استاد محسن قرائتی در تفسیر نور به ارائه «نکات ناب» و «پیام های زیبای آیات قرآن کریم» پرداخته که حوزه نیوز در این نوشتار، آیه ۱۰۴ سوره مبارکه آل عمران را در قالب مجموعه «قطره ای از دریا» ارائه می نماید.
* آيه
وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ۚ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
* ترجمه
و از میان شما باید گروهى باشند كه (دیگران را) به خیر دعوت نمایند و امر به معروف و نهى از منكر كنند و آنها همان رستگارانند.
* نکته ها
قرارگرفتن آیه مربوط به امر به معروف و نهى از منكر در میان دو آیه اى كه دستور اتّحاد و یكپارچگى مى دهد، شاید از آن رو باشد كه در نظام اجتماعىِ متفرّق و از هم پاشیده، یا قدرت دعوت به خیر و معروف وجود ندارد و یا اینكه چنین دعوت هایى مؤثّر و كارساز نیست.
امر به معروف و نهى از منكر، به دو صورت انجام مى شود:
۱- به عنوان وظیفه اى عمومى و همگانى كه هركس به مقدار توانایى خود باید به آن اقدام نماید.
۲- وظیفه اى كه یك گروه سازمان یافته و منسجم آن را به عهده دارد و با قدرت، آن را پى مى گیرد. چنانكه اگر راننده اى در خیابان خلاف كند، هم سایر رانندگان با چراغ و بوق به او اعتراض مى كنند و هم پلیس راهنمایى براى برخورد قاطع با متخلّف وارد صحنه مى شود.
درباره امر به معروف و نهى از منكر، روایات بسیارى آمده كه از نقل آنها صرف نظر و به این مقدار بسنده مى كنیم كه على علیه السلام فرمود: اگر امر به معروف و نهى از منكر ترك شود، كارهاى نیك و خیر، تعطیل و اشرار و بَدان مسلّط مى شوند. [۱]
* پيام ها
۱- در جامعه اسلامى، باید گروهى بازرس و ناظر كه مورد تأیید نظام هستند، بر رفتارهاى اجتماعى مردم نظارت داشته باشند. «ولتكن منكم امّة»
۲- اصلاح جامعه و جلوگیرى از فساد، بدون قدرتِ منسجم و مسئول مشخّص امكان ندارد. «منكم امّة»
۳- دعوتكننده ى به خیر و معروف باید اسلامشناس، مردم شناس و شیوه شناس باشد. لذا بعضى از امّت این وظیفه را به عهده دارند، نه همه آنها. «منكم امّة»
۴- دعوت به خیر و امر به معروف و نهى از منكر، باید به صورت دائمى باشد، نه موسمى و موقّتى. [۲] «یدعون، یأمرون، ینهون»
۵ – امر به معروف، بر نهى از منكر مقدّم است. اگر راه معروف ها باز شود، زمینه براى منكر كم مى گردد. «یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنكر»
۶- كسانى كه براى رشد و اصلاح جامعه دل مى سوزانند، رستگاران واقعى هستند وگوشه گیرانِ بى تفاوت را از این رستگارى سهمى نیست. «اولئك همالمفلحون»
۷- فلاح و رستگارى، تنها در نجات و رهایى خود خلاصه نمى شود، بلكه نجات و رشد دیگران نیز از شرایط فلاح است. «یأمرون، ینهون، اولئك هم المفلحون»
