تورم دو رقمی طولانی مدت در اقتصاد ایران باعث شده تا هر ایرانی به دنبال راه چاره‌ای برای فرار از کاهش ارز پول خود باشد. در این میان از آنجایی که سپرده‌گذاری در بانک، سودی پایین‌تر از نرخ تورم دارد، بسیاری از ایرانیان به دنبال سرمایه‌گذاری در بازارهای دارایی هستند که ارزش آن همزمان با نرخ تورم رشد می‌کند.
اما سرمایه‌گذاری در هر یک از این بازارها نیاز به میزان مشخصی سرمایه دارد. به عنوان مثال، سرمایه‌گذاری در بازار مسکن نیازمند سرمایه بالایی است؛ ولی در نقطه مقابل، سرمایه‌گذاری در بازارهایی مانند بورس و ارز، با هر میزان سرمایه‌ای ممکن است. سرمایه‌گذاری در بازارهایی مانند خودرو نیازمند سرمایه کمتری نسبت به مسکن می‌باشد؛ اما با این حال، سرمایه مورد نیاز برای فعالیت در آن همچنان بالا است.
تبدیل کالاهایی مانند خودرو و مسکن از کالاهای مصرفی به سرمایه‌ای، یکی از معلول‌های نرخ بالای تورم، نرخ بهره حقیقی منفی، و موانع بسیار بر سر راه تولید است؛ به عنوان مثال، نظام مالیاتی در ایران به گونه‌ای است که فعالیت‌های کارآفرینانه را تنبیه و فعالیت‌های سوداگرایانه را تشویق می‌کند؛ اما چطور می‌توان علایق مردم به سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف را تشخیص داد.
چگونه علایق سرمایه‌گذاری مردم را رهگیری کنیم؟
پاسخ دادن به این سوال از راه‌های مختلفی امکان پذیر است. مراکز معتبر در سرتاسر دنیا، از روش‌هایی مانند نظرسنجی از فعالین اقتصادی، نظرسنجی از گروهی از مردم، بررسی کلمات به کار رفته در مجلات معتبر اقتصادی، بررسی نتایج جستجو در فضای مجازی به تحلیل علایق سرمایه‌گذاری مردم می‌پردازند.
به عنوان مثال، برخی از مراکز معتبر در سر تا سر دنیا و ایران، نظرسنجی‌هایی را در وبسایت خود قرار می‌دهند تا دنبال‌کنندگان نظر خود را در مورد بازارهای دارایی در بازه زمانی مشخص شده اعلام کنند. برای بررسی تخصصی‌تر، برخی از مراکز اقدام به نظرسنجی از گروهی خاص می‌کنند. به عنوان مثال، در نظرسنجی آنان از فعالین بازارهای دارایی و یا فعالین اقتصادی سوال می‌شود.
بسیاری از مراکز نیز از طریق بررسی عناوین به کار رفته در مجلات و وبسایت‌های خبری، و یا استفاده از نتایج جستجو در یک موقعیت مکانی و بازه زمانی مشخص شده به علایق سرمایه‌گذاری مردم پی می‌برند. از این روش در بسیاری از پایان‌نامه‌ها و مقالات علمی نیز استفاده می‌شود.. در نهایت نتایج حاصل از روش‌های فوق، دید جالبی نسبت به علایق مردم به بازارهای دارایی نشان می‌دهد که می‌تواند سرمایه‌گذاران و سایر گروه‌هایی که به سرمایه‌گذاری علاقه‌مند هستند را در سرمایه‌گذاری و کسب بازدهی بیشتر یاری کند. این نتایج همچنین می‌تواند برای سیاست‌گذار اقتصادی نیز مفید واقع شود.
ایرانیان در ۱۲ ماه گذشته به کدام بازار بیشتر علاقه داشتند؟
داده‌های گوگل نشان می‌دهد ایرانیان در بازه زمانی دی ماه سال ۱۴۰۱ الی دی ماه سال ۱۴۰۲، بیشترین جست و جو را در مورد بازار طلا داشته‌اند. داده‌های مقایسه‌ای گوگل، نتایج را بر اساس میزان محبوبیت، در بازه‌ای بین ۰ تا ۱۰۰ نشان می‌دهد؛ هرچه عدد به ۱۰۰ نزدیک‌تر باشد، در مقایسه با سایرین از محبوبیت بیشتری برخوردار است. از سوی دیگر، هرچه امتیاز پایین‌تر باشد، محبوبیت آن عبارت در موتور جست و جوی گوگل پایین‌تر بوده است.
میانگین امتیاز کلیدواژه قیمت طلا در بازه زمانی مشخص شده، ۴۲ بوده است. همچنین جست و جوی کلیدواژه قیمت طلا در ماه‌های بهمن و اسفند سال ۱۴۰۱ و همچنین مهر و خرداد سال ۱۴۰۲، به صورت ناگهانی افزایش یافته است. این مسأله نشان می‌دهد توجه جست و جو کنندگان ایرانی در تاریخ‌های ذکر شده، به طور ناگهانی به بازار طلا جذب شده است.
پس از بازار طلا، بیشترین جست و جوی ایرانیان در مورد بازار ارز بوده است. برای نشان دادن علاقه ایرانیان به بازار ارز، از کلیدواژه دلار استفاده شده است. میانگین امتیاز کلیدواژه دلار در بازه زمانی ذکر شده، ۱۹ بوده است. همچنین جست و جوی کلیدواژه دلار در ماه‌های بهمن و اسفند سال ۱۴۰۱، و همچنین مهر و خرداد سال ۱۴۰۲، به صورت ناگهانی افزایش یافته است. این مسأله نشان می‌دهد توجه جست و جو کنندگان ایرانی در تاریخ‌های ذکر شده، به طور ناگهانی به بازار دلار جذب شده است.
جست و جوی بالای مردم در مورد بازار طلا و ارز در بازه زمانی ذکر شده، می‌تواند نشان انتظارات تورمی بیشتر در این بازارها، نسبت به سایر بازارها باشد.
پس از بازار طلا و ارز، بیشترین جست و جوی مردم مربوط به بازار مسکن بوده است. میانگین امتیاز کلیدواژه مسکن در بازه زمانی ذکر شده، ۸ بوده است. . همچنین جست و جوی کلیدواژه مسکن در ماه‌های فروردین، خرداد، و دی ماه سال ۱۴۰۲، به طور ناگهانی افزایش داشته است. این مسأله نشان می‌دهد توجه جست و جو کنندگان ایرانی در تاریخ‌های ذکر شده، به طور ناگهانی به بازار مسکن جذب شده است.
بیشترین جست و جوی مردم با اختلاف کمی نسبت به بازار مسکن، مربوط به بازار بورس می‌باشد. میانگین امتیاز کلیدواژه بورس در بازه زمانی ذکر شده، ۶ بوده است. همچنین جست و جوی کلیدواژه بورس در ماه‌های دی و بهمن سال ۱۴۰۱، و همچنین ماه‌های فروردین و اردیبهشت سال ۱۴۰۲، رشد ناگهانی داشته است. این مسأله نشان می‌دهد توجه جست و جو کنندگان ایرانی در تاریخ‌های ذکر شده، به طور ناگهانی به بازار بورس جذب شده است.
برای بررسی میزان علاقه مردم به سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها، از کلیدواژه بیت کوین استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد مردم جست و جوی بسیار پایین برای بیت کوین در ۱۲ ماه گذشته داشته‌اند. شاید بتوان پایین بودن این میزان جست و جو را از طریق افزایش نرخ بهره فدرال رزرو، و سخت‌تر شدن سرمایه‌گذاری در این بازار برای ایرانیان توضیح داد.
از طرفی بازار خودرو از نتایج فوق حذف شده است. دلیل آن این است که خودرو بیشتر از سایر موارد ذکر شده جنبه مصرفی دارد. با این حال، نباید از کارکرد سرمایه‌ای آن صرف نظر کرد. در صورتی که بیت کوین را از نتایج جست و جو حذف کرده و کلیدواژه قیمت خودرو را اضافه کنیم، خودرو پس از بازار طلا و ارز، در جایگاه سوم علایق ایرانیان برای سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرد.
نمودار زیر، محبوبیت کلیدواژه‌های ذکر شده بر اساس نتایج گوگل را نشان می‌دهد.
کدام استان‌ها بیشتر برای طلا جست و جو می‌کنند؟
بیشترین محبوبیت برای کلیدواژه قیمت طلا در ایران، به ترتیب مربوط به استان‌های لرستان، چهار محال و بختیاری، ایلام، همدان، و کهگیلویه و بویر احمد می‌باشد. استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان، خوزستان، فارس، و مازندران، کمترین جست و جو برای کلیدواژه قیمت طلا را داشته‌اند.
کدام استان‌ها بیشتر برای دلار جست و جو می‌کنند؟
بیشترین محبوبیت برای کلیدواژه دلار در ایران، به ترتیب مربوط به استان‌های مازندران، تهران، آذربایجان غربی، گیلان، و خوزستان می‌باشد. استان‌های زنجان، چهار محال و بختیاری، لرستان، کهگیلویه و بویر احمد، و قزوین، کمترین جست و جو برای کلیدواژه دلار را داشته‌اند.
کدام استان‌ها بیشتر برای مسکن جست و جو می‌کنند؟
بیشترین محبوبیت برای کلیدواژه مسکن در ایران، به ترتیب مربوط به استان‌های قم، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان، و خراسان جنوبی می‌باشد. استان‌های آذربایجان غربی، لرستان، ایلام، آذربایجان شرقی، و مازندران، کمترین جست و جو برای کلیدواژه مسکن را داشته‌اند.
کدام استان‌ها بیشتر برای بورس جست و جو می‌کنند؟
بیشترین محبوبیت برای کلیدواژه بورس در ایران، به ترتیب مربوط به استان‌های زنجان، تهران، سمنان، البرز، و قزوین می‌باشد. استان‌های چهار محال و بختیاری، کردستان، قم، همدان، و ایلام، کمترین جست و جو برای کلیدواژه بورس را داشته‌اند.
کدام استان‌ها بیشتر برای بیت کوین جست و جو می‌کنند؟
بیشترین محبوبیت برای کلیدواژه بیت کوین در ایران، به ترتیب مربوط به استان‌های خوزستان، هرمزگان، کردستان، آذربایجان غربی، و بوشهر می‌باشد. استان‌های سمنان، قم، خراسان جنوبی، تهران، و کهگیلویه و بویر احمد، کمترین جست و جو برای کلیدواژه بیت کوین را داشته‌اند.
کدام استان‌ها بیشتر برای خودرو جست و جو می‌کنند؟
بیشترین محبوبیت برای کلیدواژه قیمت خودرو در ایران، به ترتیب مربوط به استان‌های اردبیل، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، کرمان، و آذربایجان غربی می‌باشد. استان‌های قم، تهران، اصفهان، آذربایجان شرقی، و خراسان رضوی، کمترین جست و جو برای کلیدواژه قیمت خودرو را داشته‌اند.
نظرسنجی‌ها چه می‌گوید؟
طبق گزارش مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران، از بین ۱۲ هزار نفر موجود در نظرسنجی این مرکز، ۳۳.۳ درصد پاسخ داده‌اند که ترجیح می‌دهند پس انداز خود را در بازار زمین و مسکن سرمایه‌گذاری کنند. ۲۰.۷ درصد از شرکت‌کنندگان ترجیح می‌دهند تا پس‌اندازشان را در طلا و سکه سرمایه‌گذاری کنند. ۱۵.۲ درصد سرمایه‌گذاری در بانک، و ۲.۷ درصد دلار و ارز را ترجیح می‌دهند. همچنین ۲.۷ درصد از شرکت‌کنندگان به سرمایه‌گذاری در بازار خودرو، ۱.۳ درصد در بازار بورس، و ۱.۳ درصد در رمزارزها و بازارهای جهانی تمایل به سرمایه‌گذاری دارند.
چرا مردم به سرمایه‌گذاری در بازار مسکن و طلا علاقه دارند؟
چه در نتایج جست و جو، و چه در نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران، مسکن و طلا جزو علاقه‌مندی‌های مردم برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. دلیل آن این است که این دو بازار شناخته شده‌ترین بازار برای ایرانی‌ها به شمار می‌روند. از سوی دیگر، ریسک سرمایه‌گذاری در بازار رمز ارزها و بورس، علارقم بازدهی آن بالا است.
سرمایه‌گذاری در بازار خودرو نیز نیازمند سرمایه و دانش مرتبط با خودرو می‌باشد. سرمایه‌گذاری در بازار مسکن نیاز به سرمایه بسیار بالایی دارد اما رشد قیمتی بالای آن در یک دهه گذشته، و همچنین جنبه مصرفی آن، ایرانیان را به سرمایه‌گذاری در این بازار علاقه‌مند می‌کند. بازار سکه و طلا نیز به دلیل اینکه می‌توان با سرمایه اندکی در آن سرمایه‌گذاری کرد، بازاری محبوب برای حفظ ارزش پول می‌باشد..
بازدهی در کدام بازار بیشتر بوده است؟
بر اساس داده‌های شبکه اطلاع رسانی طلا و ارز، قیمت ربع سکه در پایان آذرماه سال ۱۴۰۲ به میزان ۱۳.۴ درصد نسبت به اسفند ماه سال ۱۴۰۱ کاهش یافته؛ ضمن اینکه در بازه زمانی مشابه، قیمت طلا در بازار آمریکا رشدی ۴.۵۲ درصدی را تجربه کرده است. همچنین طلای ۱۸ عیار در بازار ایران کاهشی ۶.۶۹ درصدی را تجربه کرده است.
بیشترین بازدهی، مربوط به بیت کوین می‌باشد. در بازه زمانی ذکر شده، بازدهی بیت کوین ۵۷.۸ درصد می‌باشد. البته باید توجه داشت ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار بسیار بالا است. همچنین در میان بازارهای داخلی، بیشترین بازدهی مربوط به مسکن و بورس می‌باشد. در حالی که نرخ دلار کاهشی ۷.۱ درصدی را تجربه کرده، قیمت مسکن ۱۳.۵ درصد، و شاخص کل بورس ۱۲.۷ درصد رشد داشته است.
در عین حال، با توجه به نرخ بهره ۲۰ درصدی، سرمایه‌گذاری در بانک در بازه زمانی ذکر شده ۱۵ درصد بازدهی به همراه داشته است. همچنین طبق گزارش مرکز آمار ایران، شاخص قیمت مصرف‌کننده در بازه زمانی پایان اسفند ماه سال ۱۴۰۱ الی پایان آذر ماه سال ۱۴۰۲، از ۱۷۴.۱ به ۲۱۷ رسیده و رشدی ۲۴.۶ درصدی را تجربه کرده است. در واقع می‌توان گفت بازارهای داخلی در سال ۱۴۰۲ تا کنون نسبت به نرخ تورم رشد پایین‌تری را تجربه کرده‌اند.
