اجلاس گلاسکو، سهم دولت‌ها و مشارکت شهروندان در مبارزه با تغییرات اقلیمی
شب گذشته اجلاس آب‌و‌هوایی سازمان ملل متحد معروف به اجلاس گلاسکو در اسکاتلند به کار خود پایان داد. دکتر سلاجقه رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران نیز در آن حضور داشت، اجلاسی که به دنبال مکانیسم‌های اجرایی برای توافقنامه پاریس و مقابله عملیاتی با گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی در یک مقیاس جهانی بود.
«توافقنامه اقلیمی پاریس» پیمانی در چهارچوب کنوانسیون تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد است و امضاکنندگان قرار گذاشته بودند از سال ۲۰۲۰ اقداماتی در جهت حل مسائل مربوط به تعدیل، تأمین بودجه و سازگاری با بحران انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح جهان انجام دهند.
متن این توافق نامه در بیست و یکمین کنفرانس اقلیمی سازمان ملل متحد در پاریس تصویب شد و در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۵ به تایید عمومی رسید. در سال ۲۰۱۶ اما با قدرت گرفتن «دونالد ترامپ»، ایالات متحده آمریکا از این پیمان کناره کشید هرچند «جوزف بایدن» در نخستین روز کاری خود به‌عنوان رییس‌جمهوری طی فرمانی اجرایی، دولت خود را به اجرای این پیمان مکلّف کرد.
اجلاس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد (COP۲۶) دوشنبه ۱۰ آبان کار خود را در شهر گلاسکوی اسکاتلند آغاز کرد. این رویداد که تا ۲۰ آبان ادامه داشت، میزبان هزاران نفر از رهبران و مقامات رسمی بیش از ۱۰۰ کشور دنیا بود.
در این میان برخی کشورهای صنعتی که همواره به موضوع محیط‌زیست هم توجه ویژه داشتند، مانند «سوئد» به‌صورت پیش‌دستانه از حدود سه سال قبل، تولید برق خورشیدی را در دستور کار خود قرار دادند که ویژه و منحصر به فرد است.
این کشور که زمستانی سرد و طولانی دارد شهروندان خود را موظّف کرد در منازل خود نیروگاه‌های خانگی کوچک‌مقیاس خورشیدی احداث کنند اما سازمان‌های حامی حقوق شهروندان از دولت شکایت کردند و در نهایت دادگاه عالی، رأی داد که هزینه این کار باید از سوی دولت پرداخت شود و با توجه به این‌که سوئد اداره توزیع نیروی برق ندارد، در یک تقسیم‌بندی مقرر شد هزینه «پنل‌های خورشیدی»، «آپتومایزر»، «اینورتر»، «کابل» و سایر تجهیزات جانبی را دولت بپردازد و هزینه دستمزد پیمان‌کار نیز توسط شهرداری پرداخت شود.
دولت سوئد برای اجرای این طرح با یک شرکت بزرگ به نام «سه سولار» قرارداد بست و از شهروندان خواست در سامانه نوبت‌دهی نام‌نویسی کنند و شرکت مورد نظر نیز با چندین شرکت کارگزاری قرارداد بست و با فرارسیدن نوبت هرکدام از شهروندان متقاضی، متخصصان نصب که تجهیزات را از شرکت «سه سولار» تحویل گرفتند، به منازل مشتریان می‌روند و اقدام به نصب پنل و فعال‌کردن این نیروگاه‌های خانگی می‌کنند بدون این‌که هیچ هزینه‌ای از شهروندان دریافت شود.
در این مکانیسم همچنین یک دستگاه «اینورتر» در داخل ساختمان نصب می‌شود و برق تولیدی هر منزل را ثبت می‌کند و سپس آن را به شبکه توزیع عمومی منتقل می‌کند و متصدّی که ماهانه برای گرفتن شماره کنتور می‌آید هم تولید برق هر واحد مسکونی را که در اینورتر ثبت شد، یادداشت می‌کند و هم میزان مصرف برق را از کنتور می‌گیرد و اگر مصرف ماهانه، از تولید بیشتر بود، برای همان میزان مصرف، قبض برق صادر می‌شود و درصورتی‌که تولید برق از مصرف پیشی گرفت که معمولاً در تابستان این وضعیت قطعی است، برای مالک آن واحد مسکونی به جای قبض پرداختی، چک دریافت صادر می‌شود.
زیر ساخت‌های سادۀ چوبی برای استقرار پنل‌های خورشیدی در یک مجموعۀ اسب‌دوانی در حومۀ استکهلم سوئد
یکی از نتایج تبدیل شدن جهان به یک دهکده، استفاده ما از تجربیات فنی و ضروری است و وقتی این اقدام در سوئد که دوران سرمایی طولانی دارد، مفید و موثر تشخیص داده می‌شود، بی‌تردید در کشوری چون ایران که به‌طور متوسط بیش از ۲۰۰ روز آفتابی دارد، نتایج شگرفی خواهد داشت. البته این سیستم در مشهد و توسط چند شهروند عادی نیز به همین شکل عملیاتی و اجرایی شد اما عمومیت نیافت.
افزون بر سوئد، در لبنان نیز که کشوری جنگ‌زده و درگیر با انواع آسیب‌ها و مشکلات اقتصادی است نیز استقرار پنل‌های خورشیدی بر بام خانه‌ها رواج یافت هرچند در این کشور که فقر بیداد می‌کند، تنها ثروتمندان با هزینه شخصی اقدام به این کار کردند و برق تولیدی خود را در باتری‌های مخصوص برای مصرف شخصی خود ذخیره می‌کنند و این اقدام شاید اخلاقی به نظر نرسد اما همین اقدام موجب کاهش بخشی از بار مصرف از شبکه سراسری توزیع برق خواهد شد و برق بیشتری برای شهروندان عادی، مراکز درمانی و دیگر مکان‌ها در دسترس خواهد بود.
بحران اقلیم، از آنچه که فکر می‌کنیم به ما نزدیک‌تر است و همه ما که شهروندان کره زمین هستیم در این حوزه مسئولیت داریم و هم دولت جمهوری اسلامی ایران و هم مردم، باید به اندازه خود در صیانت و حفاظت از زیست‌کره بکوشند و از آنجایی‌که بسیاری از نیروگاه‌های ما سوخت فسیلی اعم از گاز یا مازوت می‌سوزانند و خشکسالی و کاهش نزولات آسمانی، تولید در نیروگاه‌های برق‌آبی را تهدید می‌کند، تولید برق خورشیدی یکی از مسیرهایی است که هم بدون آلاینده است و هم این منبع هرگز تمام نمی‌شود و فردایی روشن دارد ضمن این‌که پنل‌های خورشیدی هر سال ارآمدتر می‌شوند و مانند خودروهای برقی، بهره‌وری بیشتری دارند.
برخی کشورها مانند چین و ژاپن به‌دنبال سرمایه‌گذاری عظیم و ایجاد مزرعه‌های خورشیدی و تولید برق در فضا رفتند، جایی‌که خورشید غروب ندارد و برنامه دارند این برق را به زمین منتقل و در شبکه مصرف، توزیع کنند.
دکتر علی سلاجقه که در اجلاس اقلیمی گلاسکو حضور دارد درخصوص اهمیت حوزه محیط‌زیست برای جمهوری اسلامی ایران گفت: ایران جزو اولین کشورهایی بود که به توافقنامه پاریس پیوست و علاوه یکی از مترقی‌ترین قوانین اساسی دنیا را دارد که در اصل ۵۰ به مساله محیط‌زیست پرداخت.
وی در زمینه کربن‌زدایی از جو زمین گفت: اهمیت انرژی‌های نو برای ما به حدی است که کمیته امداد با قرار دادن صفحه‌های خورشیدی در اختیار مددجویان برای آنها اشتغال‌زایی کرده و برق تولید آنها را دولت خریداری می‌کند.
پیشنهاد ما به سازمان حفاظت محیط‌زیست این است که طی توافقنامه‌ای با وزارت نیرو و از طریق شرکت‌های برق منطقه‌ای امکان اجرای طرح تولید برق خورشیدی خانگی را برای مردم فراهم سازد و با ارائه تسهیلات ویژه با سود کم این انگیزه را در میان بخشی از شهروندان که امکان این کار را دارند، فراهم سازند و با این ابتکار هم موجبات کاهش هزینه خانوار را فراهم و هم بخشی از بار مصرف را از شبکه سراسری کم کنند.
نکته‌ای که لازم است یادآوری کنیم این است که برعکس نیروگاه‌های برق بادی، برق‌آبی و برق اتمی که نیاز به مکان‌های خاص با زیرساخت‌های عظیم دارند، مزرعه انرژی خورشیدی را می‌توان هر جا و در هر فضای محدودی ایجاد کرد و این ابتکار در کشور ما اقدامی در جهت مقابله با تغییرات اقلیمی است که باید با هماهنگی دولت و مشارکت مردم محقق شود.
منبع: عصرایران
