پایگاه تحلیلی آمریکایی «War on the rock»، که مقالات تفصیلی در حوزه‌های استراتژیک، دفاعی و سیاست بین‌الملل منتشر می کند، در مقاله‌ای(۸ سپتامبر) به قلم نکیسا جهانبانی، محمد نجار، بنجامین جانسون، غالب بنجامین و محمد العبیدی به بررسی تهدیدات فزاینده‌ی نیروهای ایالات متحده و متحدان آن توسط ظرفیت پهپادی جمهوری اسلامی و متحدان آن پرداخته است.
طبق دعاوی این مقاله، معادله‌ی مقابله و بازدارندگی آمریکا و متحدان آن در برابر نیروی پهپادی ایران که در اختیار متحدان آن قرار گرفته است، در حال حاضر کاملا به ضرر آن‌هاست و طبق توصیه نویسندگان، آمریکا باید از طریق به کارگیری همه‌ی ظرفیت‌ها نظامی، اطلاعاتی، مالی و دیپلماتیک خود تا دیر نشده فکری به حال این معادله‌ی ناتراز بکند. به نظر نویسندگان، حتی موفقیت آمریکا و متحدان در هدف قرار دادن پهپادهای ایرانی(با ظرفیت‌ها و فناوری‌های مقابله‌ای کنونی)، یک شکست است، چرا که هدف قرار دادن پهپاد ۲۰ هزار دلاری با موشک نیم میلیون دلاری، اگر شکست نباشد، موفقیت هم نیست.
**بدیهی است که همه‌ی ادعاهای مطرح شده در این متن مورد تایید ما نیست و ترجمه و بازنشر آن صرفا جهت اطلاع‌رسانی است. **
در ۶ سپتامبر، حمله سه‌ساعته هواپیماهای بدون سرنشین روسیه به اودسا به زیرساخت‌های کشاورزی و بندری آسیب رساند و یک غیرنظامی را کشت. از ۳۳ سلاح هوایی که روسیه پرتاب کرد، ۲۵ فروند پهپاد شاهد ساخت ایران بود. این حمله در چارچوب گسترده‌تری از همکاری هواپیماهای بدون سرنشین ایران و روسیه، در بحبوحه گزارش‌های اخیر مبنی بر ساخت هزاران پهپاد توسط روسیه با کمک ایران، رخ می‌دهد. این حمله همچنین یک واقعیت غیرقابل‌انکار را نشان می دهد: هواپیماهای بدون سرنشین به طور فزاینده بخشی از درگیری منطقه‌ی حائل بین ایران و ایالات متحده هستند. این درگیری اکنون فراتر از خاورمیانه(جایی که دو کشور مدت‌هاست در وضعیتی بین جنگ و صلح زندگی می‌کنند)، نیز گسترش یافته است، به مناطقی دورتر، از جمله اوکراین.
استفاده از پهپادهای ایرانی یک مسیر نگران‌کننده را دنبال می کند: هرچه این پهپادها بیشتر تکثیر شوند، مرگبارتر و پیچیده‌تر می شوند. ایران سامانه‌های پهپاد خود را، قبل از تحویل آن‌ها به روسیه در مقیاس بزرگ در جریان درگیری‌های اوکراین، با فروش به شبکه‌ی نیابتی خود، آزمایش و پالایش کرد و پهپادها و کارخانه‌های تولیدی آن نیز اخیراً در آمریکای جنوبی، آفریقا و آسیای مرکزی ظاهر شده‌اند.
هرچه این پهپادها بیشتر گسترش یابند، احتمالاً سایه‌ی تهدید ایران برای نیروهای ایالات متحده و متحدانش در خاورمیانه و فراتر از آن، بلندتر خواهد شد. ایالات متحده و متحدانش می‌توانند با افزایش تلاش‌ها برای ایجاد اختلال در توسعه هواپیماهای بدون سرنشین ایران، مانند ارائه سامانه‌های دفاع هوایی برای مقابله با پهپادهای ایرانی در صحنه‌های درگیری کنونی مانند اوکراین، و تحریم مؤثرتر ایران و شرکای آن که این پهپادها را تولید و استفاده می‌کنند، مقابله کنند.
روند حملات مورد حمایت ایران از سال ۲۰۲۰
افزایش استفاده و تکثیر پهپادهای ایرانی را می توان به وضوح در دو صحنه سنتی درگیری منطقه خاکستری بین ایران و ایالات متحده مشاهده کرد: عراق و سوریه.
حملات پهپادی تحت حمایت ایران علیه تأسیسات دیپلماتیک و نظامی ایالات متحده در این دو کشور در اوایل سال ۲۰۲۱ و پس از حمله ژانویه ۲۰۲۰ ایالات متحده آمریکا که منجر به [شهادت] سرلشکر قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد، کلید خورد. در حالی که نیروهای آمریکایی در اکثر موارد با موفقیت با این حملات مقابله کرده‌اند، آن‌ها به عنوان ابزار مهمی برای تهران ظاهر شده‌اند. این پهپادها به ایران اجازه می‌دهند تا علیه اهداف آمریکا در عراق و سوریه درگیر شود و در عین حال از جنگ روسیه علیه اوکراین نیز پشتیبانی کند. این امر ایالات متحده و متحدانش را مجبور به حفظ حضور در این منطقه می‌کند و در عین حال ظرفیت آن‌ها را برای پاسخ‌های نظامی سنتی محدود می‌کند.
ایران از زمان جنگ ایران و عراق، در عراق و سوریه نفوذ داشته است، اما به دنبال خلاء قدرت ایجاد شده در عراق پس از مداخله ایالات متحده در سال ۲۰۰۳، این نفوذ به شدت گسترش یافت. ایران مستقیماً و از طریق نیروهای نیابتی موجود و جدید مانند سازمان بدر، نفوذ سیاسی و نظامی خود را در بغداد برای مقابله با حضور ایالات متحده افزایش داد. یک دهه بعد، در سال ۲۰۱۲، ارتش و نیروهای نیابتی ایران، مانند کتائب حزب‌الله و عصائب اهل الحق، و همچنین حزب الله لبنان، به سوریه گسترش یافتند تا از مبارزه رئیس جمهور بشار اسد علیه یک خیزش بزرگ داخلی و دولت اسلامی حمایت کنند. این گسترش، جای پای ایران را در سوریه محکم و ایجاد یک کریدور مستقیم زمینی و هوایی را از طریق عراق به لبنان، تقویت حضور ژئوپلیتیکی ایران و تحکیم نفوذ آن را در سراسر خاورمیانه تسهیل کرد. گروه های مستعار مانند اَلویه الوعد الحق(ترجمه شده به عنوان «تیپ های تعهد واقعی») به صورت هماهنگ یا به دستور گروه های ارشد عمدتا تحت حمایت ایران (در این مورد، کتائب حزب الله) در این منطقه کار می کنند.
از سال ۲۰۲۰، حملات راکتی، پهپادی، خمپاره‌ای و بمب‌های دست‌ساز توسط این گروه‌ها تقریباً چهار برابر شده است. در حالی که موشک‌ها از سال ۲۰۱۷ به طور عمده سلاح ترجیحی برای حملات مورد پشتیبانی ایران بوده‌اند، حداقل ۲۸ حمله پهپادی از ژانویه ۲۰۲۱ رخ داده است. از این تعداد، ۱۰ مورد حمله موفقیت‌آمیز محسوب می‌شوند(موفق یعنی اگر حداقل یک پهپاد بتواند در هدف منفجر شود) و ۱۵ فروند خنثی شدند (یعنی اگر حداقل با یکی از پهپادهای حاضر در حمله به طور موثر مقابله شود). در سال ۲۰۲۱، هواپیماهای بدون سرنشین در حداقل ۲۴ درصد از حملات مورد حمایت ایران (که در مجموع حداقل ۶۶ مورد بود) استفاده شد، در حالی که در سال ۲۰۲۲، هواپیماهای بدون سرنشین حداقل ۲۰ درصد از کل حملات (که در مجموع حداقل ۴۵ مورد بود) را تشکیل می دادند. تا به امروز در سال ۲۰۲۳، چهار مورد از حداقل ۹ حمله مورد حمایت ایران که در منابع آشکار گزارش شده است، از هواپیماهای بدون سرنشین استفاده کردند – تقریباً ۴۴ درصد – اما هنوز خیلی زود است که بگوییم آیا این نشان دهنده افزایش قابل توجه در نوع سلاح است یا خیر.
طبق منابع اَشکار، از سال ۲۰۲۱، نزدیک به دو برابر تعداد حملات هواپیماهای بدون سرنشین علیه تأسیسات دیپلماتیک و نظامی ایالات متحده در عراق در مقایسه با سوریه ثبت شده است، اگرچه این ممکن است به دلیل کمبود اطلاعات در مورد مناطق دورافتاده سوریه باشد.
روابط دوجانبه نیز ممکن است نقش داشته باشد: به عنوان مثال، حملات بیشتری در نیمه اول سال ۲۰۲۲ رخ داد، زمانی که عراق پس از انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱ در آشفتگی سیاسی قرار داشت. این نشان می‌دهد که ایران احساس می‌کند زمانی که متحدی همسو با تهران در بغداد در قدرت نباشد، می‌تواند حملاتی را انجام دهد. این حملات می تواند منعکس کننده فشار فزاینده تهران بر واشنگتن و بغداد به دلیل بحران ارزی جاری کشور باشد.
اخیراً ایالات متحده تحقیقات در مورد پولشویی را تشدید کرده و جریان دلار به بغداد را محدود کرده است. این تأثیر منفی بر ایران گذاشت که از جریان دلارهای آمریکا برای مقابله با تورم شدید و تحریم ها سود می برد.
تکثیر پهپادها در شبکه‌ی نیابتی
ایران از دهه ۱۹۸۰ پهپادهای خود را توسعه داده است، زمانی که توسعه این فناوری را برای به دست آوردن مزیت در طول جنگ ایران و عراق آغاز کرد. این پهپادها از اوایل دهه ۲۰۰۰ از تهران به سمت نیروهای نیابتی سرازیر شدند. در درجه اول، ایران قابلیت‌های پهپاد – و همچنین راکت و موشک – را به مناطقی که قبلاً سامانه‌های تسلیحاتی دیگر را منتقل می کرد، صادر کرده است.
به عنوان مثال، شواهد نشان می‌دهد که ایران فناوری تولید پهپاد را به شورشیان حوثی در یمن منتقل کرده و در تولید آن‌ها مشاوره داده است و به آن‌ها اجازه می‌دهد این سامانه‌ها را به صورت محلی تولید کنند. همچنین انتقال فناوری هواپیماهای بدون سرنشین به حزب الله لبنان و حماس در نوار غزه انجام شد. صادرات دانش تخصصی برای تسهیل تولید داخلی، امکان انکار قابل قبولی را برای ایران فراهم می کند. فناوری هواپیماهای بدون سرنشین که توسط حوثی‌ها [انصارالله] در یمن، کتائب حزب‌الله در عراق و حماس در نوار غزه برای حمله به نیروهای آمریکایی یا شرکای آن‌ها استفاده می‌شود، در ایران قابل ردیابی است.
چندین سامانه هواپیمای بدون سرنشین دیگر نیز مسیر مشابهی را به سمت حزب الله و همچنین نیروهای نیابتی فلسطین و عراق دنبال کرده‌اند. پهپادهای ایرانی در اتیوپی نیز ظاهر شده اند و بنا به گزارش ها در ونزوئلا و تاجیکستان تولید می شوند. گفته می شود که بولیوی و بلاروس نیز در حال مذاکره برای دریافت پهپادهای ایرانی هستند که دومی به طور بالقوه آن‌ها را تولید می کند. هرچه این پهپادها بیشتر تکثیر شوند، بهتر می شوند – ایران پهپادهایی مانند قاصف-۱ را در اختیار شرکای خود مانند حوثی ها قرار می دهد که به نوبه خود آن‌ها را توسعه می دهند مرگبارتر می سازند و از این پهپادها در حملات علیه پایگاه های آمریکا در سوریه استفاده می کنند(مانند آن‌چه در مارس امسال رخ داد). به عنوان مثال، قاصف-۱ در مقایسه با مدل‌های قدیمی‌تر مانند ابابیل-۲، زمان پرواز را نزدیک به ۶۰ درصد بهبود بخشیده و برد را دو برابر کرده است.
فناوری پهپاد و تکثیر دانش نیز توسط گروه‌های شبکه تهدید ایران، یک شبکه نیابتی متشکل از نمایندگان غیردولتی و شرکای تحت حمایت ایران که در سال‌های اخیر در پیکربندی غیرمتمرکزتری با یکدیگر همکاری می‌کنند، تقویت شده است. اعضای «محور مقاومت» – نهادهایی مانند حزب‌الله،
حوثی‌ها و گروه‌های مورد حمایت ایران در فلسطین، سوریه و عراق – از دهه ۱۹۸۰ با یکدیگر و ایران همکاری کرده‌اند. این گروه ها در انتقال فناوری هواپیماهای بدون سرنشین نیز نقش حیاتی دارند. ظاهراً حزب‌الله گردان‌های فاطمیون، شبه‌نظامیان وابسته به سپاه پاسداران را که عمدتاً از جنگجویان افغان تشکیل شده‌اند، در عملیات هواپیماهای بدون سرنشین در سوریه آموزش داده است.
در آوریل ۲۰۲۲، گزارش هایی مبنی بر وجود کارگاه‌های حزب الله برای ساخت و تعمیر هواپیماهای بدون سرنشین و سایر سلاح ها در حمص سوریه منتشر شد. بر اساس گزارش ها، حزب الله همچنین در سال ۲۰۱۹ به کتائب حزب‌الله در عراق و حوثی‌ها در سال ۲۰۱۸ آموزش هواپیماهای بدون سرنشین ارائه کرد.
برد پهپادهای ایرانی نشانگر چالش‌های مقابله با آن‌ها را، به واسطه‌ی تکثیر آن‌ها در خاورمیانه و فراتر از آن است و تعداد فزاینده‌ای از مراکز ایالات متحده و متحدانش را در معرض خطر قرار می‌دهد. حملات هواپیماهای بدون سرنشین در تابستان ۲۰۲۲ نشان دهنده تمایل بازیگران تحت حمایت ایران برای پرتاب های فرامرزی است، روندی نگران‌کننده هم از بابت کُشندگی و هم از بابت {دشوارتر شدن} بررسی نقطه مبدا شلیک. به عنوان مثال، حمله ۱۵ اوت ۲۰۲۲ به پادگان التنف از سایت جرف‌الصخر (که اخیراً به جرف‌النصر تغییر نام داده است) انجام شد که برای حملات پهپادی تحت حمایت ایران به عربستان سعودی و امارات متحده مورد استفاده قرار گرفت.
پهپاد صماد-۳ (که توسط ارتش ایالات متحده به عنوان KAS-۰۴ نیز شناخته می شود) بخشی از خانواده پهپادی بود که در اختیار حوثی ها قرار گرفت و بعداً توسط خود حوثی‌ها تکثیر شد و برد آن تقریباً ۱۰۰۰ مایل گزارش شده است. این شعاع از جرف الصخر به تنهایی طیفی از اهداف را از خلیج عمان، اسرائیل، لبنان و قبرس تا دریای مدیترانه، تا دریای خزر و نزدیک به استانبول را پوشش می دهد.
هواپیماهای بدون سرنشین در مناقشه اوکراین
یکی از مهم‌ترین کاربردهای پهپادهای ایرانی در درگیری در سال‌های اخیر در جنگ روسیه و اوکراین بوده است. پس از هفته‌ها انکار در ابتدا مبنی بر تامین پهپادهای روسیه، ایران در نوامبر ۲۰۲۲ اعتراف کرد که این پهپادها را در اختیار مسکو قرار داده است، اما ادعا کرد که آن‌ها برای کاربرد علیه اوکراین نیستند.
وزیر امور خارجه ایران گفت که این پهپادها، ماه ها قبل از درگیری به روسیه عرضه شده بود. با این حال، نیروهای اوکراینی از اکتبر ۲۰۲۲ پهپادهای ایرانی را در میدان نبرد سرنگون کرده‌اند و ایالات متحده در ژوئیه ۲۰۲۲ به حضور این پهپادها اشاره کرد. از زمانی که آن‌ها به دخالت خود اعتراف کردند، میزان پشتیبانی پهپادهای ایران از تلاش‌های جنگی روسیه عمیق‌تر شده است. تحقیقات نوامبر ۲۰۲۲ واشنگتن پست همچنین نشان داد که روسیه اقداماتی را برای مونتاژ پهپادهای ایرانی در داخل مرزهای خود انجام داده است.
برخی از پهپادهای مورد استفاده در حملات مورد حمایت ایران در عراق و سوریه – به ویژه شاهد ۱۳۶ – در اوکراین نیز برای هدف قرار دادن زیرساخت های حیاتی مورد استفاده قرار گرفتند. این مدل شاهد دارای برد ۱۵۵۰ مایلی (۵۰۰ مایل طولانی تر از صماد-۳) و ظرفیت مهمات ۸۸ پوندی است. طبق گزارش ها، شناسایی شاهد-۱۳۶ توسط رادار دشوار است و گفته می شود که در حملات فوجی از آن استفاده می شود.
طبق برخی گزارش‌ها، این مدل پهپاد که به نام روسی “Geran-۲” تغییر نام داد، سیستم های ناوبری خود را بهبود بخشیده است. نیروهای روسیه می توانند یک پهپاد را برای حمله به بخش زیادی از اوکراین از بیشتر مقرهای روسیه در داخل و خارج از مرزهای آن بفرستند. این پهپادها در حجم قابل توجهی مستقر هستند: در حمله اخیر روسیه، پدافند هوایی اوکراین ۳۱ فروند از ۳۶ پهپاد شاهد ۱۳۱/۱۳۶ و چندین موشک را سرنگون کرد. نگرانی‌های فزاینده‌ای وجود دارد که نوع جمع و جورتر شاهد، یعنی شاهد-۱۰۱، که قبلاً در حملات عراق دیده شده بود، نیز در اختیار روسیه قرار گیرد.
توسعه‌ی روسی نه تنها این پهپادها را بهتر کرده است، بلکه روسیه نیز روش جدیدی را برای استفاده از آن‌ها نشان داده است. برخلاف استفاده‌ی کم و بیش از پهپادهای ایرانی در درگیری‌های کم‌شدت خاورمیانه، استفاده روسیه از هواپیماهای بدون سرنشین در اوکراین وسعت و حجم بالایی دارد. در حالی که نیروهای نیابتی ایران از پهپادهای نظامی در حملات خود برای محدودکردن تلفات استفاده می‌کنند، شدت و ماهیت جنگ در اوکراین به این معناست که از پهپادهای نظامی و تجاری در عملیات روزانه استفاده می‌شود. روسیه از پهپادهای ارزان قیمت شاهد-۱۳۶ برای غلبه بر سیستم‌های دفاع هوایی اوکراین که تهدیدی بزرگ برای هواپیماهای جنگنده روسیه بر فراز اوکراین هستند، استفاده کرده است.
روسیه از پهپادهای بال ثابت و کوادکوپتر در عملیات خرابکاری و اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی خود استفاده کرد. علاوه بر این، مهمات پرسه‌زن روسیه تانک ها و واحدهای توپخانه اوکراینی را هدف قرار داده است. این استقرار گسترده پهپاد اوکراین را مجبور می‌کند تا ذخایر موشک‌های گران‌قیمت دفاع هوایی خود را افزایش دهد و بهترین‌ها را در سیستم‌های دفاع هوایی، که ایالات متحده و متحدانش برای تهیه آن‌ها تلاش کرده‌اند، به کار گیرد. این به نوبه خود الگویی را برای دیگر دشمنان برای استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین برای مقابله با قدرت نظامی بزرگی مانند ایالات متحده ارائه کرده است.
اخلال در حملات پهپادهای تحت حمایت ایران
ایالات متحده تلاش کرده است تا فناوری هواپیماهای بدون سرنشین ایران را نابود کند و به صراحت اعلام کرده است که حملات پهپادی قابل تحمل نخواهد بود. از حداقل ۲۸ پهپاد پرتاب شده در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ علیه تأسیسات دیپلماتیک و نظامی ایالات متحده در عراق و سوریه، حداقل ۲۰ فروند در اقدامات دفاعی پایگاه توسط نیروهای ایالات متحده و ائتلاف رهگیری شدند.
در ۴ ژانویه ۲۰۲۲، گزارش شده است که ائتلاف بین‌المللی دو هواپیمای بدون سرنشین مملو از مواد منفجره را در حال نزدیک شدن به پایگاه هوایی عین الاسد، پایگاهی عراقی که میزبان نیروهای ایالات متحده و ائتلاف است، سرنگون کرد. اقدام دفاعی پایگاه تنها یکی از حداقل ۱۰ اقدام دفاعی ضدپهپاد بود که توسط نیروهای آمریکایی و ائتلاف در عراق از زمان نصب سامانه‌های پدافند هوایی در این کشور انجام شد.
سامانه‌های ضد موشک، ضدتوپخانه و ضدخمپاره‌ای که ایالات متحده در مارس و ژوئیه ۲۰۲۰ در عراق نصب کرده بود، در برابر پهپادها مؤثر بوده است. طبق گزارش‌ها، از زمان نصب، این سیستم‌ها حداقل با ۵۰ درصد از حملات هواپیماهای بدون سرنشین مقابله کرده‌اند، که تفاوت ملموسی با رقم ۲۰ درصد مقابله‌ی آن‌ها با حملات موشکی، داشته است. بر اساس گزارش های منابع آشکار، سیستم‌های ضد موشک، توپخانه و خمپاره پس از فعال شدن، ۷۰ درصد از حملات پهپادها را متوقف کردند. با این حال، این روش اگرچه موثر است، اما تعداد حملات هواپیماهای بدون سرنشین نیز در حال افزایش است و نیروهای ایالات متحده و ائتلاف تنها در معرض تهدید بیشتری قرار می گیرند. علاوه بر این سیستم‌های پیشرفته، باید توسعه و سرمایه‌گذاری مداوم روی سیستم‌های هوایی بدون سرنشین مانند پاسخ‌دهنده عملیاتی تاکتیکی با قدرت بالا (THOR) و تفنگ‌های ضد پهپاد دستی هم انجام شود.
نیروهای آمریکایی تأسیسات تولید پهپاد را نیز هدف قرار داده‌اند. در ۲۷ ژوئن ۲۰۲۱، پس از چندین حمله پهپادی به نیروهای ایالات متحده و نیروهای ائتلاف در بازه‌ی یک ماه و نیم قبل از آن، ایالات متحده حملات هوایی دقیقی را علیه کتائب حزب الله و تأسیسات مرتبط با پهپاد کتائب سید الشهدا انجام داد. تاکنون مشخص نیست که آیا چنین حملاتی تأثیر زیادی دارد یا خیر، زیرا پاسخ شبه نظامیان مورد حمایت ایران به حملات هوایی متفاوت بوده است. با این حال، تداوم تلاش‌ها مانند حملات دقیق پیشگیرانه به تأسیسات تولید پهپادهای شناخته شده، روشی پیشگیرانه است که در آن ارتش ایالات متحده و شرکای آن می‌توانند به ایجاد اختلال در قابلیت‌های پهپادهای ایران در خاورمیانه ادامه دهند. چنین تلاش‌هایی مبتنی بر به اشتراک‌گذاری اطلاعات با شرکا است که باید ادامه یابد.
چندین اقدام غیررزمی نیز علیه تکثیر پهپادهای ایرانی انجام گرفته است. طی چند سال گذشته، وزارت خزانه‌داری تحریم‌های متعددی را علیه بازیگران ایرانی درگیر در تولید پهپاد وضع کرده است که این اقدامات مالی پس از کشف پهپادهای ایرانی در اوکراین افزایش یافته است. گزارش «تحقیقات تسلیحات منازعه» در نوامبر ۲۰۲۲ قطعات آمریکایی را در پهپادهای ایرانی نشان داد و ارزیابی اطلاعاتی اوکراین از یک فروند شاهد-۱۳۶ نشان داد که این پهپاد شامل قطعاتی از ۱۳ شرکت مختلف آمریکایی است. پس از آن، جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، یک کارگروه را برای تحقیق راه اندازی کرد. در فوریه ۲۰۲۳، قانون‌گذاران ایالات متحده حمایت خود را از رویکرد «هماهنگ شده و همه جانبه دولت» برای مقابله با تولید پهپادهای ایران ابراز کردند. تلاش ها برای تحریم هر بازیگری که در تولید پهپاد ایران دخیل است باید ادامه یابد و ایالات متحده باید با شرکای خود در منطقه برای خفه کردن زنجیره های تامین بین المللی این تسلیحات همکاری کند.
تحریم های هدفمند در مقابله با تولید پهپاد موثر خواهد بود. به عنوان مثال، دولت می‌تواند بررسی کند که آیا قطعات یا سیستم‌های تاسیسات پهپاد ابابیل-۲ ایران در تاجیکستان به خاورمیانه یا اوکراین راه پیدا می‌کنند و به طور مناسب تحریم کنند. هنوز پهپادهای تولید شده در آن‌جا به نظر نمی رسد در اوکراین مستقر شوند، اما ممکن است بر اساس استفاده قبلی در خاورمیانه باشند. اخیراً، برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که ایران در حال تأسیس یک کارخانه تولید هواپیماهای بدون سرنشین در روسیه است که مواد پشتیبانی را از طریق کشتی‌های آفلاین یا «تاریک» در دریای خزر ارسال می‌کند. علاوه بر این، ایالات متحده همچنین می تواند محدودیت هایی را برای تولید و تکثیر هواپیماهای بدون سرنشین از طریق قرار دادن گزینه‌ی عدم پشتیبانی از کارخانه‌های تولید پهپاد در روسیه و تاجیکستان از سوی ایران، در مذاکرات هسته‌ای که اخیراً از سر گرفته شده است، اِعمال کند.
میدان نبرد اوکراین خطر شکست در مقابله با تولید و تکثیر این پهپادها را نشان می دهد. پدافند هوایی اوکراین در ماه‌های اخیر با افزودن خودروهای ضدهوایی Gepard ساخت آلمان و ارائه برنامه‌ریزی شده موشک‌های دفاع هوایی هاوک بازنشسته ایالات متحده مؤثرتر و پایدارتر شده است. با این حال، در حالی که این سیستم‌ها و سیستم‌های پیشرفته حداقل ۹۰ درصد از پهپادهای ساخت ایران را در حملات اخیر روسیه به زیرساخت‌های حیاتی سرنگون کرده‌اند، هزینه‌های زیادی را به همراه داشته‌اند و به روسیه یک مزیت نامتقارن می‌دهند. اوکراین از راکت‌های ۵۰۰ هزار دلاری برای شکست پهپادهای ایرانی استفاده می‌کند که فقط حدود ۲۰ هزار دلار هزینه تولید آن‌هاست.
فراوانی حملات هواپیماهای بدون سرنشین روسیه و تعداد پهپادهای شاهد در هر حمله نیز نیروهای مسلح اوکراین را مجبور کرده است تا برای حفاظت از زیرساخت های استراتژیک، سامانه های پدافند هوایی را از خطوط مقدم دور کنند. یک حمله در سطح عملیاتی اوکراین در بخش اوریخیف، که بخشی از ضد حمله تابستانی اوکراین بود، تا حدی به دلیل توانایی ناکافی پدافند هوایی این کشور که نیروهای مهاجم را در معرض حمله‌ی هوایی نیروهای دفاعی روسی قرار داد، با شکست مواجه شد. تجربه اخیر اوکراین نشان دهنده توانایی ایران در تولید پهپادها سریعی است که بر ظرفیت سیستم‌های دفاع هوایی پیشرفته که ایالات متحده به طور سنتی برای حفاظت از نیرو به آن‌ها تکیه می‌کرده است، از نظر هزینه ساخت و ظرفیت صنعتی، غلبه می‌کند.
بنابراین، ایالات متحده و متحدان و شرکای آن باید تولید و فروش سامانه‌های پدافند هوایی کم‌هزینه را که قادر به حمله به سامانه‌های پهپاد ایرانی نسبتاً کند اما تولید انبوه هستند، در اولویت قرار دهند و انتقال آن به شرکای مورد تهدید توسط نیابت‌های ایران را بالا ببرند. آن‌ها همچنین باید فشار بر ایران و متحدانش را – از طریق تحریم های هدفمند و دیپلماسی – برای توقف تولید و استفاده از این پهپادها ادامه دهند. با عمیق‌تر شدن درگیری منطقه خاکستری بین ایران و ایالات متحده، اختلال در گسترش پهپادهای تهران برای پیشبرد صلح و ثبات در منطقه و فراتر از آن، به طور فزاینده‌ای ضرورت می یابد.
منبع:مشرق
