از هشتم ماه مه ۲۰۱۸ که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، رسما خروج این کشور از توافق هستهای با ایران را اعلام کرد تا اکنون که دور دوم تحریمهای ظالمانه آمریکا علیه کشورمان اجرا میشود چندین شرکت و بانک اروپایی و آسیایی از کار کردن با ایران عقب کشیدهاند.
بهانه اصلی خروج این شرکتها از ایران، ترس از تحریمهای ثانوی آمریکا است که شرکتهای غیرآمریکایی طرف حساب ایران را هم در صورت رعایت نکردن تحریمهای ایالات متحده مجازات میکند. آنچه در این زمینه می بایست توسط دولتمردان کشورمان مورد توجه قرار گیرد، رفتاری غیر حرفه ای این شرکتها و به نوعی عدم پایبندی به تعهدی است که در قبال کشورمان داشته اند. بسیار نیکو می بود که هنگام عقد قرارداد آنچنان تعهدی از این شرکتها اخذ میشد که به این سادگی و با اخم آمریکا تعهدات خود را فراموش نکنند.امید که از این رفتارها درس بگیریم و ساده لوحی و اعتماد به بیگانه را وانهاده با تکیه بر توان داخلی و اقثصاد مقاومتی راه چنین رفتارهای توهین آمیز را بر سودجویان خارجی بسته و از موضع قدرت با این شرکتها و امثال آنان برخورد نماییم.
نفت و انرژی
شرکت انرژی نایارا (هند)
نایارا در ماه ژوئن اعلام کرد که واردات نفت خام خود از ایران را در ماههای سپتامبر و اکتبر به نصف میرساند. این کاهش، همزمان با تلاش هند برای گرفتن معافیت از تحریمهای آمریکا برای معامله با ایران صورت گرفت. هند که دومین مشتری نفتی ایران است گفته تحریمهای هستهی آمریکا علیه ایران را به رسمیت نمیشناسد ولی در پی حفاظت از تاثیر احتمالی واکنش آمریکا بر شرکتهای بزرگ هندی و سیستم مالی این کشور است.
چنای پترولیوم (هند)
شرکت چنای پترولیوم هند اعلام کرد که از ماه اکتبر پالایش نفت خام ایران را متوقف میکند تا بتواند همزمان با بازگشت تحریمهای آمریکا پوشش بیمهای خود را حفظ کند و آن را به خطر نیندازد. شرکت بیمه ایندیا یونایتد به چنای پترولیوم هشدار داده بود که بیمه سالانه این شرکت که موعد تمدید آن ماه اکتبر بود، هیچ خسارتی در ارتباط با پالایش نفت خام ایران را پوشش نخواهد داد. این شرکت قراردادی برای خرید دو میلیون تن نفت خام ایران در سال مالی ۲۰۱۸-۲۰۱۹ داشت.
کرکوس (بریتانیا)
شرکت بریتانیایی کرکوس در ماه اوت قرارداد ساخت نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی در ایران را به دلیل بازگشت تحریمهای آمریکا متوقف کرد. ارزش این پروژه ۵۷۰ میلیون دلار بود. قرار بود بعد از تکمیل، این نیروگاه به ششمین نیروگاه بزرگ خورشیدی جهان تبدیل شود. قرارداد کرکوس یکی از بزرگترین قراردادهای ایران و بریتانیا بعد از برداشته شدن تحریمهای هستهای ایران بود.
شرکت انرژی ساگا (نروژ)
شرکت ساگا در اکتبر سال ۲۰۱۷ قراردادی را برای سرمایهگذاری دو و نیم میلیون یورویی برای ساخت نیروگاه خورشیدی در ایران امضا کرد. بر اساس این قرارداد این شرکت طی پنج سال چند نیرگاه خورشیدی با ظرفیت مجموع دو گیگاوات در کویر مرکزی ایران بسازد. در ماه اوت ۲۰۱۸ این شرکت گفت که جذب سرمایه برای این پروژه با مشکلایت روبرو شده و ساخت این نیروگاهها ممکن است به نعویق بیفتد.
توپراس (ترکیه)
شرکت توپراس ترکیه، بزرگترین شرکت واردکننده نفت این کشور، میزان خرید نفت خام ایران را از ماه مه و همزمان با اعلام خروج آمریکا از توافق هستهای ایران کاهش داد.
رویل داچ شل (هلند)
این شرکت بزرگ انرژی در ماه ژوئن خرید نفت خام از ایران را متوقف کرد.
پرتامینا (اندونزی)
دولت اندونزی در ماه ژوئن ۲۰۱۸ تصمیم گرفت که شرکت پرتامینا فعالیت در میدان نفتی منصوری در استان خوزستان را به دلیل تمایل این کشور به حفظ “روابط خوب” با آمریکا متوقف کند.
هلنیک پترولیوم (یونان)
این شرکت انرژی در ماه ژوئن اعلام کرد که آماده است تا در واکنش به تحریمهای آمریکا علیه ایران خرید نفت از این کشور را متوقف کند. در زمان اعلام این خبر حدود ۲۰ درصد از خرید نفت خام این شرکت از ایران بود.
توتال (فرانسه)
شرکت توتال، امضا کننده یکی از بزرگترین قراردادهای خارجی با ایران پس از توافق هستهای، در ماه مه اعلام کرد که اگر از آمریکا معافیت از تحریم نگیرد، فعالیتهای خود را در ایران متوقف میکند. خروج کامل این شرکت از ایران، که بعد از برجام قراردادی معادل چهارمیلیون و ۸۰۰ هزار دلار برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی امضا کرده بود، در ماه اوت تایید شد.
اینژی (فرانسه)
شرکت برق و گاز اینژی در ماه مه ۲۰۱۸ گفت که قراردادهای مهندسی با ایران را تا ابتدای ماه نوامبر ۲۰۱۸ پایان میدهد.
لوکاویل (روسیه)
شرکت لوکاویل روسیه سه هفته بعد از اعلام خروج آمریکا از برجام گفت که طرحهای توسعه خود را در میادین نفتی منصوری و آب تیمور به حالت تعلیق در میآورد.
انی (ایتالیا)
شرکت نفتی انی ایتالیا در ماه مه ۲۰۱۸ اعلام کرد که هیچ برنامهای برای انجام پروژههای تازه در ایران ندارد. این شرکت در ماه ژوئن سال ۲۰۱۷ قراردادی اولیه برای پروژههای تحقیقاتی نفت و گار با ایران امضا کرده بود.
بیمه
آکسا(فرانسه)
شرکت بیمه آکسا در ماه اوت هر گونه قرارداد بیمه دریایی جدید را با ایران به حالت تعلیق درآورد. این شرکت بعد از اعلام توافق هستهای ایران در سال ۲۰۱۵ کشتیها و محمولههای ایران را از طریق طرفهای غیر ایرانی بیمه میکرد.
لویدز لندن (بریتانیا)
رئیس شرکت بیمه لویدز در ماه اوت به خبرگزاری رویترز گفت که بازگشت تحریمهای آمریکا عیه ایران به این معنا است که بیمهگذاران “احتمالا” قادر به همکاری بیشتر با ایران از طریق شرکت لویدز نخواهند بود. بخشی از این لویدز متعلق به شرکت آمریکایی DXG است.
آلیانس (آلمان)
این شرکت بزرگ بیمه آلمانی یک هفته بعد از اعلام خروج آمریکا از برجام گفت که د رحال بررسی طرحهایی است تا فعالیتهای خود در ارتباط با ایران را کاهش دهد.
کشتیرانی و دریایی
CMA CMG(فرانسه)
این شرکت خدمات کشتیرانی در ماه ژوئیه اعلام کرد که به دلیل تحریمهای آمریکا تصمیم به خروج از ایران گرفته است. این شرکت بعداز برجام یک قرارداد همکاری با کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران امضا کرده بود.
تورمز ایاس (دانمارک)
این شرکت نفتکش دانمارکی در ماه مه اعلام کرد که دریافت سفارش تازه از ایران را متوقف میکند.
شرکت کشتیرانی مرسک (دانمارک)
بزرگترین شرکت حمل و نقل دریایی جهان در ماه مه اعلام کرد که تا تاریخ چهارم نوامبر ۲۰۱۸ و در واکنش به بازگشت تحریمهای آمریکا معاملات خود با مشتریان ایرانی را کاهش میدهد. این شرکت بعد از برجام گفته بود که فعالیتهای تجاری خود را با ایران از سر میگیرد.
خطوط هوایی
ایرفرانس (گروه کالام)
خطوط هوایی ایرفرانس-کیالام در ماه اوت اعلام کرد که به دلیل “نتایج ضعیف اقتصادی” از آخر ماه سپتامبر پروازهای خود را در مسیر ایران متوقف میکند. ایرفرانس و کیالام به طور مستقیم به تحریمهای آمریکا علیه ایران اشارهای نکردند.
بریتیش ایرویز (بریتانیا)
شرکت بریتیش ایرویز روز ۲۳ اوت ۲۰۱۸ به بیبیسی فارسی گفت “از آنجا که فعالیت در مسیر لندن به تهران در حال حاضر توجیه اقتصادی ندارد ما این پروازها را به حالت تعلیق درمیآوریم.” این شرکت اعلام کرد که از روز ۲۳ سپتامبر پروازها در مسیر تهران به طور کامل متوقف میشود.
هواپیماسازی
ایرباس (فرانسه)
شرکت صنایع هوایی ایرباس روز شش اوت در واکنش به تصمیم آمریکا برای لغو مجوز فروش هواپیمای مسافربری به ایران اعلام کرد که هواپیمای دیگری در اختیار ایران قرار نخواهد داد. این شرکت قراردادی برای فروش ۱۰۰ هواپیمای مسافربری به ایران امضا کرده بود که تنها سه فروند از این هواپیماها تحویل ایران شد.
بوئینگ (آمریکا)
شرکت بوئینگ برای اولین بار در چهار دهه اخیر قراردادی ۲۰ میلیون دلاری برای فروش هواپیمای مسافربری به ایران امضا کرده بود اما وزیر خازنهداری آمریکا همزمان با اعلام خروج این کشور از برجام تایید کرد که مجوز بوئینگ و ایرباس برای فروش هوپیما به ایران لغو شده است. بوئینگ هیچ هواپیمایی به ایران تحویل نداد.
خودروسازی
ولوو (سوئد)
شرکت سوئدی ولوو در ماه سپتامبر اعلام کرد که به دلیل تحریمهای آمریکا فعالیتهای مربوط به مونتاژ کامیون در ایران را متوقف میکند. سخنگوی ولوو گفت بخش ماشینهای سنگین این شرکت قادر به دریافت مبالغ فروش قطعاتی که به ایران میفرستد نیست و به همین دلیل دیگر نمیتواند در ایران فعالیت کند. بنا برگزارشها پیش از اعلام تحریمهای آمریکا شرکت ولوو برنامهای برای تبدیل ایران به یکی از مرکز اصلی بازار خلیج فارس و شمال آفریقا در دست داشت.
دوئر (آلمان)
شرکت تامین قطعات خودروی دوئر در ماه اوت اعلام کرد که به دلیل تحریمهای آمریکا فعالیت خود را در ایران متوقف میکند. یکی از مدیران این شرکت گفت که دوئر در سال ۲۰۱۷ دو قرارداد با ایران امضا کرده بود. به گفته این مدیر “با وجود رونق فضای تجاری در ایران در سال گذشته میلادی “ما فعلا مجبور به توقف فعالیتهایمان در ایران هستیم.”
اسکانیا (سوئد)
شرکت خودروهای سنگین اسکانیا در ماه اوت اعلام کرد سفارشهای خود را که تا نیمه ماه اوت ۲۰۱۸ قابل تحویل نباشد، لغو میکند. این شرکت گفت که تلاش میکند باقیمانده پرداختهای خود از ایران را تا چهارم نوامبر و زمان بازگشت دور دوم تحریمهای امریکا علیه ایران وصول کند. شرکت اسکاینا اوایل سال ۲۰۱۷ اعلام کرد که برای تحویل ۱۳۵۰ اتوبوس به شهر اصفهان و چهار شهر دیگر با ایران توافق همکاری امضا کرده است.
دایملر (آلمان)
شرکت خودروساری دایملر در ماه اوت اعلام کرد که “تا اطلاع ثانوی و در ارتباط با تحریمهای مربوطه” فعالیتهای خود را در ایران معلق میکند. شرکت دایملر در بیانیهای اعلام کرد که بازار ایران از آنچه انتظار داشته به مراتب ضعیفتر بوده و تاکید کرد که تولید یا فروش خودرو یا کامیونهای مرسدس را در ایران از سر نگرفته است. شرکت دایلمر تراکس آلمان ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۷ به بیبیسی فارسی گفته بود که با گروه صنعتی ایران خودرو قرارداد فروش و توزیع کامیونهاى دایملر (بنز) در ایران را امضا کرده است.
اوتونیوم (سوئیس)
اوتونیوم اواخر سال ۲۰۱۷ اعلام کرد که قراردادی با شرکت عایق خودرو توس برای تولید قطعه برای ایران خودرو امضا کرد که اجرای آن از سال ۲۰۱۹ شروع میشود. این شرکت درماه اوت ۲۰۱۸ خبر داد که فعالیتهای خود را در ایران متوقف میکند.
رنو (فرانسه)
رنو که پیشتر گفته بود بازار ایران را ترک نخواهد کرد در ماه ژوئیه ۲۰۱۸ اعلام کرد که با بازگشت تحریمهای آمریکا “به احتمال زیاد” فعالیتش را در ایران متوقف میکند. رنو در بازار آمریکا حضور ندارد ولی سهام اصلی شرکت خودروسازی نیسان که در آمریکا فعال است، در تملک شرکت رنو است. رنو بعد از برجام قراردادی با سازمان گسترش و صنایع نوسازی ایران برای ایجاد مراکز توزیع و همین طور شبکه فروش و خدمات پس از فروش در ایران امضا کرده بود. این شرکت قرار بود سالانه ۱۵۰ هزار خودرو در ایران تولید کند.
هیوندای (کره جنوبی) و مزدا (ژاپن)
یکی از اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس ایران در ماه ژوئن خبر داد که دو شرکت خودروسازی مزدا و هیوندای به دلیل تحریمهای آمریکا، قراردادهای خود را با ایران لغو کردهاند. ولی ملکی گفت “این تولیدکنندگان در صحبتهای خود مطرح میکردند که چندین برابر منافعی که در ایران دارند در آمریکا دارند و آن را فدا نمیکنند.”
پژو سیتروئن (فرانسه)
گروه خودروسازی فرانسوی پیاسای (پژو-سیتروئن) در ماه ژوئن ۲۰۱۸ اعلام کرد که برای پرهیز از نقض تحریمهای آمریکا، فعالیتش را در ایران تعلیق میکند. این شرکت فعالیتهای مشترک خود با ایران خودرو و سایپا برای فروش خودرو در ایران را متوقف کرد. این خبر در حالی منتشر شد که این گروه پیشتر گفته بود که با وجود خروج آمریکا از برجام استراتژی حضور خود را در بازار ایران تغییر نمیدهد.
بانک و مالی
بانک کونلون (چین)
این بانک که به عنوان یکی از کانالهای اصلی انتقال پول بین ایران و چین شناخته میشد تحت کنترل شرکت ملی نفت چین است. کونلون در ماه اکتبر به مشتریان خود خبر داد که از ماه نوامبر دیگر پرداختهای ایران به یوان (واحد پول چین) را نخواهد پذیرفت.
بانک تجاری بینالمللی مگا (تایوان)
این بانک در ماه اوت اعلام کرد که قصد دارد سازو کار تسویه حساب میان تایوان و ایران را از ماه نوامبر و همزمان با بازگشت دور دوم تحریمهای آمریکا علیه ایران متوقف کند. یکی از مدیران این شرکت به خبرگزاری رویترز گفت که “همکاری ما با ایران بسیار حساس شده و ما نباید بیش از این در این ماحرا درگیر شویم.”
گروه مالی میتسوبیشی (ژاپن)
این بانک در روز ۱۷ ماه ژوئیه اعلام کرد که در تبعیت از تحریمهای آمریکا علیه ایران، که میتواند منجر به توقف خرید نفت از سوی ژاپن شود، تمام معاملات با ایران را متوقف میکند. بخش بزرگی از نقل و انتقالات مالی واردات نفت ژاپن از ایران به عهده این بانک است.
همزمان با میتسوبیشی، گروه مالی میزوهو ژاپن هم اعلام کرد که معاملات خود را با ایران متوقف میکند.
گروه اینجنیکو (فرانسه)
این شرکت خدمات پرداخت در ماه اوت اعلام کرد که به دلیل بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران قصد دارد از این کشور خارج شود. اینجنیکو اعلام کرد که تا چهارم نوامبر (موعد بازگشت دور دوم تحریمهای ایران) همکاری با ایران را متوقف میکند. قرار بود بازار ایران سود خالصی معادل ۱۶ میلیون یورو در سال ۲۰۱۸ برای اینجنیکو داشته باشد.
اوبربانک (اتریش)
اوبر بانک در ماه ژوئن اعلام کرد که پروژههای سرمایهگذاری ایران را به حالت تعلیق در میآورد و پروژههای نقل و انتقال و صدور اعتبارنامه برای ایران را تنها برای قراردادهایی که پیش از هشت ماه مه (زمان اعلام خروج آمریکا از برجام) امضا شده تایید میکند. این بانک به مشتریهای خود توصیه کرد که به روابط مالی خود با ایران پایان دهند.
UCO و FIEO (هند)
این دو بانک هندی در ماه ژوئن از صادرکنندگان خواستند که هر گونه معامله مالی با ایران را تا تاریخ ۶ اوت سال ۲۰۱۸ تکمیل کنند. این دو بانک تسهیلات مالی برای صادرکنندگان به ایران فراهم میکردند.
بانک KBC(بلژیک)
این بانک اعلام کرد که از تاریخ چهارم نوامبر نقل و انتقالات مالی خود را با ایران تنها به موارد بشردوستانه محدود میکند.
بانک DZ (آلمان)
این بانک آلمانی اعلام کرد که معاملات مالی خود را با ایران از تاریخ اول ژوئیه متوقف میکند.
صنایع و مهندسی
هیوندای ایاندسی (کره جنوبی)
شرکت مهندسی و سازه هیوندای کره جنوبی اکتبر ۲۰۱۸ قرارداد ۵۲۰ میلیون دلاری خود را برای ساخت یک مجموعه پتروشیمی در ایران لغو کرد. به گفته هیوندای کنسرسیومی که این شرکت در رأس ان قرار داشت، به دلیل بازگشت تحریمهای آمریکا از سرمایهگذاری در این پروژه منصرف شده است. هیوندای گفت که تامین سرمایه از پیششرطهای اعتبار قرارداد بوده که محقق نشده است.
شرکت صنایع ریلاینس (هند)
این شرکت هندی که صاحب یکی از بزرگترین مجموعه پالایشگاههای جهان است در ماه اکتبر اعلام کرد که از ماه نوامبر و در پی بازگشت مرحله دوم تحریمهای آمریکا علیه ایران، واردات نفت از این کشور را متوقف میکند. این شرکت گفت به توصیه بیمهگذاران خود این تصمیم را گرفته است.
BASF(آلمان)
بزرگترین شرکت صنایع شیمایی جهان در ماه سپتامبر تعهد جدی خود به رعایت تحریمهای آمریکا علیه ایران اعلام کرد. این شرکت در بیانیهای گفت که تلاش میکند حضور تجاری خود را در ایران حفظ کند اما “شدیدا به تمام مقررات جاری پایبند خواهد بود.” این شرکت که قصد سرمایهگذاری در صنعت نفت و گار ایران را دارد با اجرای دور دوم تحریمهای آمریکا علیه ایران و با توجه به اعلام پایبندی به این تحریمها با محدودیت شدید روبرو خواهد شد.
شرکت مهندسی و سازه اسکی (کره جنوبی)
فعالیت خود برای اجرای قرارداد ۱.۸۸ میلیارددلاری برای توسعه پالایشگاه نفتی تبریز را متوقف کرد.
بیلفینگر (آلمان)
شرکت مهندسی بیلفینگر در ماه اوت اعلام کرد که قصد امضای هیچ گونه قرارداد تازهای را با ایران ندارد. این شرکت در سال ۲۰۱۶ قراردادی را برای کنترل سیستمهای یکی از پالایشگاههای ایران امضا کرده بود.
شرکت صنعتی دائلیم (کره جنوبی)
دائلیم در ماه ژوئن ۲۰۱۸ قرارداد دو میلیارد و هشتاد میلیون دلاری با ایران برای پروژه توسعه پالایشگاه اصفهان را بعد از اعلام بازگشت تحریمهای ایران لغو کرد.
OMV(اتریش)
این شرکت در ماه ژوئن اعلام کرد که مطالعات مربوط به زمین لرزه در ایران را به پایان میرساند، اما به دنبال انجام پروژههای دیگری در ایران نخواد بود.چون به گفته مدیرعامل این شرکت تحریمهای آمریکا “ریسک بسیار بزرگی” ایجاد میکند.
دانیلی (ایتالیا)
این شرکت فولاد ایتالیایی در ماه مه اعلام کرد که جستوجو برای سرمایهگذار در قرارداد یک و نیم میلیارد یورویی با ایران را متوقف میکند. مدیر هامل دانیلی در آن زمان گفت: “با خروج آمریکا از برجام بانکها از ترس تحریمهای ثانوی آمریکا دیگر آماده تامین مالی پروژههای ایران نیستند.”
راهسازی
دویچه بان (آلمان)
شرکت ساخت راهآهن دویچه بان که از طریق زیرمجموعه خود، شرکت مهندسی و مشاور دیبی، در صدد اجرای دو پروژه در ایران بود در ماه اوت به رویترز گفت که این پروژهها در ماههای اوت و سپتامبر متوقف میشود.
استادلر ریل (سوئیس)
این شرکت در ماه اوت فعالیتهای خود برای توسعه خط آهن زیرزمینی در تهران را متوقف کرد. استادلر ریل روز هفت اوت اعلام کرد که در ماه فوریه ۲۰۱۷ قصد همکاری خود را به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران اعلام کرده اما “این مذاکرات اکنون متوقف شده و پروژه به حالت تعلیق در آمده است.” بنا برگزارشها این شرکت قرار بود در قراردادی ۱.۴ میلیون دلاری ۹۶۰ واگن قطار زیرزمینی به ایران بفروشد.
گروپو ونتورا (ایتالیا)
این شرکت در ماه ژوئن اعلام کرد که پروژه نصب خط آهن در حومه تهران را متوقف میکند. گروه ونتورا در سال ۲۰۱۷ قراردادی دو میلیون دلاری برای این پروژه با ایران امضا کرده بود.
زیمنس (آلمان)
مدیرعامل زیمنس در ماه مه اعلام کرد که به دلیل بازگشت تحریمهای آمریکا این شرکت هیچ قرارداد تازهای با ایران امضا نخواهد کرد. کشیدن خط آهن برقی بین تهران و مشهد و راهاندازی قطار پرسرعت بین تهران و اصفهان از جمله پروژههایی بود که در تفاهمنامه میان ایران و این شرکت آمده بود. تحویل سه توربین گازی به ایرانهم به حال تعلیق در آمد.
مخابرات
دویچه تلهکام (آلمان)
شرکت دتهکون، شاخه فنآوری اطلاعات تلهکام آلمان که قراردادی مشاورهای با ایران داشت، در ماه اوت فعالیتهای خود را در این کشور متوقف کرد. یکی از سخنگوهای این شرکت به رویترز گفت تا زمان توقف فعالیتها درآمد آنها در ایران به حدود ۳۰۰ هزار یورو رسیده بود.
گروه امتیان (آفریقای جنوبی)
گروه مخابراتی امتیان در ماه ژوئیه طرح ۷۵۰ میلیون دلاری خود برای توسعه اینترنت پرسرعت در ایران با همکاری شرکت ایرانیان نت را به حالت تعلیق در آورد. بلومبرگ گزارش داد که پیشرفت کار این پروژه پیش از اعلام توقف هم با کندی روبرو بوده است.