برای اولین بار در سازمان رزم نیروهای مسلح کشورمان، پهپاد کرّار به موشک هوا به هوا مجهز شده و این امکان را بدست آورده است تا اهداف هوایی را شناسایی کرده و مورد هدف قرار دهد.
پهپاد کرّار بیش از یک دهه است که در نیروهای مسلح کشورمان استفاده می‌شود. این پهپاد ابتدا برای ارزیابی سامانه‌های راداری و موشکی نیروی پدافند هوایی به کار می رفت اما در ادامه با ارتقای کرّار، این پهپاد مجهز به موشک شد و توانست اهداف زمینی را هدف قرار دهد. اخیرا ارتش با ارتقای مجدد کرّار، توانست برای اولین بار با موفقیت موشک هوا به هوای برد نزدیک مجید را بر این پهپاد نصب کند. در رزمایش پهپادی اخیر ارتش، کرّار توانست با موفقیت پهپاد نارنجی (دشمن) را شناسایی کرده و با موشک مورد اصابت قرار دهد.
افزایش عمق دفاعی، ارتقای ظرفیت پدافند تاکتیکی، انعطاف تغییر فضای درگیری پدافند از سکوی زمینی به سکوی هوایی، صرفه‌جویی در اقتصاد دفاعی و افزایش قابلیت تحرک و جابجایی مؤلفه‌های توان رزم پدافندی را از جمله ویژگی‌های دستاورد جدید نیروی پدافند هوایی ارتش است.
پیش از این برد کرّار ۱۰۰۰ کیلومتر، سرعت حدود ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت، محموله قابل حمل حدود ۵۰۰ کیلوگرم و سقف پرواز حدود ۲۵هزار تا ۴۰هزار پا اعلام شده بود که در نمونه جدید این مشخصات ارتقا یافت به طور مثال ارتفاع پرواز کرّار به ۴۹ هزار پا(۱۵ هزار متر) رسید.
کرّار در سال ۹۹ توانسته بود هواپیمای P-۸ و پهپادهای MQ-۹ و RQ-۴ آمریکایی که وارد منطقه شناسایی پدافند هوایی کشور شده بودند را از منطقه خارج کند.
امیرسرتیپ یوسفی خوش‌قلب معاون هماهنگ کننده نیروی پدافند هوایی ارتش درباره قابلیت‌های جدید کرّارگفت:« کرّار این قابلیت را دارد که در کوتاه‌ترین زمان خود را به پرنده‌های هدف و دشمن نزدیک کند. ما در زمایش اخیر ارتش، در کشف هدف مهاجم هوایی در حداقل زمان، تلفیق دیتا و اطلاعات سامانه‌های راداری با خود پهپاد موفق بودیم و توانستیم با انجام رهگیری دقیق و اختصاصی، کرّار را به نزدیکترین فاصله به هدف رسانده و پس از چند ثانیه از شلیک موشک، هدف هوایی مورد اصابت مستقیم قرار گرفت و برخورد مستقیم انجام شد.»
متن مصاحبه با امیر سرتیپ محمد یوسفی خوش‌قلب، رئیس ستاد و معاون هماهنگ کننده نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران درباره توان جدید پهپاد کرّار به شرح زیر است:
نیروی پدافند هوایی ارتش کشورمان سال هاست که به انواع پهپادها مجهز شده است. از چه زمانی پهپاد وارد این نیرو شد و تاکنون پدافند هوایی چه پیشرفت‌هایی در تولید و عملیاتی کردن پهپادها داشته است؟
بحث پهپاد در نیروی پدافند هوایی سابقه بسیار طولانی دارد و با اطمینان میتوانیم بگوییم که ما اولین نیرویی بودیم که از پهپاد در سازمان رزم ارتش برای ماموریت خاص خودمان که بیشتر جنبه ارزیابی سامانه‌های راداری و موشکی داشت استفاده کردیم. این موضوع به قبل از سال ۵۷ بازمی‌گردد که از یک نوع پهپاد خاص استفاده می‌شد که ماموریت‌های محدودی داشت. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران دفاع مقدس، پدافند هوایی از ظرفیت پهپادی خود جهت مشغول‌سازی سامانه‌های پدافندی دشمن استفاده کرد یعنی با پرواز پهپاد، سامانه‌های پدافندی دشمن را مشغول می‌کرد تا ماموریت‌های اصلی در یک فضای امن اجرا شود. هشت سال دفاع مقدس تجربه خوبی برای توسعه و استفاده از توان پهپادی بود.
توان پهپادی در حال حاضر در نیروهای مسلح اهمیت ویژه‌ای دارد به خصوص نیروی پدافند هوایی که برای اجرای ماموریت‌های خود یعنی کشف، شناسایی، رهگیری و درگیری و انهدام، از توان پهپادی می‌توانداستفاده کند. در سال‌های گذشته با توجه به نیاز شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور و نیروی پدافند هوایی ارتش به توان پهپادی، به تولید پهپادها با توان و قابلیت‌های مختلف روی آورده‌ایم و اکنون از پهپادهای باند پرواز و سکو پرواز (لانچر پرواز)، با سطح مقطع راداری متفاوت و از پهپادهای برد نزدیک تا برد بلند در سطوح ارتفاعی متفاوت استفاده می کنیم. البته یک نوع پهپاد نداریم بلکه مجموعه‌ای از پهپادهای متنوع را در اختیار داریم.
در پدافند هوایی ماموریت‌های مختلفی از جمله ماموریت‌های رزمی، پشتیبانی رزمی،پشتیبانی و آموزشی برای پهپادها داریم و اقدامات خیلی خوبی در زمینه تولید پهپاد انجام می‌شود ولی این بدان معنا نیست که ما از سایر حوزه‌ها از جمله توان سامانه‌های راداری و موشکی غافل هستیم بلکه توان و قدرت این سامانه‌ها را بصورت موازی در برد، فرکانس و سطوح ارتفاعی را هم توسعه می دهیم. پهپاد هم یک مقوله نوین و جدیدی در سازمان رزم خیلی از کشورها بوده که قابلیت و ظرفیت‌های جدیدی را در ابعاد تاکتیکی، عملیاتی و راهبردی برای نیروی پدافند هوایی ارتش فراهم کرده است.
شما اشاره کردید که نیروی پدافند هوایی مجموعه‌ای از پهپادها را در اختیار دارد. پهپاد «کرّار» یکی از این نوع پهپادهایی است که سال‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. در حال حاضر چند نسل از این نوع پهپاد تولید شده است؟
در ابتدا که پهپاد کرّار وارد سازمان رزم نیروی پدافند هوایی شد، قابلیت‌های محدودی داشت. تولید این پهپاد کار مشترک نیروی پدافند هوایی و صنایع مرتبط به وزارت دفاع و صددرصد بومی است و قابلیت‌های بسیار ویژه‌ای دارد. ما در ابتدا از کرّار برای ارزیابی سامانه‌های موشکی و راداری استفاده می‌کردیم. همچنین از این پهپاد برای تست هدف سامانه‌های موشکی بهره می‌بردیم یعنی با این پهپاد، دشمن را شبیه‌سازی می‌کردیم تا سامانه‌های خود را تست و ارزیابی کنیم اما این پهپاد قابلیت ارتقا و توسعه را داشت و ما به این نتیجه رسیدیم که می‌توان هم سرعت و هم برد راهبردی، عملیاتی و تاکتیکی آن را افزایش داده و هم میتوانیم این پهپاد را به ارتفاعات خاص و مورد نیاز برسانیم.
از روزی که پهپاد کرّار وارد سازمان رزم ما شد تاکنون حدود یک دهه می‌گذرد اما رشد و توسعه در این پهپاد به اندازه چند دهه است. ما امروز در پهپاد کرّار چندین نسل تغییرات فنی و عملیاتی نسبت به نمونه اول آن ایجاد کرده‌ایم که امروز به جایی رسیده‌ایم که میتوانیم سکوی زمین پایه و سکوی موشکی زمین پایه را روی آن منتقل کنیم. کرّار امروز سکوی هوایی متحرکی است که توان رزم ماموریت‌های هواپایه ما را افزایش داده است. ما پیش از این از قابلیت پشتیبانی رزم کرّار استفاده می‌کردیم اما امروز کرّار به عنوان یک پرنده بدون سرنشین با قابلیت رزم صد در صد واقعی و میدانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و ما بخشی از نیاز رزم خود را با استفاده از این پهپاد تامین می‌کنیم. یک بخشی از عملیات‌های پدافندی، عملیات‌های زمین پایه است و ما از سامانه‌های زمین پایه استفاده می‌کنیم مثل رادارها یا سامانه‌های موشکی زمین به هوا اما بخش دیگری از ماموریت‌ها ما درگیری هوا به هوا است. تا قبل از حضور پهپاد کرّار، از پرنده‌های با سرنشین طرح پدافندی نیروی هوایی برای درگیری هوا به هوا استفاده می شد اما امروز در کنار این دو قابلیت، بخش ویژه‌ای داریم که همان پهپاد کرّار است که به موشک هوا به هوا مجهز شده است. البته این تنها ماموریت این پهپاد نیست و قابلیت حمل محمول‌های متفاوتی را نیز دارد که در آینده و در صورت صلاحدید فرماندهان عالی رتبه ارتش رسانه‌ای خواهد شد.
در رزمایش پهپادی اخیر ارتش، پهپاد کرّار توانست ماموریت شلیک به اهداف هوایی را به خوبی انجام دهد؟
درباره ارتقای کرّار، کاری که باید در بازه زمانی ده ساله طی می‌شد، در یک بازه زمانی حداکثر سه ساله انجام شد. ما با صرف حداقل هزینه و زمان توانستیم موشک هوا به هوا را روی کرّار نصب کنیم. ما کرّار را در تست‌های بسیار سخت‌گیرانه و شرایط محیطی، دمایی و در مکان‌های ماموریت خاص و واقعی شرکت دادیم و دیدیم این قابلیت انتقال سکوی زمین پایه به پهپاد وجود دارد و این کار را انجام دادیم و این هدف در مدت زمان کوتاه محقق شد. قبل از برگزاری رزمایش اخیر ارتش، یک تست موفق روی کرّار انجام شد و تست دوم در رزمایش انجام گرفت. در این رزمایش، پهپاد کرّار در یک عملیات واکنش سریع، مقتدرانه و غافلگیرانه شرکت کرد.
موشک‌های زیادی کاندید استفاده بر روی این پهپاد بودند که ابتدا سه موشک را کاندید و در نهایت از یک موشک استفاده کردیم. عملیات بدون انتشار امواج و در سکوت رادیویی و در حداقل زمان و به صورت غافلگیرانه انجام شد. نیروی نارنجی نقش دشمن را ایفا می‌کرد و ما از سناریوی نیروی نارنجی خبر نداشتیم. ما در یک فضای امن ارتباطی و چند لایه و در حداقل زمان توانستیم عملیات را اجرا کنیم. کرّار این قابلیت را دارد که در کوتاه‌ترین زمان خود را به پرنده‌های هدف و دشمن نزدیک کند. ما در کشف هدف مهاجم هوایی در حداقل زمان، تلفیق دیتا و اطلاعات سامانه‌های راداری با خود پهپاد موفق بودیم و توانستیم با انجام رهگیری دقیق و اختصاصی، کرّار را به نزدیکترین فاصله به هدف رسانده و پس از چند ثانیه از شلیک موشک، هدف هوایی مورد اصابت مستقیم قرار گرفت و برخورد مستقیم انجام شد.
چه تغییراتی در کرّار انجام شد تا این پهپاد توان حمل و شلیک موشک هوا به هوا را بدست بیاورد؟
قرار بود موشک روی این پهپاد نصب شود که خب این موشک دارای وزن است و در ارتفاع و سرعت پرواز و تنش هوایی بر پهپاد تاثیرات زیادی می‌گذارد که این موارد شبیه‌سازی و سپس ارتقای جدید اجرا شد. نه تنها قابلیت کرّار کاهش نیافته بلکه قابلیت‌های آن هم افزایش یافته است. سرعت این پهپاد، سقف ارتفاعی، برد درگیری و مداومت پروازی افزایش یافته است. کرّار توان حمل موشک علاوه بر آنچه در ابتدا برای آن طراحی شده بود را دارد. به سیکر مجهز شده که می‌تواند اهداف هوایی را رصد کند. تلفیق پهپاد با سامانه‌های رادرای و درگیری انجام شده است و ارتفاع پروازی، برد عملیاتی و تداوم پروازی آن هم افزایش یافته است. در حال حاضر با در نظر گرفتن نیاز عملیاتی، این پرنده مجهز به موشک هوا به هوای برد نزدیک است و در برد موشک‌های کوتاه برد می‌تواند شلیک کند ولی کشف اهداف از فاصله بسیار دورتری انجام می شود.
در گام بعدی ارتقای این پهپاد، می‌خواهیم موشک‌های متنوعی را روی آن نصب کنیم و برد درگیری و قابلیت حمل تعداد موشک را افزایش دهیم. ما با استفاده از کرّار، عملیات واکنش سریع انجام داده و دشمن را غافلگیر خواهیم کرد. کرّار به باند پروازی نیاز ندارد یعنی در هر نقطه از کشور که نیاز داشته باشیم، بدون وابستگی به باند و با حداقل پرسنل میتوانیم پهپاد را پرواز دهیم. کرّار بدون انتشار امواج می‌تواند به هدف نزدیک شود البته نمی‌توانیم اینگونه بگوییم که کرّار کاملا رادارگریز است اما بازگشت حداقلی امواج را دارد. نوع تجهیزات محمول روی این پهپاد انتشار امواج ندارد که شناسایی شود.
کرّار امکان شلیک به جنگنده دشمن را هم دارد؟
تست و ارزیابی کرّار با پهپاد هدف انجام شد البته پهپاد هدف هم سخت‌گیرانه انتخاب شد که کوچک بود و از لحاظ سرعت و کشف و لاک راداری بسیار سخت‌گیرانه بود. وقتی توان درگیری با پهپاد وجود دارد، امکان درگیری با هواپیماهای باسرنشین که قصد تجاوز به کشور را داشته باشندبه راحتی امکان پذیر است.
قابلیت جدید کرّار چقدر در کاهش تلفات انسانی نیروهای مسلح تاثیر دارد؟
استفاده از پهپاد به هیچ وجه از اهمیت پرنده‌های باسرنشین نمی‌کاهد ولی کرّار برای ما آورده‌های ویژه‌ای دارد. با استفاده از این نوع پهپادها دیگر عامل انسانی در نبردهای هوایی حضور مستقیم ندارد بلکه نیروی انسانی در یک فضای امن و دور از دسترس دشمن قرار می‌گیرد و تهدیدهای متصور برای خلبان درجنگنده وجود ندارد. از سویی نبرد هوایی ارزان سازی می‌شود. کرّار قیمت بسیار کمتری نسبت به جنگنده دارد. قیمت موشک آن هم از موشک جنگنده باسرنشین کمتر است بنابراین این نوع پهپادها می‌تواند اقتصاد جنگ را هم برای ما مدیریت کند.
برای پرواز کرّار به چند نیروی انسانی نیاز است؟
اگر پهپاد قرار باشد از یک لانچر زمین پایه پرواز کند و خود را به هدف برساند، به حداکثر سه نفر نیروی انسانی برای آماده سازی پرنده و هدایت پرواز نیاز است. پهپاد بلافاصله بعد از انجام ماموریت خود، در یک محیط امن که برای آن پیش‌بینی شده، اقدام به فرود می‌کند و مجدد برای پرواز بعدی آماده می‌شود.
امکان اجرای ماموریت دسته جمعی پهپادهای کرّار وجود دارد؟
اگر نیاز باشد میتوانیم جمعی از پهپادها را برای انجام ماموریت‌ها، به سوی اهداف متخاصم بفرستیم و هیچ محدودیت قابل ملاحظه و محدود کننده وجود نداد.
چند کشور در دنیا پهپادهایی مشابه کرّار را دارند؟
آنطور که اسناد و مدارک می‌گوید شاید بیشتر از پنج کشور چنین توانایی را ندارند که نیروی پدافند هوایی هم به چنین قابلیتی دست یافته است. این قابلیت اهمیت زیادی در جنگ‌های هوا پایه و مدیریت صحنه نبرد متراکم دارد و اغلب کشورهای هدف از این قابلیت برخوردار نیستند. ما از فناوری روز نظامی و صنعتی دنیا و بومی در این پهپاد استفاده کرده‌ایم.
کرّار با قابلیت شلیک به اهداف هوایی چه پیامی برای دشمنان کشور دارد؟
ما در حال قوی کردن خود هستیم و ظرفیت دفاعی و اقتدار دفاعی کشور را افزایش داده وا ایجاد بازدارندگی می‌کنیم تا دشمن در اقدامات خود، نسبت به توان دفاعی ایران دچار خطاهای محاسباتی نشود. امروز هر آنچه که ما تولید می‌کنیم برای دفاع از نظام، کشور و مردم است و مطمئنا از تمام توان دفاعی خود در مقابل دشمن و برای دفاع از نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران استفاده خواهیم کرد.
منبع:ایسنا