حسن هانی‌زاده در گفت‌وگو با پانا درباره چالش طالبان در منطقه، گفت: «طالبان یک مجموعه دینی و سیاسی است که نزدیک به ۳ دهه نفوذ سیاسی و اعتقادی خود را در سراسر افغانستان تثبیت کرد.»
وی ادامه داد: «در واقع ریشه طالبان به وجود مدارس دینی در افغاستان و پاکستان بازمی‌گردد که این مجموعه به عنوان نماد وهابیت خشونت‌طلب در عرصههای منطقه‌ای به‌ویژه در افغانستان و پاکستان ظاهر شد. این مجموعه هزینه‌های مدارس دینی خود را در طول ۳ دهه گذشته از عربستان دریافت می‌کرد تا بتواند به عنوان یک مجموعه خشونت‌طلب، موج نفرت و وحشت در میان ملت‌های منطقه ایجاد کند.»
این تحلیلگر مسائل افغانستان افزود: «رفتار خشونت‌طلبانه طالبان با مردم افغانستان که مبتنی بر وحشت‌افکنی است نشان می‌دهد که تفکرات این مجموعه تفاوت چندانی با داعش و جریان‌های دهشت‌افکن منطقه ندارد.»
وی با بیان اینکه طبیعی است حوزه نفوذ طالبان بیشتر در مناطق پشتون در غرب افغانستان است، اضافه کرد: «زیرا پایگاه سیاسی این مجموعه از سال ۱۹۹۶ تاکنون عمدتا در مناطق غرب افغانستان است.»
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در این باره توضیح داد: «طالبان آن زمان با استفاده از ابزارهای خشونت‌آمیز تلاش کرد تا چهره خشنی از اسلام به جهانیان ارائه دهد. محدودکردن زنان، تحمیل قوانین سخت بر مردم، تقابل با قومیت‌های مختلف و کشتار زنان و کودکان به بهانه‌های واهی بخشی از رفتار اجتماعی و دینی طالبان تلقی می‌شود.»
هانی‌زاده تاکید کرد: «طالبان هیچ‌گونه الگوئی برای تشکیل یک دولت اسلامی ندارد و معتقد به شکل‌گیری امارت اسلامی است که هیچ‌گونه سابقه این نوع حاکمیت در جهان وجود ندارد. البته در اوایل شکل‌گیری حکومت عربستان پس از جنگ جهانی اول این نوع ادبیات رفتاری که برگرفته از تفکرات سلفی وهابی است در این کشور حاکم بود.»
وی با بیان اینکه طالبان درخصوص دولت‌سازی و تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی و حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی، الگوی تعریف شده‌ای ندارد و قوانین اسلامی را براساس دیدگاه رهبران این جریان خشونت‌طلب، تفسیر و بر مردم افغانستان تحمیل می‌کند، افزود: «تجربه گذشته و در دوران حاکمیت ۵ ساله طالبان بر افغانستان نشان می‌دهد که این مجموعه هیچ‌گونه ارزشی برای سایر قومیت‌ها و زنان قائل نیست و تنها با استفاده از قدرت تلاش دارد تا یک سلسله قوانین غیر واقعی بر مردم تحمیل کند.»
این تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان، مخالفت با فعالیت زنان حتی در حوزه‌های فرهنگی و پزشکی و اجتماعی و تقابل با هرگونه مظاهر تمدن را بخشی از رفتار طالبان برشمرد و گفت: «طبیعی است قدرت گرفتن مجدد طالبان در افغانستان به درگیریهای طایفه‌ای و مذهبی و اجتماعی منجر خواهد شد و این امر ممکن است به چندقطبی شدن حاکمیت در افغانستان منجر شود.»
حسن هانی‌زاده درباره اینکه آیا این نوع تفکر مورد پذیرش مردم افغانستان قرار خواهد گرفت یا نه، گفت: «اغلب مردم افغانستان با حاکمیت طالبان مخالفند و تنها ۳ کشور عربستان، پاکستان و امارات متحده با این نوع حاکمیت آنهم به دلایل سیاسی و به دلیل خطر‌آفرینی طالبان برای امنیت ملی ایران موافق هستند.»
وی خاطرنشان کرد: «نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که تنها کمتر از ۳۰ درصد مردم افغانستان آنهم از تبار پشتون‌ها طرفدار حاکمیت طالبان است و سایر طوایف موجود به‌شدت با شکل‌گیری حکومتی به رهبری طالبان مخالفند.»
این تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه، با بیان اینکه درگیریهای خونین اخیر بین طالبان و نیروهای دولتی در شهرهای مختلف افغانستان نشان می‌دهد که جرقه‌های یک جنگ داخلی در این کشور زده شده است، هشدار داد: «این درگیری‌ها ممکن است از مرزهای افغانستان خارج شود.»
وی اضافه کرد: «تفکرات طالبان تفکراتی مغایر حقوق بشر است اما متاسفانه برخی قدرت‌های فرا‌منطقه‌ای مانند آمریکا تلاش دارند تا طالبان را به دهشت افکنی در منطقه و افغانستان تشویق کنند.»
حسن هانی‌زاده در پاسخ به این سوال که آیا این نوع حکومت از سوی جامعه جهانی مورد پذیرش قرار خواهد گرفت؟ اظهار کرد: «مذاکره ۳ ساله آمریکا با طالبان در دوحه قطر به مفهوم نشان می‌دهد که یک سلسله توافقاتی برای خروج ناگهانی آمریکا و ناتو از افغانستان شکل گرفته تا این خروج شتاب‌زده به سرنگونی دولت اشرف غنی منجر شود.»
وی با بیان اینکه سرنگونی دولت قانونی افغانستان بی‌‌ثباتی‌ها را در افغانستان و منطقه تشدید خواهد کرد و حداقل آسیبی که به ایران خواهد رسید موج مهاجرت افغان‌ها به ایران خواهد بود، گفت: «اما ایران در جریان مذاکره با طالبان در تهران به‌طور طبیعی با طالبان تحول‌خواه و مسالمت‌جو مذاکره کرد تا بتواند این مجموعه را به مشارکت در دولت اشرف غنی و پرهیز از رفتارهای خشونت‌طلبانه تشویق کند.»
این تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه تاکید کرد: «ایران تحولات افغانستان را به‌شدت رصد می‌کند زیرا هر اتفاقی که در داخل افغانستان رخ بدهد به‌دلیل وجود مرزهای طولانی مشترک تاثیر خود را بر عرصههای امنیتی و اقتصادی و سیاسی ایران باقی می‌گذارد.»