در کنار درب ورودی یا به قول خودشان “دروازه”، دو نیروی طالبان یا همان امارت اسلامی با لباس نظامی و اسلحه به دست ایستاده بودند. نیروهایی که به تازگی لباس فرم نظامی هم به تن کرده اند و به جای سلاح های معمولی کلاشنیکف اینک تجهیزات و سلاح پیشرفته غنیمتی آمریکایی به دست دارند.
به همراه دوستان افغانستانی توضیح دادیم که برای کسب مجوز خبرنگاری آمده ایم. اندک تاملی کرد و اجازه ورود دادند. دوست افغانستانی گفت قبلا بیشتر طول می کشید هم هماهنگی ورود و هم بازرسی ها اما الان، هر دو کمتر شده اند.
از دالان طولانی عبور کردیم. دالانی که خیابان را به ورودی وزارتخانه در خیابان پشتی متصل می کرد. دالانی که با قطعات بزرگ بتن ساخته شده تا جلوی حملات و ترورها و انفجارها را بگیرد؛ حملات و انفجارهایی که بخش بزرگی از انها سهم طالبان بود. حالا اما پس از فرار اشرف غنی رییس جمهوری و فروپاشی دولت جمهوریت، نیروهای طالبان (امارت اسلامی) دولت را دست گرفتند. اسلحه به دستان دیروز امروز پشت میز نشین شده اند؛ البته اسلحه فراموش نشده و همچنان می توان آن را دید.
شرح عکس: گفتگو با ذبیح الله مجاهد معاون وزیر فرهنگ و سخنگوی دولت طالبان / امارت اسلامی افغانستان – کابل –
آنها ۲۰ سال حکومت های کرزای و اشرف غنی و حضور ارتش امریکا در افغانستان را دوره اشغال و اشغالگری می نامند و دقیقا در همین دوره، تروریست توصیف می شدند. آنها حملات و انفجارها را عملیات ضداشغالگری می نامیدند و طرف مقابل، آن را ترور و آدم کشی.
با عبور از دالان طولانی وارد ساختمان ” فرهنگ” می شویم. درب اصلی وزارتخانه، بزرگ، سنگین و قطور است. شبیه درب گاو صندوق. در طبقه همکف روی دیوار مراحل دریافت کارت خبرنگاری ثبت شده که مربوط به دوره قبل است.
با آسانسور به طبقه ۲ و اتاق ذبیح الله مجاهد (معاون وزیر فرهنگ و سخنگوی طالبان) می رویم. در آسانسور دو کارمند وزارت فرهنگ بودند. از دولت قبل بودند. قیافه شان شبیه کارمندان وزارت ارشاد خودمان بود انگار همه کارمندان وزارت ارشاد در جهان شبیه هم هستند درباره حقوق معوقه صحبت می کردند. کارکنان وزارتخانه ها چند ماهی است حقوق نگرفته اند.
به اتاق مجاهد رسیدیم. او در چند سال اخیر از طریق اکانت توییتری و انتشار بیانیه ها و فیلم و عکس ها فعالیت های طالبان را اطلاع رسانی می کرد. از فایل های صوتی برای تشویق نیروهای دولتی به تسلیم شدن تا انتشار خبر و فیلم حضور نیروهای طالبان در مقابل فرمانداری ها و استانداری ها که نشانه سقوط کامل شهرستان ها و استان ها بود.
تا قبل از ورود طالبان به کابل و سیطره بر حکومت، هیچ عکس یا مشخصات تایید شده ای از او منتشر نشده بود اما با پیروزی طالبان اولین نشست خبری را برگزار کرد و مشخص شد برخلاف گفته مقامات امریکایی او شخصیت خیالی نیست بلکه واقعیت دارد.
شرح عکس: ورودی وزارت فرهنگ و نیروهای نظامی طالبان / امارت اسلامی – کابل –
وارد اتاق می شویم. با استقبال گرم مسوول دفتر مجاهد روبه رو می شویم. اقای “شفیق پدرود” از کارمندان قدیمی وزارت فرهنگ است. خوش سخن و دغدغه مند فرهنگ و ادبیات. خاطره تعریف کرد.
برایمان چای سبز آورند. چای در افغانستان؛ یعنی چای سبز. درباره فرهنگ و شعر و ادبیات و اشتراکات و ارتباطات دو ملت صحبت می کنیم. صبر می کنیم تا حدود ۴۰ دقیقه بعد مجاهد می رسد. با ۲ محافظ اسلحه به دست و یک همراه هم لباس خودش. دو محافظ، اولی جوان تر است با لباس فرم نظامی و دومی که سن بیشتر، قد بلندتر و ریش پرپشت تری داشت با لباس معمولی و کلاه سنتی قرمز رنگ (کلاه قندهاری) به سر اما جلیقه سبز نظامی داشت.
مجاهد با قدی بلند اما درشت هیکل و لباس یک دست سفید و دستار مشکی … یک محافظ دم درب اصلی اتاق می نشیند و دیگری در کنار درب اتاق مجاهد. دستیار مجاهد به سراغمان آمد اسم و مشخصات و نام خبرگزاری را سوال کرد و برگشت.
بعد از حدود یک ساعت وارد اتاق می شوم و قبلش هم محافظان، بازرسی یا به قول خودشان “تلاشی” می کنند.
به نظر می رسد در اتاق نه چندان بزرگ مجاهد کمتر چیزی تغییر کرده. البته عکس اشرف غنی (رییس جمهور فراری) برداشته شده و پرچم طالبان یا امارت اسلامی جایگزین پرچم حکومت سابق (جمهوری اسلامی) شده اما سایر تابلوها از جمله نقاشی بزرگ با عنوان “یادمان شهدای رسانه افغانستان” به دیوار مانده بود. خبرنگارانی که در انفجارها و حملات در افغانستان کشته شده اند. دستیار مجاهد که جوان تر بود هم آن طرف تر در مقابل لپ تاپ کوچکی نشسته و مشغول است.
شرح عکس: وزارت فرهنگ افغانستان
در ابتدای دیدار مجاهد در گوشی موبایلش تصویری از صفحه اول روزنامه ایرانی “جمهوری اسلامی” نشان می دهد و انتقاد می کند. تیتر این بود: “شیعیان هزاره افغانستان در آستانه نسل کشی توسط تروریست های طالبان”
مجاهد ۴۰ و چند ساله تحصیلکرده علوم دینی در افغانستان و پاکستان است. برخلاف اکثریت نیروهای طالبان فارسی را خوب صحبت می کند و از شرایط ایران مطلع است. آنهایی که تاکنون با مجاهد دیدار و گفتگو داشته اند او را وجه رحمانی طالبان/ امارت اسلامی می دانند.
متن گفتگو به این شرح است:
* قبل از ورود نیروهای طالبان یا امارت اسلامی به کابل و تغییراتی که روی داد ایا شما چنین پیش بینی می کردید؟
– نه خیر. آمدن ما به کابل بسیار غیرمترقبه بود. یعنی ما منتظر چنین چیزی زودتر نبودیم. ما می خواستیم کابل را زمانی داخل شویم که با این جهتی که اینجا بود مفاهمه صورت بگیرد. به خاطر اینکه کابل مثل شهرهای دیگر نیست. ازدحام مردم اینجا زیاد هست. بانک ها و پول زیاد هست، سفارتخانه ها اینجا هست. تراکم مردم هست. دکان ها مارکت ها اموال، همه چیزها ما را وا می داشت که بسیار با احتیاط گام برداریم و غیرمترقبه داخل نشویم.
رویدادی که آن روز رخ داد زمانی که نیروهای ما به کمربندی کابل رسیدند در داخل شهر یک هم‌پاشی (فروپاشی) روی داد رئیس کار خود را ترک کرد. نیروی امنیتی کار خود را ترک کرد. ارگ و وزارتخانه ها تخلیه شدند. یک خلاء به وجود امد. افرادی از این خلاء سواستفاده کردند.به شهر کابل و سفارتخانه ها و تجارتخانه ها یک خطری مواجه شد که ما بسیار نگران شدیم. در نصف روز ما فیصله (تصمیم) خود را تغییر دادیم. زود فیصله دادیم که باید وارد شهر کابل شویم تا امنیت گرفته نشود. از همه مهمتر امنیت است.
به خصوص امنیت بانک ها و تجارتخانه ها و سفارتخانه ها که میهمانان خارجی هستند. به این مورد ما مجبور شدیم که وارد کابل شویم. تشکیلات کامل هم نداشتیم. هیچ آمادگی نداشتیم. آمادگی کامل ذهنی هم نداشتیم. ما می خواستیم روزهایی را برای آمادگی داشته باشیم. به هر حال غیرمنتظره بود. اگر چه غیرمنتظره بود اما آهسته آهسته اوضاع تحت کنترل در می آید.
شرح عکس: ورودی ساختمان وزارت فرهنگ افغانستان بعد از سیطره طالبان بر کابل / عکس های اشرف غنی رئیس جمهوری سابق و فراری هنوز بر دیوارهای ساختمان وزارتخانه وجود دارد –
* ایا خودتان پیش بینی می کردید در این مسوولیت فعلی در وزارت فرهنگ باشید؟
– نه. در امارت اسلامی یک چارچوبی وجود دارد که خود آدم نمی تواند بگوید در این جایگاه باشد یا آن جایگاه. ما نمی توانستیم پیش بینی کنیم که در این مسوولیت باشیم یا در مسوولیت دیگری. بزرگان تصمیم می گیرند و ما اجرا می کنیم برای ما هم مهم نبود که کدام پست باشیم پست چه باشد. خدمت مهم بود در هر بخشی استخدام می شدیم برای ما پذیرفته شدنی بود ولی پیش بینی قبلی نداشتیم.
* شما هم اکنون معاون وزیر فرهنگ هستید. آیا قبل از حوادث اخیر، به وزارت فرهنگ آمده بودید یا مراجعه ای داشتید؟
– نه نیامدم.
* یعنی این اولین ورود شما به ساختمان وزارت فرهنگ بود؟
– بله این اولین ورود من بود.
*شما قبل از این اتفاقات ساکن کابل بودید؟ چون هیچ تصویری از شما قبل از ورود امارت به کابل وجود نداشت؟ حتی ارتش امریکا اعلام کرده بود مجاهد یک شخصیت خیالی است و واقعی نیست.
– این از این جهت بود که از لحاظ امنیتی بسیار محتاط بودم احتیاط می کردم. من این راپورت هایی (گزارش هایی) که می گفتند شخصیت خیالی هستم رد نمی کردم به خاطر اینکه وضعیت امنیتی به نحوی بود که ما استفاده می کردیم.
وظیفه من ایجاب می کرد در گردش باشم. خطرات نظامی و امنیتی وجود داشت. ما باید برای حفظ جان و موقعیت خود همیشه در گردش می بودیم در کابل هم امدیم یک مقطع.
* وضعیت فعلی افغانستان را چگونه می بینید؟ وضعیت اقتصادی کشور دچار آسیب جدی شده است.
– هر زمان کشوری از بحران یا جنگی خارج می شود برای مدت کوتاهی مردم و حکومت و مملکت دچار بعضی مشکلات می شود ولی راه های بیرون رفت از این حالت ان شاالله وجود دارد. امارت اسلامی افغانستان توانسته از لحاظ امنیتی در کشور امنیت خوبی را به میان بیاورد. تلاش می ورزیم مشکلات اقتصادی را هم دغدغه مهمی برای مردم است برایش راه حل پیدا شود و در این راستا هم گام هایی را برداشته ایم تا حدی معاشات (حقوق ماهانه) مامورین (کارمندان دولت) پیدا شده و تا حدی برای تجار و سرمایه گذاران ما هم فرصت های کاری مهیا گردیده. امید است تحرک اقتصادی خوبی هم به میان بیاید و وضعیت اقتصادی هم تحت تحرک باشد.
* یکی از نقاط قوت مجموعه شما همین فعالیت های اطلاع رسانی بود. هر منطقه ای که به تصرف نیروهای شما در می آمد به سرعت فیلم و تصاویری از این اتفاق در اکانت های تویتری شما منتشر می شد. برای انتشار سریع این فیلم و عکس ها آیا سازماندهی وجود داشت؟
– امارت اسلامی افغانستان یک کمیسیون فرهنگی داشت. در این سه سال اواخر من در راس این کمیسیون قرار داشتم. ما وظیفه داشتیم تمام امور رسانه ای را تنظیم کنیم که امور با یک نظم خاص پیش می رفت و هنوز هم دوام دارد.
* یعنی در هر مجموعه عملیات مسلحانه، بخش رسانه ای هم داشتید؟
– حتما این ضرورت داشت.
* شما از توییتر و واتس اپ آزادانه استفاده کردید و می کنید. الان هم استفاده از آنها در افغانستان آزاد است. آیا این آزادی در آینده هم ادامه پیدا می کند؟
– بله ما مطمئن هستیم. آن زمان که ما آزاد نبودیم کشور ما اشغال بود نیروهای خارجی اینجا بود. در خطر قرار داشتیم الان کشور ما آزاد شد ما مستقل شدیم.
* یعنی شبکه های اجتماعی مثل فیس بوک توییتر تلگرام یوتیوب در افغانستان فیلتر نخواهند شد؟
– فیلتر نیاز است. امارت فیلتر نخواهد کرد. ما چیزی را فیلتر نمی کنیم.
* شما در اینده شبکه های اجتماعی از جمله فیس بوک توییتر تلگرام را فیلتر نخواهید کرد؟
– اگر چیزی خلاف منافع کشور ما نشر می شود وزارتخانه های مختلف امنیتی، استخبارات و مخابرات وظیفه دارند فیلتر داشته باشند ولی از خود ما فیلتری نیست.
* آیا شما برنامه ای برای فیلتر کردن تعدادی از سایت ها دارید؟
– بله برنامه داریم.
* می توانید جزئیاتی را اعلام کنید؟ ایا مصداقی دارید مثلا کدام سایت ها یا رسانه ها؟
– ما بعد از تحقیق این کار را خواهیم کرد. زمانی که تحقیق می کنیم. رسانه ها در حدی نیستند که ما آنها را فیلتر کنیم. البته تشویش ها وجود دارد. شِکوه ها وجود دارد و ما با ارگان ها و مسوولین آنها مطرح می کنیم ولی شاید نیاز دیده نمی شود که چیزی را فیلتر بکنیم و کنترل صدی فی صدی (صددرصدی) بکنیم چون هم نیازمندی مردم است؛ خبررسانی است و نیاز مردم زیاد است دیگر. چیزی که علیه اسلام یا منافع کشور قرار بگیرد باز او را نیاز است فیلتر بکنیم.
* بعد از اتفاقات اخیر و تغییر حکومت تعداد رسانه های افغانستان از جمله شبکه های خصوصی تلویزیونی کاهش یافت خیلی از رسانه ها تعطیل شدند و بسیاری از روزنامه نگاران کشور را ترک کردند. به نظر شما دلیل این موضوع چیست؟ ایا شما قصد دارید تغییری ایجاد کنید تا رسانه ها در افغانستان فعال باشند و بتوانند به کار خود ادامه بدهند؟
– ما اطمینان صد درصدی به مردمی که فرار می کردند دادیم که به کارهای خود دوام بدهند ولی بعضی واهمه ها و پروپاگانداها علیه ما باعث شد برخی کارکنان شبکه ها آنها کار خود را ترک بکنند و روبه فرار بیاورند. همچنین برخی رسانه ها قبلا تمویل (حمایت مالی) می شدند از برخی سفارتخانه ها یا شبکه های اقتصادی که آنها تمویل خود را از دست دادند. برخی از آنها ورشکسته شدند یعنی تمویلشان نیست (حمایت مالی ندارند). اینها از روی مشکلات اقتصادی توقف دارند ولی ما تهدید نکردیم. رسانه ها می توانند باشند.
* شما محدودیتی علیه رسانه ها اعمال نکردید؟
– محدودیتی که با کارشان مشکلی مواجه کند اعمال نکردیم ولی محدودیت هایی بوده که قبلا رسانه ها رعایت می کردند ولی ما تکرار کردیم مثلا چیزی را که خلاف اسلام و ارزش های اسلامی باشد.
* ایا این موارد به صورت مصداقی اعلام شده است؟ چون ارزش های اسلامی ممکن است یک روحانی، مواردی را به عنوان ارزش اسلامی بیان کند و روحانی دیگری موارد دیگری را اعلام کند و اختلاف به وجود بیاید.
– نه یک چیزهایی که بسیار متفق علیها است ( درباره آنها توافق وجود دارد). مسایل اختلافی در اسلام طبیعی است هست ولی چیزهایی که در کلیات هست و متفق هست و مسلمانان درباره آنها ارزش قائل هستند و رعایت می شود. همچنین منافع اولیای کشور، همبستگی مردم، اتحاد مردم افغانستان، تمامیت ارضی، جلوگیری از خشونت و جنگ، ما نباید ترویج دهیم. هتک حرمت شخصی نشود توهین به اشخاص از طریق رسانه ها نباشد. اکثر رسانه ها را ما باور داریم این چیزها را رعایت می کنند. اما اگر چند فی صد (چند درصد) این مشکلات وجود داشت تلاش کردیم از راه های دیگر به مفاهمه مثبت برسیم.
* ایا موسیقی ممنوع است؟ به عنوان مثال پخش موسیقی در شبکه های تلویزیونی در افغانستان؟
– طبعا . چون از لحاظ شریعت اسلامی مشکلات وجود دارد.
شرح عکس: دفتر سخنگوی طالبان – وزارت فرهنگ – کابل
* یعنی از لحاظ امارت اسلامی پخش موسیقی یا ویدیوکلیپ از شبکه های تلویزیونی ممنوع است؟
– ما این اصل را قرارداده ایم چیزی که مخالف شریعت اسلامی است نشر نشود. حال در موسیقی ما ترانه داریم که نشر می شود و چیز مثبت این است که به حد حرمت نیست و نشر می شود و به حد فحشا نمی رسد.
* تمیز کردن اینها چگونه ممکن است؟ البته خیلی از شبکه های افغانستان همزمان با تغییر حکومت به صورت داوطلبانه پخش موسیقی را متوقف کرده اند.
– رسانه هایی که در افغانستان فعال هستند مردم افغانستان هستند آنها مسلمان هستند. آنها می دانند حکومت که تغییر کرده باید همنوا بسازند با ما.
* درباره فعالیت زنان در رسانه ها ایا امارت اسلامی محدودیتی اعمال کرده است؟
– در رسانه های آزاد (خصوصی)، خانم ها کار می کنند و من آنها را می بینم.
* در رسانه های دولتی چطور؟
– آنها هنوز چارچوب ها ساخته نشده تا اجازه کار برای خانم ها داده شود. در بخش های دیگر هم این مشکلات را داریم. درصدد هستیم چارچوب معقولی برایشان ساخته شود تا کارشان پیش ببرند؛ اصول شرعی هم بتوانند عملی شوند.
* يعني الان خانم‌ها در رسانه‌هاي دولتي هنوز به کار برنگشته‌اند؟
– بله.
* شما چشم‌اندازي كه داريد، چقدر اين روند زمان مي‌برد؟
– ما منتظر هستيم كه يک چارچوب اصولي برايشان ساخته شود. امارت برای این مورد کار می کند.
* فكر مي‌كنيد چقدر طول بكشد؟
– نمي‌توانيم تاريخي معين كنيم.
* چند سال یا چند ماه؟
– به سال نمی رسد. در چند ماه.
شرح عکس: ورودی ساختمان وزارت فرهنگ افغانستان – کابل
* هم اکنون این نگراني وجود دارد درباره تحصيل زنان، هم دبيرستان، هم دانشگاه و هم كار زنان در ادارات دولتی. دختران و زنان چه زمانی می توانند بازگردند؟
– اين هم يك مسئله است كه خانم‌ها در كدام شرايط مي‌توانند كار كنند و در كدام سطوح مي‌توانند كار كنند براي حكومت. اين يك مسئله‌اي است كه كاملا طرف شرعی خودش را دارد و دنبال اين هستيم راه‌حل شرعی را برايشان پيدا كنيم و بعد طبق اصول شرع برايشان چارچوب بسازيم، آنها هم فعاليت كنند.
* شما بهتر مي‌دانيد كه بیش از ۵۰ كشور اسلامي داريم و در همه كشورهای اسلامي دختران و زنان به مدرسه و دانشگاه مي‌روند، زنان به محل كار مي‌روند؛ هم ادارات دولتي و هم خصوصي. تنها استثئا در اين‌جا الان افغانستان است.
– بله ( درباره تحصیل و کار زنان در کشورهای اسلامی) این نیازمندی است. درباره افغانستان اين شايد مقطعي باشد. طولانی مدت نیست. راه‌حل باید جور (پیدا) شود. چون هر چيزي نو شده است. باید طرز العملی وجود داشته باشد.
* ممكن است در نهايت به نتيجه برسيد كه كامل منع كنيد يا اصل بر بازگشت است؟
– ما يک مجمعي از علماي اسلام را خواسته‌ايم كه آنها جمع شوند و راه‌هايي را به ما دهند كه مشخص شود؛ هم مااز اعتراض بيرون شويم و هم از مسئوليت اللهي بيرون شويم و هم راه حل معضله های مختلف خانم ها پیدا کنیم. درصدد این هستیم.
* خود شما اميدواريد كه اين اتفاق بيفتد، يعني خانم‌ها برگردند به سر كارشان؟
– اميدواريم، چون علما اکثرا انفرادی قائل به اين مسائل هستند.
* اين‌ها علمايي هستند كه در حوزه خود امارت اسلامي هستند يا علمايي كه مخالف امارت هم هستند، در اين مجموعه حضور دارند؟
– ما الحمدلله در جمع علما مخالف نداريم.
* يعني هيچ كدام از علما موضع مخالف با امارت اسلامي ندارند؟
– علماي اسلامي در كشور ما همه از ما حمایت می کنند. ضرورت نیست عضو ما باشند. عالم باشد و فقیه باشد.
* یعنی اگر عالمی مخالف شما باشد بازهم نظر او را می گیرید؟
– بله نظرشان گرفته می شود.
* به هر حال، حكومت قبلي افغانستان حكومت كفر نبود، آن‌جا هم “جمهوري اسلامي افغانستان” بود، يعني تاكيد بر كلمه اسلامي هم بود و خانم‌ها هم با حجاب مي‌آمدند سر كار. يعني وضعيتي مثل كشورهاي غربي و اروپايي وجود نداشت و جمهوري اسلامي بود. اين دغدغه همچنان هست كه چه اتفاقي مي‌افتد براي زنان در افغانستان؟
– موضوع اصلي اين است كه اسلام من حيث عنوان مهم نيست، من حيث محتوا و مفهوم مهم است و مفهوم و محتواي اسلام، تطبيق (اجرایی) و عملی شود. اینکه سرِ لوحه (در تابلوها) نوشته می شود مي‌بينيم هست در خیلی از کشورهای اسلامی هست ولي عملي بايد قوانين طبق شريعت اسلامي دستور داده شود و اجرا شود. مبارزه ۲۰ ساله ما، قرباني‌هاي ۴۰ ساله مردم افغانستان به خاطر اين بود كه يك حكومتي واقعی اسلامی بسازيم و طبق دستورات شريعت اسلامي قوانيني داشته باشيم.
اين يك آرمان بزرگ مردم افغانستان است كه بسيار قرباني داده شده است. استثئاناتي شايد در ديگر دنيا وجود داشته باشد، ولي ربطی به ما ندارد. مردم افغانستان به خاطر اسلام بسيار زياد قرباني داده كه ديگر كشورها نداده‌اند. ما اعتراضي هم نمي‌كنيم عليه كدام كشور، ولي ما استثنائات خودمان را داريم، چون ما بسيار قرباني شديم در این راه. هدف ما اين است كه اسلام بايد من حيث حرف اول را باشد. بعدا همه چيز بايد بر طبق اصول اسلامي و چارچوب های اسلامي ساخته شود.
* فكر مي‌كنيد اين روند چقدر طول مي‌كشد، يعني چه زماني زنان و دختران به مدرسه و دانشگاه و محل کار خود برمي‌گردند؟
– در چند ماه اين مساله حل مي‌شود. امید من این است.
* درباره رابطه امارت اسلامي افغانستان و جمهوري اسلامي ايران. شما چه آینده ای مي‌بينيد؟ پروازها برقرار شده و مرزها فعال هستند و رفت و آمد دو طرف ادامه دارد ولي هنوز جمهوري اسلامي ایران مثل همه كشورهاي دنيا، امارت اسلامي افغانستان را به رسميت نشناخته. تقريبا امارت اسلامي الان تنها كشور و حكومت دنياست كه از طرف هيچ كشوري در دنيا به رسميت شناخته نشده است؟
– ما با جمهوري اسلامي ايران روابط حسنه داريم، روابط بسيار خوب داريم از قبل تا حال. هيات‌هاي جمهوري اسلامي ايران با ما رفت و آمد دارند.
* در آن زمان در بحث مبارزه با آمريكا، جمهوري اسلامي از نيروهاي امارت اسلامي يا طالبان حمايت مي‌كرد؟
– بله. حمايت سياسي مي‌كرد.
* حمايت تسليحاتي؟
– نه.
* چون بعضي گزارش‌ها مي‌آمد از رسانه‌هاي آمريكايي كه…
– نه هيچ كشور بيروني هم از لحاظ تسليحاتي
* حتی روسیه؟
– حتی روسیه. چون نمي‌توانستند. روسيه هم حمايت سياسي كرد، جمهوري اسلامي ايران هم حمایت سیاسی داشت، قطر هم داشت، كشورهاي متعدد داشتند. روابطشان با ما بسيار حسنه و خوب است. ما هم مي‌خواهيم با جمهوري اسلامي ايران روابط خوب و قوي داشته باشيم تا نزديكي بين دو ملت وجود داشته باشد، باور وجود داشته باشد و منافع مشترك هم داريم؛ تجارت مشترك، مرز مشترك، امنيت مشترك. اين را هم دنبال مي‌كنيم. مساله به رسميت‌شناختن هم اميد مي‌رود حل شود.
*پيش‌بيني شما از آينده چيست؛ هم در مورد به رسميت‌شناختن امارت اسلامي از طرف كشورهاي همسايه و قدرت‌هاي جهاني؟
– بسيار مهم است. براي ما هم به رسميت‌شناختن مهم است، چون يك كشوري هستيم كه مي‌خواهيم با كشورهاي ديگر هم زندگي كنيم و روابط ديپلماتيك داشته باشيم. و برای جهان هم مهم است، چون افغانستان ۲۰ سال قبل اگر به رسميت شناخته مي‌شد، جنگ نمي‌شد، چون ما روزنه‌ها و کانال های ارتباطی مي‌داشتيم. چيزهايي كه مشکل بود، از طريق گفتمان حل مي‌شد. اگر دروازه‌ها (درها) را ببنديم، طبعا در بيگانگي به‌سر مي‌بريم و اشتباه بسيار خرد هم كلان جلوه داده مي‌شود و به خطر و انفجار مي‌كشد.
بنابراين ما مي‌خواهيم با تمام كشورها روابط خوبي داشته باشيم، دنيا هم با ما روابط حسنه داشته باشند و تشويش‌هايي كه دارند، از طريق ديپلماتيك با ما شريك بسازند (با ما مطرح کنند)، ما مي‌توانيم قناعتشان را فراهم كنيم يا ما قناعت كنيم، يعني راه‌حل وجود دارد و بايد انزوايي قرار نگيرد و رسميت‌شناختن، حق مردم افغانستان و حق حكومت ما است و انجام شود.
شرايطي گذاشته نشود كه معقول نيست، پذيرفته‌شدني نيست، عملي نيست. ما مي‌خواهيم هرچه زودتر اين جريان، عملي شود كه ما به رسميت شناخته شويم و قابل اعتماد باشيم در دنيا و با دنيا رابطه خوبي داشته باشيم.
* در ايران هميشه در کنار نگرانی عام درباره مردم افغانستان نگرانی خاص هم در مورد حقوق شيعيان، حقوق هزاره‌ها وجود دارد كه در حكومت امارت اسلامي چه اتفاقي مي‌افتد؛ خبرهایی درباره تبعيض عليه آنها وجود دارد. درباره اتفاقاتي كه عليه اين بخش از جامعه افغانستان روي داده. خيلي‌ها مي‌گويند امارت اسلامي به لحاظ تركيبي كه دارد، تبعيض را به صورت خودكار و سیستماتیک اعمال مي‌كند.
– نه، چنين نيست. در حكومت ما تمام قانون مدنظر گرفته شده. از تمام نخبه‌ها و شخصيت‌هاي كابينه هستند. هزاره‌ها هم در كابينه‌ها هستند. در رده‌هاي مختلف هستند، تبعيض قائل نيستيم، چون در اسلام تبعيض جايز نيست، حرام است و ما پايبند اسلام هستيم. افغان‌ها حق دارند، حق زندگي، حق فعاليت اجتماعي، حق تجارت، حق همه انتظاراتي كه در يك كشور زندگي مي‌كنند را دارند. ما به آنها اين حق را مي‌دهيم.
به يك راستا پروپاگاندايي درست مي‌شود و ما هم مي‌شنويم، ولي رد مي‌كنيم. ما فكر تبعیضی نداريم، تلاش مي‌كنيم كه همه مسائل حل شود، در افغانستان اگر جنگي شده بعد از ۲۰ سال اشغال، مسائل قوميت بسيار بالا گرفته و امتیازات براین اساس تقسیم می شود كه به خير جامعه ما نبود، جامعه را تشويق مي‌كرد كه تبعيض بيشتر بسازد، هر كسي برای قوم خود پافشاري كند، امتيازطلبي كند از اين آيه كه مفيد نبود. ما مي‌خواهيم افغان باشيم، مسلمان باشيم كافي است. اقوام و مذهب و عقيده و باورهاي مختلفي كه در افغانستان است، جزو زيبايي‌هاي اين مملكت است.
* آيا امارت اسلامي به احزاب اجازه فعاليت آزادانه مي‌دهد؟
– طبعا. فعاليت‌هايي شايد در آنها باشد، اجازه فعاليتي باشد كه سالم است.
* اگر يك حزبي راه‌اندازي شود و اعلام كند ما مي‌خواهيم با امارت اسلامي مخالفت كنيم، مخالفت سياسي، نه مخالف نظامي.
– نه، كشور ما را شما مي‌بينيد كه از مخالفت‌ها بسيار درد و رنج دیده. شما ديديد در زماني كه جهاد بود، باعث دغدغه كشور ما شد، ولي هم در ۲۰ سال تنظيم‌هاي (گروه ها/ احزاب) مختلف داشتيم كشور به جای اینکه آباد شود، تقسيم شد، نفرت‌ها كاشته شد، دشمني‌ها بزرگ شد و اين چيزها خلاف منافع كشور است. ما كوشش مي‌كنيم احزاب فعاليت داشته باشد، ولي فعاليت سالم. تقابل و مخالفت متصور نیست.
* يعني اگر يك حزبي بخواهد اعلام كند مثلا ما مي‌خواهيم با امارت اسلامي (دولت طالبان) مخالف كنيم، ولي مخالفت سياسي، نه مخالف نظامي.
– اين مخالفت شايد از نظر اسلام جايز نباشد كه از حكومت كسي مخالفت داشته باشد يا اعلام كند. من مخالف سياسي باشم، سبب تنش مي‌شود.
* شما منع مي‌كنيد؟
– طبعا اجازه نیست. خلاف منافع كشور است.
شرح عکس: به سمت درب خروج وزارت فرهنگ دولت طالبان – کابل –
* اگر روزنامه‌نگاري بخواهد انتقادي كند از نخست وزير دولت امارت اسلامی (طالبان)، از وزير، از وزير خارجه امارت اسلامی چطور؟
– مي‌توانند، چون چنین چيزي بيشتر به معناي اصلاح است. هر كسي هم عيبي داشته باشد هم بايد پيدا كند.
* حتي اگر مثلا عليه نخست وزير دولت امارت اسلامي باشد؟
– بله، هر كسي.
* حتي بالاتر از نخست وزير ممكن است، يعني روزنامه‌نگاري مطلبي بنويسد…
– يك چيزي كه واقعيت باشد.
* اگر از نظر او انتقاد باشد، ولي از نظر شما واقعيت ندارد مثلا.
– از نظر، مهم نيست. مهم این است که واقعیت امر چه چیزی هست. اگر توهین بود اگر تخریب بود اجازه نیست. اگر انتقاد سالم باشد حضرت عمر – رضی الله عنه – در زمان خود می گوید دوست من کسی است که به ما انتقاد کند. امرای ما که از آنها بهتر نیستند. انتقاد پذیر هستند. انتقاد به خاطر اصلاح باشد.
* به نظر شما چرا نيروهاي دولت اشرف غني، دولت جمهوري اسلامي افغانستان در مقابل نيروهاي طالبان يا امارت اسلامي مقاومت نمي‌كردند؟
– آنها مي‌دانستند مقاومتشان جايي را نمي‌گيرد و در منافع آمريكا قرار دارند و نبايد ديگر از او حمايت كنند و به ما هم اعتماد كردند. چون ما هم به انها اعتماد دادیم.
* يعني شما قبل از عمليات‌هايتان رايزني می کردید؟
– تماس‌هايي داشتيم. در سطح ولسوالی ها و ولایات ( شهرستان ها و استان ها) ما تماس گرفتيم با آنها (با فرمانداران و استانداران)، آنها را اعتماد داديم كه شما را نمي‌كُشيم، دشمني با شما را نمي‌خواهيم، موضع شما خطری براي كشور ماست، براي دين ماست، براي منافع آمريكاست، از اين بگذريم. آنها هم به ما ارجاع شدند و به زندگی عادی خود بازگشتند.
شرح عکس: ورودی ساختمان وزارت فرهنگ افغانستان در حکومت طالبان / امارت اسلامی – کابل
* خبرهاي زيادي بود از اين‌كه نيروهاي پليس و ارتش دولت سابق افغانستان بعد از جنگ و تسلیم شدن، توسط نيروهاي امارت اسلامي يا طالبان كشته شدند، شكنجه شدند و آزار ديدند.
– نه، واقعيت ندارد. ما رد مي‌كنيم. بعضي مواقع خُرد و ريز در جنگ رخ داد كه از امارت اسلامي نبودند، افرادي انتقام‌جويي كردند كه ما آنها را دستگير كرديم، خلاء سلاح كرديم و حالا هم قضايايشان در محكمه است و جنايت انجام شده، ولي امارت اسلامي اصلا اجازه نمي‌دهد. عفو اعلام کردیم و کسی حق ندارد عفو را بشکند.
* نيروهاي ارتش و پليس دولت سابق افغانستان كه در اثر درگیری ها با طالبان به ایران پناه آوردند. بخشي را ايران دوباره تحويل امارت اسلامي (طالبان) داد. آنها در سلامت هستند يا مجازات شدند؟
– به خانه‌هايشان فرستاده شدند و اطمينان به آنها داده شد.
* چه تعدادي بودند؟
– صدها تن بودند.
*مجازاتي عليه اين‌ها صورت نگرفت؟
– نه. عفو شامل همه شد.
* در مصاحبه‌اي كه داشتيم، شما گفتيد موسيقي حرام است و منع مي‌شود در شبكه‌های تلویزیونی. برخی نظرات اسلامی هم در مورد بخشي از هنرها وجود دارد، مثل نقاشي، مجسمه‌سازي، عكاسي، مثل فيلمبرداري. سرنوشت اين فعاليت‌ها در دانشگاه ها و به صورت عام چه می شود؟
– چيزهايي كه شريعت اسلامي اجازه نمي‌دهد، شايد مشكل داشته باشد.
* يعني منع مي‌شود در دانشگاه؟
– شايد، ولي عكاسي كه توسط فلش گرفته مي‌شود، مشكلي ندارد.
* نقاشي؟
– يكي نقاشي زيرو است نقاشی جان دار است، يكي نقاشي درخت است.
* مثلا نقاشي انسان؟ مثلا يكي بيايد تصوير شما را بكشد؟
– شايد در يك بخشي مشكلاتي وجود داشته باشد.
* يعني تحصيلش منع مي‌شود؟
– شايد.
* اين موضوع را شما قاطعانه مي‌گوييد؟
– تا آن‌جا كه مربوط به ارگان‌هاي خود است.
* به آن ارگان‌ها يا همان شوراي علما كه صحبت كرديد؟
– این موضوع را ارگان‌هاي مختلف از محكمه اسلامي يا ارشاد و دعوه كه آنها ما برنخورديم، اگر بربخوريم، باز شايد يك بررسي صورت بگيرد.
شرح عکس: مقر نیروهای امنیتی طالبان در وزارت فرهنگ افغانستان – کابل
شرح عکس زیر” تابلوی اهداف چشم انداز افغانستان که در دولت سابق در وزارت فرهنگ نصب شده بود
شرح عکس زیر: دستیار سخنگوی طالبان – وزارت فرهنگ افغانستان – کابل
