دستهای دیگر قرار دارند که میگویند کتابهایی که با این تم و فضا نوشته شدهاند، میتوانند به مخاطبانشان کمک کنند که بر ترسهایشان غلبه کرده و راه حل منطقی برای ترسهایشان پیدا کنند. در مقابل این دو گروه، نوجوانانی ایستادهاند که بیصبرانه کتابها یا فیلمهای منتشر شده در این حوزه را دنبال میکنند و به آن علاقه دارند.
ژانر وحشت معمولاً به سبکی تخیلی در هنر و ادبیات اطلاق میشود که به مسائل غیرواقعی، تخیلی و برخی داستانهای عامهپسند میپردازد. این ژانر در ادبیات و سینما حضور دیرپایی دارد و تاکنون آثار متعددی در این سبک منتشر شده است. هرچند نام آن با «وحشت» گره خورده، اما در زمانهای مختلف همواره یکی از آثار پرطرفدار بوده است. اگر یک روز وارد یک مدرسه شوید و از بچهها بپرسید که دوست دارید چه فیلمی را با هم ببینیم؟ قطعاً تعدادی از دانشآموزان مخاطب شما، فیلمهای ترسناک را پیشنهاد میکنند. وضعیت در حوزه بازار کتاب نیز چنین است. کتابهایی که قوه تخیل آنها بالاست، هیجان بیشتری دارد و به قول معروف اکشن است، طرفداران بیشتری در میان نوجوانان دارد. به اعتقاد کارشناسان، نوجوانان برحسب شرایط سنی و ماجراجویی و ریسکپذیری که از ویژگیهای سنی آنها نشأت میگیرد، به این آثار علاقه نشان میدهند. اما پرسش مهم این است که آیا خواندن این کتابها میتواند برای آنها مفید باشد؟
موافقان داستانهای ترسناک چه میگویند؟
تحقیقی در بریتانیا نشان میدهد که یکسوم والدین تمایل ندارند کودکان آنها مخاطب این دسته از کتابها باشند. در این نظرسنجی ۱۰۰۳ خانواده مورد پرسش قرار گرفتهاند و از این میان، ۳۳ درصد آنها عنوان کردهاند که دوست ندارند فرزندانشان این کتابها را بخوانند. اِما کِنی(Emma Kenny)، روانشناس بریتانیایی، معتقد است وقتی شما یک داستان ترسناک برای کودک میخوانید، او میتواند تصمیم بگیرد که ادامه دهد یا در همانجا داستان خاتمه یابد. به گفته او؛ ترس یک پاسخ طبیعی است، داستان ابزاری است برای طرح یک بحث که نوجوان میتواند درباره آن مطالعه کند یا به کشف بپردازد. جهان پر است از ترسهای متعدد و متنوع، شما با خواندن این دسته از داستانها به کودک خود این آموزش را میدهید که چگونه با ترس خود مقابله کنند.
در مقابل گروه اول والدین، ۵۳ درصد از والدین نیز عنوان کردهاند که این کتابها میتواند به آنها برای مقابله با شرایط دشوار کمک کند و در نهایت منجر به این شود که آنها بر ترسهای خود غلبه کنند و آنها را به تسخیر خود درآورند.
آیا داستانهای ترسناک در کودکان اختلال ایجاد میکند؟
کنی همچنین بر این باور است که کودکان معمولاً لای پنبه بزرگ میشوند، در حالی که آنها از دوران نوجوانی نیازمند درک ترس هستند. کسانی که در معرض خطر و ترس قرار میگیرند، میتوانند در درازمدت بهتر از کسانی که در این شرایط نیستند، تصمیمگیری کنند.
پیشبینی اینکه آیا داستانهای ترسناک در آینده موجب اختلال ترس و اظطراب در کودکان خواهد شد یا خیر، دشوار است، اما برخی از کارشناسان میگویند که کودکان و نوجوانان در معرض خطر بیشتری در مقایسه با بزرگسالان قرار دارند. انسان هر لحظه و هر سال که بزرگتر میشود، ایدهها و افکار او در حال تغییر است. او یاد میگیرد و طرح ذهنش تغییر میکند. با توجه به این موضوع برخی از کارشناسان پیشنهاد میکنند که والدین براساس شناختشان از فرزندان، خواندن یا نخواندن این داستانها را به آنها پیشنهاد دهند. اگر کودک شما به طور معمول مضطرب و ترسو است یا قادر نیست دنیای فانتزی را از واقعیت جدا کند، خواندن داستانهای ترسناک را برای او چند سال به تعویق بیندازید.