صنعت چاپ و بسته‌بندی در دهه ۹۰ مسیری متفاوت را طی سال‌های پس از پیروزی انقلاب گذرانده است، در همان سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ عمده نگرانی فعالان این صنعت و مسئولان فرهنگی این بود که اساساً این صنعت به‌عنوان یک صنعت در ایران شناخته نمی‌شود و واردات بی‌رویه محصولات چاپی و خروج ارز ناشی از آن اجازه نمی‌داد که این صنعت نفس بکشد.
شرکت‌های داخلی عمده سفارشات خود را به کشورهایی از جمله ترکیه می‌دادند و شرکت‌های ترک که بازار خوبی در ایران داشتند، اقدام به تأسیس شعبه در ایران می‌کردند. واردات محصولات چاپی در سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ بنا به گفته مدیرکل ارشاد وقت ماهانه ۳ هزار میلیارد تومان بوده است، اما در یک حرکت ناگهانی و طی چهار تا پنج سال اخیر ورق برگشت و واردات محصولات چاپی در کشور به‌شدت کاهش یافت و از واردات یک‌میلیارد دلاری به کمتر از ۵۰ میلیون دلار رسید، حالا این شرکت‌های ایرانی هستند که نه‌تنها عمده محصولات مورد نیاز را در داخل تولید می‌کنند بلکه چرخ صادرات را نیز اگرچه کند ولی به گردش انداخته‌اند.
حالا در ادامه مسیر اما صنعت چاپ با مشکلاتی نیز مواجه است، مشکلاتی که فعالان این صنف امیدوارند در سایه تعامل با مسئولان دولت جدید بتوانند آن‌ها را برطرف کرده و مسیر روشن‌تری پیش‌پای صادرات باز کنند.
بابک عابدین، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ، در گفت‌وگو با تسنیم در این زمینه از برگزاری جلسات صنوف مختلف با رئیس سازمان توسعه تجارت خبر داده و گفت: در این جلسات که در مدت زمان کوتاه روی کار آمدن دولت جدید برگزار شد، مشکلات و موانع کسب و کار، تولید و صادرات بررسی شد.
وی ادامه داد: با وضعیت فعلی اگر در کنار حرف عمل هم قرار دهیم، فکر می‌کنم می‌توانیم به نتایج خوبی برسیم، ولی اگر به هر دلیلی به منافع کشور نباشد که از تحریم‌ها عبور کنیم، باید تمهیدات اقتصادی درستی پایه‌گذاری کنیم، چرا که در شرایط فعلی که در شرایط اقتصاد مقاومتی قرار دادریم، برای تامین مواد اولیه به مشکل برخواهیم خورد. مشکل تامین مواد اولیه در صنعت چاپ و بسته‌بندی جدی است، از ابتدای سال جاری تاکنون اگر قیمت محصولات بسته‌بندی چاپی را بررسی کنیم، شاهد افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت‌ها هستیم، فیلم‌های انعطاف‌پذیر که از پلی‌اتیلن، پلی‌استر و … تولید و در بسته‌بندی محصولاتی مثل لبنیات، چیپس، پفک،ماکارونی، حبوبات، شکلات، آبنبات، بیسکوئیت‌ها و… کاربرد دارد، بسیار گران شده است.
عابدین تصریح کرد: این افزایش قیمت به گونه‌ای بوده که قیمت فیلمی که برای این بسته‌بندی‌ها استفاده می‌شود، فروردین ۱۴۰۰ کیلویی ۱۵ هزار تومان بوده الان کیلویی ۷۵ هزار تومان است. اگر دقت کنیم متوجه خواهیم شد که بخش عمده‌ای از تورم در قیمت محصولات غذایی به علت تورم در قیمت بسته‌بندی کالاهاست.
وی این مواد اولیه تولید چاپ بسته‌بندی را تولید داخل دانست و گفت: متأسفانه ما تولید داخل را هم نتوانستیم درست هدایت کنیم که به کاهش هزینه‌های تولید کمک کند، اکنون در شرایطی هستیم که تولید داخل هم منجر به افزایش هزینه‌های تولید شده است.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ تصریح کرد: پتروشیمی‌ها خوراک کارخانه‌های تولید فیلم‌های پلیمری را تولید می‌کنند، مواد گازی و نفتی را تبدیل به گرانول‌های گرید فیلم‌های بسته‌بندی می‌کنند. سهام این شرکت‌ها در بورس هم عرضه شد، این عرضه هم درست بود هم غلط، غلط بود چون برایش سقف قرار ندادند، چون اندک عرضه شد رقابت ناسالم برای خرید آن ایجاد شد. اکنون گرانول را کیلویی ۳۵ هزار تومان می‌فروشند و چون عرضه اندک است و رقابت در خرید ناسالم تا به دست کارخانه‌های داخلی برسد به قیمت ۶۰ هزار تومان افزایش پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۸۰ درصد قیمت برخی از کالاها هزینه بسته‌بندی است، برای نمونه ۹۰ درصد قیمت آب معدنی هزینه بسته‌بندی است، ۸۰ درصد قیمت مواد آرایشی بهداشتی متعلق به بسته‌بندی است.
این فعال حوزه چاپ افزود: ما پیشنهاداتی برای رفع این مشکلات به سازمان توسعه و تجارت دادیم، برای نمونه پیشنهاد شد با قید فوریت تعرفه و عوارض وارداتی مواد اولیه و واسطه‌ای که مصرف داخلی دارند با نظر اتحادیه صادرکنندگان کاهش پیدا کند.موضوع دوم برداشتن ردیف کالایی تعریف شده برای واردات است. وزارت صنعت برای کارت‌های بازرگانی تجار سقف و ردیف کالایی تعیین کرده است، برای نمونه اگر تاجری سال گذشته محصول خاصی وارد کرده امسال هم باید همان محصول را وارد کند، در صورتیکه واردات بر حسب نیاز داخلی انجام می‌شود و ممکن است نیاز داخلی در آن زمان چیز دیگری بوده باشد.
وی گفت: از سوی دیگر چاپخانه‌داران و تولیدکنندگان تخصص بازرگانی ندارند و نمی‌توانند وارد میدان واردات و .. شوند، اما چون سقف واردات بازرگانان بسته شده است، مجبورند خودشان وارد میدان شوند؛ این در حالی است که تاجران بیکار نشسته‌اند. چه ایرادی دارد اگر کسی ظرفیتش را دارد و پولش خارج از ایران است، آن را در چرخه اقتصادی کشور وارد کند.
موضوع دیگری که عابدین به آن اشاره کرد، بالابردن ظرفیت بازارهای پیله‌وری و واردات مرزی بود. وی ادامه داد: به دلیل شرایط تحریم بسیاری از شرکت‌های خارجی ترس از ارتباط مستقیم با ما دارند و ما حتی نمی‌توانیم ثبت سفارش کالای آن‌ها را انجام دهیم، مجبوریم از مسیرهای دیگر از جمله ما یکسری شرکت‌ها به دلیل اینکه ما تحریم هستیم ترس از ارتباط اقتصادی مستقیم با ما دارند، ما حتی ثبت سفارش کالا را نمی‌توانیم انجام دهیم مجبوریم از راه‌های دیگر مثل پیله‌وری این اقدام را انجام دهیم، اکنون واردات مرزی و پیله‌وری ما اندک است، می‌توان این ظرفیت را افزایش داد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ با اشاره به دیگر مشکلات قانونی موجود بر سر راه این صنعت گفت: یک مسئله دیگر در صادرات است، در واردات مواد اولیه‌ای که قرار است در مسیر صادراتی مصرف شود، قوانینی وجود دارد که می‌توان بدون حقوق و عوارض کمرگی آن کالا را به کشور وارد و بعد صادر کرد. یک گزینه‌ای بنام ورود موقت کالا برای صادرات وجود دارد که این ورود موقت با وجود اینکه مسئولان می‌گویند بدون مشکل انجام می‌شود، اما بر سر راه این ورود موقت ضمانت‌نامه‌ها و سپرده‌های سنگینی مطالبه می‌شود. این اجحاف بزرگی برای تاجر است چرا که دچار اعمال هزینه‌های دیگر نیز می‌شود. وقتی شرکتی شناخته شده است و پروانه تولید دارد، نباید تضمین‌‌های بانکی بسیار از او طلبید.
وی هم‌چنین از طولانی شدن مدت زمان تخصیص ارز برای واردات کالا گلایه کرد و گفت: اکنون مدتی است که بانک مرکزی مسیر واردات بدون انتقال ارز را بسته است. در شرایط تحریم برای ما سخت است، فروشنده نیز پولش را می‌خواهد و نمی‌تواند صبر کند تا ارز تخصیص داده شود و بعد پولش را بگیرد. بسیاری از کالاهای مورد نیاز ما باید سفارش گذاشته شود تا چند ماه بعد آماده شود. اگر دیر پول را واریز کنیم جنس را به سفارش‌دهنده دیگری واگذار می‌کنند.
منبع:اکو نیوز
