پیشرفت تکنولوژی و گسترش روزافزون استفاده از فضای مجازی برخی سودجویان را که با استفاده از ناآگاهی مردم و خرافات کسب درآمد میکردند به فکر انداخته که سری به فضای مجازی بزنند و مشتریهای خود را از این طریق پیدا کنند. رمالی که تا همین چند سال پیش گوشه خانهای مخروبه و در دالانهای تاریک پیدایش میکردی امروز نام صفحه خود را گذاشته رمزگشایی از آیات و دعاهایی تضمینی در قبال دریافت مبلغی در اختیار مخاطب میگذارد که مثلا کسب و کار خود را رونق دهد، دل معشوقهای را برباید یا حتی شگفتانگیزتر اینکه دزد اموال را پیدا کند و کت بسته تحویل دهد. کاربری پیام گذاشته که لطفا دعای جذب خواستگار فراموش نشود و دیگری وردی برای دفع همزاد درخواست کرده و خانمی هم نوشته که سرکتاب باز کرده و برای باطل کردن سحر مبلغی واریز کرده اما رمال مورد نظر به قدری مشغله دارد و سرش شلوغ است که هنوز فرصت نکرده سحر را باطل کند.
شگرد رمالها برای جلب اعتماد مخاطب
شگردی که رمالها به کار میبرند تا اعتماد دیگران را جذب کنند این است که با صفحهای که به ظاهر برای یک فرد معمولی است پیام میگذارند و داستانی تخیلی از مشکلی که داشتند و با کمک یک رمال نتیجه گرفتند، تعریف میکنند و با این شیوه تبلیغاتی اعتماد مخاطب را جذب میکنند تا به رمال مورد نظر مراجعه و با خیال راحت مبلغی هم برای وعدههای او پرداخت کند. صفحه این رمالها پر از پیامهای آدمهای گرفتاری است که از بهبود شرایط خود ناامید شده و دست به دامن این افراد میشوند تا تغییری در حالشان ایجاد شود اما غافل از اینکه تنها به رشد روزافزون سودجویان کمک کردهاند. چه بسا افراد بسیاری هم با اعتماد به رمالها دچار ضرر مالی و یا معنوی شدهاند که برخی از آنها جبران ناپذیر است. سراغ یک وکیل رفتیم تا با نگاه قانون به این موضوع آشنا شویم.
خلا قانونی در مقابله با رمالی
فاطمه اسدپور؛ وکیل پایه یک دادگستری در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز در پاسخ به این سوال که آیا صرف انجام رمالی در قانون جرم محسوب میشود یا خیر گفت: قانونی که بتوان به آن استناد کرد و عمل رمالی و فالگیری را جرم محسوب کرد، وجود ندارد؛ یعنی در قوانین جزایی ما این افعال جرم شناخته نشدهاند البته در سالهای خیلی قبل طبق آیین نامهای که مربوط به امور خلافی بود، انجام رمالی و فالگیری به شرطی که فرد بخواهد از این طریق کسب درآمد کند را جرم محسوب میکرد اما این آیین نامه نسخ شد و درحال حاضر همچین قانونی وجود ندارد و نمیتوان فردی را که رمالی میکند، مورد پیگرد قانونی قرار داد.
او ادامه داد: به طور کلی زمانی میتوان یک رمال را تحت پیگرد قانونی قرار داد که شکایتی از او صورت گیرد و اگر شرایط کلاهبرداری حاکم باشد، میتوان او را به جرم کلاهبرداری تحت پیگرد قانونی قرار داد. کلاهبرداری هم زمانی اثبات میشود که فرد رمال برخی ادعاها را مطرح کند که خلاف واقعیت است و در قبال انجام این کار که توانایی انجام آن را ندارد از مراجع پول دریافت کند؛ یعنی حتی اگر فرد رمال مدعی انجام کاری شود و پول دریافت نکند مشمول جرم کلاهبرداری نخواهد شد. به این موضوع هم توجه داشته باشید که اگر رمال پول دریافت کند اما ادعای انجام کاری را نداشته باشد و صرفا به مراجع بگوید که مثلا با خواندن این دعا امکان دارد شرایط تو بهتر شود و مراجع با میل خود مبلغ را پرداخت کند هم کلاهبرداری محسوب نمیشود.
اسدپور توضیح داد: علاوه بر موضوع کلاهبرداری جرمی تحت عنوان تحصیل مال نامشروع وجود دارد که هر زمانی که نتوان در مورد رمالی کلاهبرداری را محرز دانست، به این ماده استناد میکنیم. اگر هر دو این موارد قابل اثبات نباشد اما رمال با کارهایی که انجام داده و حرفهایی که زده است، موجبات ضرر مادی و یا حتی معنوی مراجع کننده را فراهم کرده باشد، براساس قانون مسئولیت مدنی باید پاسخگو باشد و از نظر حقوقی جبران ضرر کند.
در جامعهای مملو از معضلات اجتماعی خرافات جای آگاهی را میگیرد
در آسیبشناسی این موضوع باید زوایای مختلف را دید چراکه معضلات اجتماعی زنجیروار به هم متصل هستند و برای مثال معضلی مانند بیکاری و فقر دست به دست هم میدهند تا فرد منزوی و افسرده شود و در این بحران نا امیدی به دنبال کورسوی امیدی بگردد و همه اینها در کنار هم فرد را به سمتی میکشاند که برای اندک امیدی به رمال مراجعه کند یا کسی که برای پیدا کردن دزدی سراغ رمال رفته علاوه بر وجه ناآگاهی او باید به این جنبه هم توجه کنیم که او از به نتیجه رسیدن از سوی پلیس ناامید شده که رمال را مناسب دیده است. از طرفی نهادهای فرهنگی ما در آموزش به خانوادههاو فرهنگسازی ضعیف عمل کردهاند که جوان برای جذب فرد مورد علاقهاش راهی جز سحر و جادو نمیبیند. در جامعهای مملو از معضلات اجتماعی خرافات جای آگاهی را میگیرد.