محمود جامساز در پاسخ به این پرسش که آیا ابرتورم در راه است؟ اظهار داشت: ما سال‌هاست که دچار تورم هستیم. تورم، افزایش سطح عمومی قیمت‌ها را به دنبال دارد و می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد از ناحیه افزایش تقاضا و از ناحیه عرضه.
وی افزود: مساله‌ای که منجر به افزایش تقاضا می‌شود، بیشتر به کسری بودجه دولت مربوط می‌شود که از بانک مرکزیاستقراض می‌کند و پایه پولی را بالا می‌برد و پول پرقدرت وارد چرخه پولی کشور می‌شود که تقاضا را بالا می‌برد، در حالی که عرضه ثابت می‌ماند.
این اقتصاددان با بیان این‌که این‌جاست که با عقب افتادن عرضه از تقاضا، سطح قیمت‌ها بالا می‌رود، تصریح کرد: یک چنین مساله‌ای در تمام ادوار وجود داشته است. وقتی تورم بالا می‌رود، قدرت خرید مردم پایین می‌آید؛ ضمن این‌که ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی کاسته می‌شود.
جامساز با بیان این‌که یک زمانی هم شوک‌های ارزی به اقتصاد کشور وارد می‌شود و این شوک‌ها ارزش پول ملی کشور را پایین می‌آورد و به تورم دامن می‌زند، عنوان کرد: مساله دیگر، ارتباط بین قیمت‌ها و درآمدها است. این دو مولفه یک مقداری با تورم متفاوت است.
وی ادامه داد: تورم در اثر افزایش نقدینگی و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها ایجاد می‌شود و قدرت خرید را پایین می‌آورد، اما گرانی در ارتباط مستقیم با سطح دستمزدها و حقوق‌هاست. ما در حال حاضر در کشور دچار هر دو معضل هستیم، یعنی هم دستمزدها و هم ارزش پول ملی پایین است. ارزش پول ملی در عرض ۴ سال به بیش از یک سوم خود رسیده است.
این کارشناس اقتصادی متذکر شد: از بهمن ۸۹ تا الان که اردیبهشت ۹۸ است، یعنی تقریبا ۹ سال، دلار از ۱۰۹۳ تومان به نزدیک ۱۵ هزار تومان رسیده است. شما ببینید چند درصد با افزایش قیمت دلار یا کاهش نرخ ریال روبه‌رو شدیم. این نشان‌دهنده سیاست‌های اقتصادی غلطی است که اتخاذ شده است.
جامساز یادآور شد: هر گاه اقتصاد کشور با تورم روبه‌رو می‌شده، سیاست‌های مقطعی برای کنترل تورم اعمال می‌شده، اما چون این سیاست‌ها مطابق با علم اقتصاد نبوده و چارچوب مشخص علمی نداشته، مجددا برای مدت کوتاهی قیمت‌ها ثابت و دوباره افزایش می‌یافته است.
ظرفیت‌های کشور زیاد است
وی متذکر شد: در حال حاضر در شرایط خاصی قرار داریم و هنوز با ابرتورم مواجه نشدیم، چون ظرفیت‌های کشور زیاد است و از این رو امکان ایستادگی در برابر تحریم و تابآوری در جنگ اقتصادی بالاست اما در رابطه با افزایش گرانی، هر چقدر هم که دولت بخواهد دستمزدها را افزایش دهد تا قدرت خرید بالا رود، عملی نیست، زیرا دولت در وضعیت بحرانی کمبود ارز قرار دارد که منجر به کاهش درآمد مالیاتی می‌شود.
این اقتصاددان افزود: بر این اساس، دولت هم از لحاظ ارز و هم از نظر ریال کمبود خواهد داشت؛ مگر این‌که ریال را از طریق بانک مرکزی تامین کند که باز هم افزایش تورم اتفاق می‌کند و مردم تحت فشار تورمی خواهند بود.
جامساز گفت: وزیر تعاون چند وقت پیش اعلام کرد که به ۵۰ درصد از مردم بسته‌های حمایتی برای معیشت می‌دهیم و بنا به این تعبیر می‌توان گفت ۵۰ درصد مردم زیر خط فقر هستند. البته برخی از آمارها جمعیت زیر خط فقر را بالاتر از ۵۰ درصد اعلام کرده، اما اگر مساله جمعیت زیر خط فقر را کنار بگذاریم، این است که طبقه متوسط به قدری کاهش پیدا کرده که به جمعیت فقیر نزدیک شده است و از لحاظ معیشتی تحت فشار هستند و بیشتر اجاره‌نشین شده‌اند.
وی با بیان این‌که مسکن یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های طبقه متوسط است، افزود: افزایش حقوقی هم که منظور شد، به هیچ‌وجه کفاف افزایش گرانی‌ها را نمی‌دهد. ما در سبد مصرفی شاهد افزایش هر روز قیمت‌ها هستیم و درآمدهای ثابت واقعا معضل بزرگی برای بخشی از جامعه است.
این اقتصاددان با بیان این‌که در حال حاضر با یک جنگ روانی با آمریکا از یک طرف و یک جنگ اقتصادی روبه‌رو هستیم، عنوان کرد: جنگ اقتصادی بین ایران و غرب آغاز شده است. علتش هم این است که اروپایی‌ها نتوانستند به تعهدات خود در برجام پایبند بمانند و دلیل آن، ارتباط تنگاتنگ‌شان با آمریکا و مبادلات سنگین اقتصادی با این کشور است.
اقتصاد دولتی رشد اقتصادی بالا را تامین نمی‌کند
جامساز متذکر شد: دولت در وضعیتی قرار ندارد که بتواند کنترل قوی و هوشمندانه در مورد قیمت‌ها داشته باشد. در واقع اقتصادهای دولتی در وضعیتی نیستند که هم بتوانند رشد اقتصادی بالا و هم بتوانند رفاه مردم را تامین کنند، زیرا هزینه‌های دولت بالا است. در صورتی که درصد کمی از جامعه که به رانت اطلاعاتی دسترسی دارند، با انباشت سرمایه روبه‌رو می‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: ما از نظر اقتصادی بسیار تحت فشار هستیم و به همین دلیل مسایل اقتصادی را باید به نحوی تنظیم کنیم که بتوانیم در مقابل تحریم‌ها بایستیم.
این اقتصاددان تاکید کرد: جنگ با تمام ابزارهای نظامی که آمریکا در خلیج‌فارس مستقر کرده، چندان متحمل به نظر نمی رسد، اما در جنگ اقتصادی، برد با کشوری است که از عقلانیت مدد بگیرد.
