بازیهای آسیایی ۱۹۷۴ اولین و آخرین میزبانی ایران برای رویدادهای بزرگ بین المللی بود. میزبانی ای که نتیجه اش ساخت مجموعه ورزشی آزادی تهران بود. مجموعه ای که خلاء فضای ورزشی را برای ایران تامین کرد و بعد از آن هم هنوز هیچ مجموعه ورزشی در کشور ساخته نشده که بتواند از نظر کمیت و کیفیت فضای ورزشی با آن برابری کند. فضایی که ورزش ایران و به خصوص رشته های فوتبال،والیبال و کشتی برای میزبانی بسیاری از رقابتهای بین المللی شان از آن استفاده می کنند.این در حالی است که پس از بازی های آسیایی تهران و بنا به دلایل مختلف دیگر خبری از یک میزبانی مهم نشد در حالی که همسایه های کوچک ایران دست بکار شدند و میزبانی‌های مختلف در رشته های مختلف را از آن خودشان کردند و البته زیر ساخت های زیادی هم به بهانه این میزبانی ها به زیرساخت های ورزشی شان اضافه کردند.مثل قطر که حالا چند ورزشگاه خوب و استاندارد دارد و سال آینده هم میزبان بزرگترین رویداد فوتبالی جهان یعنی جام جهانی است.

با اینکه ایران توانایی برگزاری رویدادهایی مثل بازیهای آسیایی و المپیک را دارد، اما هیچ وقت به این قضیه به صورت جدی توجه نشده است. در حالی که میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی هم باعث توسعه زیر ساخت های ورزشی کشور می شود و هم با حضور گردشگران ورزشی درآمد ارزی زیادی را تامین می شود و البته راه پیشرفت ورزش حرفه ای را هموار می سازد. اما تا به امروز همه دلخوشی ما به میزبانی رقابتهای بین المللی درجه ۲ و ۳ ختم می شود و شاید مهمترین آن میزبانی بازی‌های همبستگی زنان کشورهای اسلامی، قهرمانی آسیای والیبال و لیگ ملت ها، میزبانی انتخابی کاپ آسیای بسکتبال ، رقابتهای بین المللی دهه فجر و …بوده است.

آشتی کنان زوج جنجالی در دنیای فوتبال

گزارش تحقیقی درباره چرایی عدم میزبانی ایران در رویدادهای بزرگ بین المللی درسال ۹۲ انجام شده که نشان می دهد امکان میزبانی و برگزاری رویدادهای بزرگ ورزشی در کشور وجود ندارد، اما پتانسیل برگزاری همه این رویدادها هست. بر مبنای نتایج، بعضی نقاط قوت عبارت هستند از: حمایت و علاقه مردم به میزبانی، امنیت، جاذبه‌های گردشگری، موقعیت جغرافیایی، توانایی بالقوه اقتصادی و زیرساختی.

نقاط ضعف هم به بخشهای کمی و کیفی زیرساخت‌های حمل و نقل، اسکان، سالن ها و استادیوم ها، ضعف نیروی انسانی و مدیریتی، تحریم و ضعف اقتصادی، عدم حمایت دولت و عدم نفوذ بین المللی ختم می شود. فرصتهای میزبانی هم به در برگیرندۀ توسعۀ زیرساخت ها، صنعت گردشگری، افزایش وجهۀ ایران و بهبود روابط اجتماعی برمی گردد. البته تهدیداتی هم در این راستا  وجود دارد، مثل؛ وجود کشورهای رقیب قدرتمند، مدیریت ناهماهنگ، خطر تحمیل هزینه مالی رویداد و رهاکردن حمایت دولت.

دست خالی فوتبالی ها برای میزبانی

آخرین باری که فدراسیون فوتبال برای میزبانی اقدام کرد، برای انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر بود.جایی که بعد از شکست تیم ملی با ویلموتس مقابل بحرین و عراق تنها امید برای پیروزی در بازی برگشت، حمایت تماشاگران در ورزشگاه آزادی بود که این موضوع هم با شیوع کرونا لغو شد. وقتی کنفدراسیون فوتبال آسیا بازیها را متمرکز کرد، خیلی ها میزبانی را حق ایران دانستند اما AFC خیلی راحت آب پاکی را روی دست ایران ریخت و نه میزبانی باشگاهی را به ایران داد و نه میزبانی از بازی های تیم ملی را. در نهایت ملی پوشان در منامه به مصاف حریف خودشان رفتند اما مسئولان فدراسیون همه را مقصر دانستند غیر از ضعف خودشان و کم کاری های صورت گرفته.ضمن اینکه حتی اگر در این رقابت ها میزبان می شدیم نمی شد اسم یک میزبانی مهم فوتبالی را رویش گذاشت!

زنان و محدودیت ورود

ورود زنان به ورزشگاه ها، یکی از موارد موجود برای میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی است چرا که بنا به دلایل فرهنگی و قوانین موجود در کشور نمی شود خیلی از مسابقات را که هم در بخش آقایان و هم در بخش زنان ورزشکار دارند را میزبانی کرد. مثل فوتبال،کشتی،شنا و … همین مساله میزبانی رویدادهای بزرگ را برای ورزش ایران سخت کرده است. البته بعضی از رقابت ها، مثل دوومیدانی قهرمانی داخل سالن آسیا که مسابقه مردان از زنان جداگانه برگزار می شود را می شود میزبانی کرد اما گاهی حضور مربیان مرد در تیم های خارجی برای تماشای مسابقه مشکل ساز است.البته در رقابت های قهرمانی مردان والیبال آسیای ۲۰۱۱، ۱۲ هزار تماشاگر زن و مرد یکصدا تیم ملی والیبال را با تشویق هایشان حمایت کردند و در قهرمانی تیم سهیم بودند. زنان تماشاگر حتی در بازی های لیگ جهانی ۲۰۱۳ والیبال هم به سالن آمدند تا جدال ستاره های والیبال با سکانداری خولیو ولاسکو را با غولهای دنیا را تماشا کنند ولی باید این را قبول کرد که ورزش هم باید تابعی از قوانین موجود در کشور باشد و رویدادها متناسب با قوانین موجود میزبانی شوند.

نداشتن کرسی و عدم نفوذ درنهادهای بین المللی

اگرچه ایران برای میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی موانع زیادی دارد، اما بعضی مواقع نداشتن کرسی و عدم نفوذ در نهادهای بین المللی باعث از بین رفتن  میزبانی ها می شود. نمونه عینی این قضیه از دست رفتن میزبانی رقابتهای هندبال جوانان و مردان آسیا است. در حالی که فدارسیون هندبال سال قبل و امسال در شیراز و تهران میزبان رقابتهای هندبال جوانان  آسیا بود اما کنفدراسیون به بهانه شیوع کرونا میزبانی را از ایران گرفت. در حالی که محمدرضا داورزنی رئیس  فدراسیون والیبال امسال  رقابتهای والیبال نوجوانان جهان را با حضور همه تیم ها برگزار کرد اما هندبال بدون لابی میزبانی هایش را از دست داد و حتی رایزنی های کمیته ملی المپیک هم در مقابل لابی عربها نتیجه نداد.

سعیدی:مسائل مختلفی اجازه میزبانی رویدادهای بزرگ را نمی دهد

کیکاووس سعیدی دبیر کل کمیته ملی المپیک ایران از دلایل مختلفی برای عدم میزبانی ایران در رویدادهای مهم حرف می زند.او بر این عقیده است که خیلی از ملاحظات داخلی و فرهنگی اجازه این کار را نمی دهد.البته سعیدی بیشتر حرف هایش را معطوف به زیرساخت ها و امکانات می کند و می گوید:«تصور کنید میزبان یک رویداد مهم شدیم.این بازی ها زیرساخت می خواهد،حمایت دولت را می طلبد،اسپانسر می خواهد و هزار و یک داستان دیگر.»

چرا ایران بعداز بازیهای آسیایی ۱۹۷۴  دیگر هیچ وقت میزبان رویدادهای مهم نشده؟
در این قضیه مسائل زیادی تاثیرگذار است. یکی از این مسائل بحث حضور بانوان است و همزمانی برگزاری مسابقات مردان و زنان در این بازی ها که در کشور ما به دلیل ملاحظات داخلی و فرهنگی امکان پذیر نیست. مگر اینکه مسابقات زنان و مردان جداگانه برگزار شود که قوانین بازیهای آسیایی و المپیک این اجازه را نمی دهد. البته باید نبود زیر ساخت ها را هم به آن اضافه کرد. ورزشگاه های ایران مربوط به ۵۰ سال قبل است و از طرفی دهکده بازیها هم واگذار شده است. درواقع برای برگزاری بازیهای آسیایی باید زیر ساخت های جدید اضافه شود. در واقع  میزبانی این بازیها معمولا ۷،۸ استادیوم لازم دارد و حتما باید اسپانسر گرفته می شود اما در کشور ما چنین پذیرشی نبود که زیر ساخت برای بازیهای آسیایی یا المپیک ساخته شود تا بتوانیم میزبان این رقابت ها شویم. تنها میزبان بازیهای کشورهای همبستگی کشورهای اسلامی بودیم که ویژه زنان مسلمان بود و بقیه رقابتها را هم فدراسیون ها میزبان بودند.

یعنی ما تنها به دلیل نداشتن امکانات برای میزبانی اقدام نکرده ایم؟
بخشی اصلی امکانات مطابق با استاندارها و تاسیاست و تجهیزات است و بخشی هم موافقت نهادهای بین المللی است تا زیر ساخت ها را برای بازی ها آماده کنند. اگر میزبانی داده شود، با سرمایه گذاری اسپانسر و دولت زیرساخت های جدید هم آماده می شود.

یعنی ایران برای میزبانی این بازی ها ضعیف تر از همسایه های کوچکش است؟
ما پیشنهاد میزبانی بازیهای جوانان آسیای میانه به میزبانی کیش را داده بودیم و حتی از امکانات، تجهیزات و تاسیسات کیش هم بازدید کردیم و قرار به شروع ترمیم و بازسازی تاسیسات و زیر ساخت ها بود که کرونا شیوع پیدا کرد و بازی ها لغو شد.فعلا هم اقدام دیگری برای برگزاری آن نشده است. البته ما میزبان شورای المپیک آسیا بوده ایم و حتی موافقت شیخ احمد را هم برای میزبانی دوباره گرفته بودیم، که شیوع کرونا اجازه نداد و جلسه را وبیناری برگزار کردیم.

به نظر شما ایران چند سال دیگر می تواند میزبان بازیهای آسیایی باشد؟
اتفاقا ایران کشور ثروتمندی است و در مسائل اقتصادی ظرفیت های زیادی دارد، از نظر  تنوع آب و هوایی،امکانات حمل و نقل و… برتری خوبی نسبت به همسایگانش دارد اما ما در زیر ساخت ها ضعف داریم و ملاحظات فرهنگی را هم باید به موانع میزبانی اضافه کنیم. ممکن است زمینه میزبانی ایران برای رویدادهای بزرگ ورزشی فراهم نشود، اما ما تلاش می کنیم در زمینه دیپلماسی ورزشی ، تقویت تعامل با نهادهای بین المللی  و مناسبات ورزشی، جایگاه مان را ارتقا دهیم.